Καλό αποκαλόκαιρο

Συνάντηση Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου στις 8.30 μμ στην αίθουσα χορού μας στο Γαλάτσι. 

Τα τραγούδια της Παναγιάς

                       Τα τραγούδια της Παναγιάς

Επιχειρώντας να προσεγγίσουμε με τρόπο λαογραφικό το περιεχόμενο των παραδοσιακών τραγουδιών που αφορούν, απευθύνονται ή περικλείουν το όνομα της Θεοτόκου, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις ακόλουθες κατηγορίες:


Του Γάμου
Πρόκειται ίσως για τη μεγαλύτερη κατηγορία τραγουδιών, με αναφορά στην Παναγιά. Σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, μα κυρίως στα Δωδεκάνησα, ο λαϊκός ποιητής ξεκινά τα παινέματα για τους νεόνυμφους, μόνο αφού ζητήσει από την Παναγιά να κατέβει και να δώσει την ευχή Της.  Άλλοτε την ώρα που στολίζεται η νύφη, άλλοτε μετά τη Στέψη, στο γλέντι έξω από την αυλή της Εκκλησιάς, κι άλλοτε την ώρα που ετοιμάζουν τα κουλούρια του γάμου, κάθε τραγούδι της γαμήλιας τελετής εισάγεται με την επίκληση της Θεοτόκου:
 “Κατέβα Κυρά Παναγιά με το Μονογεννή σου, στ’ αντρόυνον που γίνηκε να δώσεις την ευχήν σού” (Κως)
“Έλα Παναγιά μου σώσε, νουν και λογισμόν μου δώσε / να παινέσω την κυρά μας και την χρυσοπέρτικά μας” (Ρόδος, Σύμη)
“Ω Παναγιά, Κυρά Ψηλή, με την χρυσή κορώνα / Έλα να δώσεις την ευκήν σ’ αυτόν τον αρρεβώνα” (Κάλυμνος)
“Έλα Θεέ τζαι Πανα(γ)ιά με το Μονο(γ)ενή σου / τζι ευλόα μας του ‘ην την δουλειάν, που ‘ναι που την βουλή σου” (Κύπρος)

Της Θάλασσας
Πρόκειται για τραγούδια-προσευχές στην Παναγιά, που λένε οι γυναίκες και οι μανάδες των ναυτικών, περιμένοντας τους να γυρίσουν από το ταξίδι. Τάματα και παρακλήσεις πλέκονται με αληθινές ιστορίες και κινδύνους της θάλασσας. Συχνά τα τραγούδια αυτά λειτούργησαν ως η “εφημερίδα” της εποχής, περιγράφοντας και διαδίδοντας, από στόμα σε στόμα, τραγουδισμένα, κάποια πραγματικά περιστατικά ναυαγίων και ανθρώπινου πόνου:
“Ω Παναγιά Γαλατζανή, βλέπε τα τα ναυτάκια / γιατ’ έχει η θάλασσα χαρές, μα πιο πολλά φαρμάκια” (Δωδ/σα)
“Παναγιά μας, Παναγιά μας, φύλαγέ τα παιδιά μας” (Κάλυμνος)
“Ανάμεσα Τσιρίγο και σε Καβο-Μαλιά /καράβι κινδυνεύει μ’ όλη τη σιρμαγιά […]/
Βοήθα Παναγιά μου για να γλυτώσουμε / κι όσα καντήλια έχεις θα σ’ τα ασημώσουμε” (Λακωνία)

Νανουρίσματα
Σπάνια βρίσκει κανείς παραδοσιακά νανουρίσματα και κανακίσματα, χωρίς το όνομα της Παναγιάς:
“Κοιμήσου με την Παναγιά και με τον Άγιο Γιάννη / Με τον αφέντη τον Χριστό κι ο πόνος σου να γειάνει” (Μ. Ασία)
“Παναγιά μου ‘που το Σκιάδι, βλέπε το πρωί και βράδυ / Παναγιά μου ‘ που το Βάτι, βλέπε το κι εσύ κομμάτι / Παναγιά μου ‘που το Θάρρι, κόρην όμορφη να πάρει” (Ασκληπειό Ρόδου)

Της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης
Στα τραγούδια αυτά περιγράφεται ο πόνος της Θεοτόκου, ως προστάτιδας της Βασιλεύουσας, για την άλωση της. Η Παναγιά “κλαίγει πικρά” που “τούρκεψεν” η Πόλη, αλλά και εκφράζει την κοινή προσδοκία του υπόδουλου ελληνισμού, ότι κάποτε τα πράγματα θα αλλάξουν. Στέκεται στην πόρτα της Αγιά Σοφιάς, λέγοντας στους τούρκους: “Πάψτε μαστόροι τη δουλειά, μη χάνετε καιρό σας. Εδώ τζαμί δεν γίνεται για να λαλούν χοτζάδες. Εδώ θα μένει Αγια-Σοφιά” (Μακεδονία)
Κι άλλοτε πάλι, συμπάσχοντας με τους ανθρώπους, θρηνεί σα μάνα για τον χαμό της:
“Μας πήρανε την Πόλη μας και την Αγια Σοφιά μας /Κλαίγει πικράν η Παναγιά” (Ανατ. Θράκη)
“Η Παναγιά αναστέναξε και δάκρυσαν οι ‘κόνες” (Ανατ. Θράκη)
“Βοήθα Άη Γιώργη, βοήθα Παναγιά /να πάρουμε την Πόλη και την Αγια Σοφιά” (Ανατ. Θράκη)

Ιστορικά
 Πέραν από όσα ειδικώς αναφέρονται στην Άλωση της Πόλης, η Παναγία εμφανίζεται και σε μία ακόμα σειρά τραγουδιών που περιγράφουν άλλα ιστορικά γεγονότα, συνήθως καταστροφές, όπως της Μ. Ασίας, της γενοκτονίας του Πόντου ή του ολοκαυτώματος των Ανωγείων της Κρήτης, από τους Γερμανούς το 1944:
“Ω Παναγιά μου Ανωγειανή, που ‘σουν αυτή την ώρα / όντεν εβάναν την φωθιά στα ξακουσμένα Ανώγεια” (Κρήτη)
“Η Παναγία λειτουργά Τα σήμαντρα κτυπούνε / Βροντούνε τα καμπανας άτ’ς, Τ’ Ορμάνα αντιβροούναι /Της Σουμελάς το μόναστηρ Εβζήεν κ’ εχαλάεν” (Πόντος)

Αφιερωμένα αποκλειστικά στη Χάρη της Παναγίας
Πρόκειται για τραγούδια που περιέχουν στίχους εγκωμιαστικούς και παρακλητικούς προς την Θεοτόκο και κυρίως αναφέρονται σε “Παναγίες” πολύ ονομαστών προσκυνημάτων (Πορταϊτισσα, Τήνου κ.ο.κ.). Αυτά δημιουργήθηκαν, ως επί το πλείστον, για να τιμήσουν και να υμνήσουν αποκλειστικά την Παναγιά κάθε τόπου:
“Κυρά μου Πορταϊτισσα, με το μεγάλο δρόμο, να μ’ αξιώνει η χάρη σου να ‘ρχομαι κάθε χρόνο” (Αστυπάλαια)
“Ω Παναγιά μου Τηνιακιά με το χρυσό τσεμπέρι, κρατάεις τον Μονογενή με το δεξί σου χέρι /Όλος ο κόσμος προσκυνά την εδική σου εικόνα, Ω Παναγιά μου Τηνιακιά με τη χρυσή κορώνα” (……..)

Θρήνοι Παναγιάς
Ένα πολύ μεγάλο τμήμα των παραδοσιακών τραγουδιών περιλαμβάνει τους λαϊκούς θρήνους της Μεγάλης Παρασκευής, στους οποίους η Θεοτόκος θρηνεί για τον Μονογενή της. Στα τραγούδια αυτά, περισσότερο από κάθε άλλο, ο λαϊκός ποιητής, ταυτίζει τη συμπεριφορά της με εκείνη της απλής μάνας που θρηνεί για το παιδί της, λιποθυμά στο χαμό, χάνει τα λογικά της, ελπίζει να ξαναδεί ζωντανό το σπλάχνο της. Γι’ αυτό οι θρήνοι της Παναγιάς αποτελούσαν πάντα τα πιο παρηγορητικά τραγούδια για τις μητέρες εκείνες που έχουν ζήσει θάνατο παιδιού.
“Άρκοντες αφικράστε μου της Δέσποινας τον θρήνον / πώς κλαίει τον Μονογενή εις τον Σταυρόν εκείνον” (Κύπρος)
“Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα […] /
Η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της την προσευχή της έκαμνε για τον Μονογενή της”/[…]
Η Παναγιά σαν τ’ άκουσε πέφτει λιπιθυμάει / σταμνιά νερό της ρίχνουνε, τρία κανάτια μόσχο /
και σαν της ήρθε ο λογισμός και σαν της ήρθε ο νους της / ζητεί μαχαίρι να σφαγεί, φωτιά να πάει να πέσει […]” (Θράκη)

Με τη μορφή Τσακισμάτων
Υπάρχουν επίσης πολλά τραγούδια, οπού η αναφορά στην Παναγιά γίνεται μέσω “τσακισμάτων”, δηλαδή επαναλαμβανόμενων φράσεων, παρένθετων κατά τη διάρκεια των στίχων, όπως λ.χ. “βόηθα Παναγιά μου”, “Παναγιά μου”, “βλέπε μας Παναγιά μου”. Αυτά, άλλοτε έχουν θέμα σχετικό με την Παναγία (οπότε μπορεί να ανήκουν θεματολογικά σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες), άλλοτε όχι:
“Μια Λυγερή -βόηθα Παναγιά- μια Λυγερή τραγούδαγε” (Βάτικα Λακωνίας)
“Τρία καράβια -βόηθα Παναγιά- τρία καράβια φεύγουνε” (Ανατ. Θράκη)
“Ελάτε όλα τα πουλιά να κάνουμε ζυμάρι -βοήθα Παναγιά μου” (Δωδ/σα)
“Ω Παναγιά Κυ -βλέπε μας Παναγιά μου- ω Παναγιά Κυρά Ψηλή” (Κάλυμνος)
“Δώδεκα ευζωνάκια τ’ αποφασίσανε / στην Πόλη για να πάνε -Παναγιά μου- να πολεμίσουνε” (Ανατ. Θράκη)

Λοιπά, γενικού περιεχομένου
Εδώ θα μπορούσαμε να κατατάξουμε όλα τα υπόλοιπα, σε θεματολογία, τραγούδια (της ξενιτιάς, της αγάπης κ.ο.κ.) που δεν μπορούν να ενταχθούν σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες. Σε αυτά, η αναφορά στην Παναγιά συνήθως γίνεται ως παράκληση να εκπληρώσει μια επιθυμία, αλλά το πρόσωπό Της δεν είναι αυτό που κατέχει εν τέλει τον πρωταρχικό ρόλο στους στίχους:
“Καλέ Συ Παναγιά μου κι Άγια μου Φωτεινή / βοήθα με και ‘μένα όπου ‘μαι ορφανή […]
Άγια μου Παναγιά μου κι Άγιε Γρηγόρη μου / βοήθα το πουλί μου να ‘ρθει στη γνώμη μου” (Μ. Ασία)
“Παναγιά του Μανταλάκη βλέπέ μας το νησάκι” (Πάτμος)
“Συληβριανή μου Παναγιά, στο μπόι του λαμπάδα /
Φύλαγε την αγάπη μου, που ‘ναι μακριά στα ξένα” (Σινασός Καππαδοκίας)

Άλλοτε επίσης το όνομά Της χρησιμοποιείται για να αποδείξει το μέγεθος της αγάπης:
“Μαρία λεν την Παναγιά, Μαρία λεν΄ κι εσένα /
κι αν αρνηθώ την Παναγιά, θα αρνηθώ κι εσένα” (Ήπειρος)
Εδώ συναντάμε επίσης και κάποια τραγούδια με ιδιαίτερο περιεχόμενο. Το ένα από αυτά είναι ο πολύ γνωστός χασάπικος της Κωνσταντινούπολης: “Έχε γεια Παναγιά“, όπως τουλάχιστον έχει καταγραφεί έως σήμερα. Κατ’ άλλη εκδοχή, οι στίχοι του τραγουδιού απαντώνται και ως: “Έχε γεια, πάντα γεια“. Όπως και να έχει, η Παναγία ως προστάτιδα της Πόλης, μπορεί να δικαιολογήσει την ύπαρξή της σε αυτό το τραγούδι, έστω και αν γεννώνται απορίες για το νόημα των στίχων: “Έχε γεια Παναγιά, τα μιλήσαμε / όνειρο ήτανε, τα λησμονήσαμε”…
Το δεύτερο είναι ένα καθιστικό της Ανατολικής Θράκης, που συνηθιζόταν να λέγεται την ώρα του τραπεζιού, από τον οικοδεσπότη προς τους καλεσμένους του, στο οποίο περιγράφεται ένα όνειρο με την Παναγιά:
“Εψές είδα στον ύπνο μου και στο γλυκό ονειρό μου / τους Αποστόλους φίλευα και τον Χριστό κερνούσα /
και την γλυκιά μας Παναγιά θερμοπαρακαλούσα / για να μου δώσει τα κλεδιά, κλειδιά του Παραδείσου”
Τα δημοτικά τραγούδια της Παναγιάς, αναρίθμητα στο πέρασμα του χρόνου, θα θυμίζουν πάντα τη ζώσα αγάπη στο πρόσωπό Της από τις γενιές που τα δημιούργησαν, τα διέδωσαν, τα διέσωσαν και μας τα παρέδωσαν. Αγάπη που κανένα άλλο ιερό πρόσωπο της Ορθοδοξίας δεν έχει δεχθεί, σε αυτόν τον βαθμό. Η Παναγιά θα αποτελεί πάντα στην ψυχή του πιστού, σε κάθε εποχή, το οικείο ανθρώπινο πρόσωπο του δημοτικού τραγουδιού, που παρότι ξεπέρασε σε δόξα τους Αγγέλους και τους Αρχεγγέλους, τα Σεραφίμ, τα Χερουβίμ και κάθε τάγμα αγγελικό, παραμένει στην καρδιά του ως η Μητέρα του και η Μητέρα του κόσμου.

---

Άρθρο της Νεκταρίας Καραντζή
“Η Παναγία στη Δημοτική Μουσική Παράδοση”,
στο τεύχος Ιουλίου – Αυγούστου 2013 του περιοδικού
της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος “Εφημέριος”

http://nektariakarantzi.blogspot.com/2014/03/blog-post.html

---

Πηγή: Xoreytis.gr

Έθιμα Δεκαπενταύγουστου

Τα έθιμα του Δεκαπενταύγουστου στην Ελλάδα

Η παράδοση αναβιώνει σε κάθε γωνιά της χώρας.

Μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας, η ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου γιορτάζεται κάθε χρόνο στη χώρα μας με κατανυκτικές λειτουργίες και πανηγύρια, ενώ πολλά έθιμα και παραδόσεις αναβιώνουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Μοναστήρια και εκκλησίες κατακλύζονται από χιλιάδες πιστούς, οι οποίοι συμμετέχουν με βαθιά συγκίνηση στις εκδηλώσεις που τιμούν την χάρη Της Παναγίας.

Ερημικά εξωκλήσια αποκτούν ζωή και πολλά είναι τα νησιά και οι επαρχιακές πόλεις, που τιμούν την παράδοση με έθιμα παλαιότερων γενεών.

Επιλέξαμε και σας παρουσιάζουμε μερικά από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα του Δεκαπενταύγουστου στην Ελλάδα.

                            Παναγιά Σουμελά

Η Παναγία Σουμελά αποτελεί το σύμβολο της ποντιακής πίστης. Η ιερή εικόνα που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς φιλοξενείται στην ομώνυμη μονή στις πλαγιές του Βερμίου όρους. Εκεί κάθε χρόνο γιορτάζεται με ξεχωριστή λαμπρότητα η Κοίμηση της Θεοτόκου, με χιλιάδες Ελληνες ποντιακής ή μη καταγωγής να συρρέουν στον χώρο του προσκυνήματος προκειμένου να αποτίσουν φόρο τιμής στη Μεγαλόχαρη, αλλά και σε όσους μαρτύρησαν για να υπερασπιστούν την ορθόδοξη θρησκεία και την ελληνική παράδοση κατά την μακραίωνη και δύσκολη πορεία του ποντιακού ελληνισμού. Οι εορταστικές εκδηλώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει και θα κορυφωθούν σήμερα με την αρχιερατική Θεία Λειτουργία και την κατάθεση στεφάνων από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία στην προτομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν τα ποντιακά καλλιτεχνικά δρώμενα με τη συμμετοχή εκατοντάδων παιδιών από χορευτικά συγκροτήματα ποντιακών σωματείων απ' όλη την Ελλάδα, αλλά και εκπροσώπων της ποντιακής νεολαίας της διασποράς.

Η ιστορική εκκλησία που βρίσκεται στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά. Η εκκλησία κτίστηκε το 1951 από τους πρόσφυγες του Πόντου, στη μνήμη της ιστορικής ομώνυμης Μονής, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου.

                       Τήνος: Παναγιά Ευαγγελιστρία

Το προσκύνημα στην Παναγία της Τήνου είναι το μεγαλύτερο θρησκευτικό προσκύνημα του Ελληνισμού. Κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί πλημμυρίζουν το νησί για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, στην Εκκλησία της Μεγαλόχαρης και να αποθέσουν τα τάματά τους. Ποιός δεν ξέρει το έθιμο με τους πιστούς να ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια, μέχρι την εικόνα, γονατιστοί; Η περιφορά του επιταφίου της Παναγίας γίνεται όπως στον Επιτάφιο του Χριστού, τη Μεγάλη Παρασκευή, με τους χιλιάδες πιστούς να ακολουθούν με αναμμένα κεριά.

                            Λέσβος: Παναγιά της Αγιάσου

Στην ενδοχώρα της Λέσβου, στην γραφική κωμόπολη της Αγιάσου, ο Δεκαπενταύγουστος αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία για όλους. Με επίκεντρο της ξακουστή εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, οι πιστοί, επισκέπτες και ντόπιοι, απολαμβάνουν ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του ανατολικού Αιγαίου. Η ομώνυμη εικόνα είναι έργο του ευαγγελιστή Λουκά, πλασμένη με κερί και μαστίχα. Πολλοί από τους προσκυνητές, με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης, περπατούν 25 χιλιόμετρα για να φθάσουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας, όπου και διανυκτερεύουν. Την ημέρα της γιορτής της Παναγίας, ύστερα απ’ τη καθιερωμένη λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από το ναό, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις φθάνουν στο αποκορύφωμά τους με τις μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού.

---

   

          Πάτμος: Ο Επιτάφιος της Παναγίας

Στο νησί της Ορθοδοξίας και στο ιστορικό μοναστήρι της Αποκάλυψης, οι μοναχοί κάνουν περιφορά του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο που έχει βυζαντινές καταβολές. Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος περνά από τα σοκάκια του νησιού και οι πιστοί σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα ακολουθούν την μεγαλόπρεπη πομπή.

           Νίσυρος: Οι Εννιαμερίτισσες 

Το Νιάμερο της Παναγιάς γιορτάζεται στη Νίσυρο από τις 6 Αυγούστου. Πρωταγωνίστριες του εθίμου είναι οι μαυροντυμένες Εννιαμερίτισσες γυναίκες, οι οποίες για εννέα μέρες μένουν στο μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής, ακολουθούν ένα αυστηρό πρόγραμμα νηστείας και κάθε μέρα κάνουν 300 μετάνοιες. Παράλληλα, είναι υπεύθυνες για την καθαριότητα του χώρου και ων ιερών σκευών.

Ανήμερα της Παναγίας οι Εννιαμερίτισσες κρατούν δίσκους με κόλλυβα και προπορεύονται της πομπής της λιτάνευσης της εικόνας από τους ιερείς, οι οποίοι την οδηγούν στο χωριό για να ευλογήσει το πανηγύρι. Οι γυναίκες αποσύρονται μόνο όταν ξεκινήσει το γλέντι με τον τοπικό χορό της “κούπας”.
Λειψοί: Ανοιξιάτικα κρινάκια ανθίζουν

Μια σπάνια και μοναδική εικόνα της Παναγίας φιλοξενείται στην εκκλησία της Παναγίας του Χάρου στους Λειψούς. Σε αυτήν απεικονίζεται η Παναγία να κρατά τον Εσταυρωμένο, αντί για το Θείο Βρέφος, όπως συνηθίζεται. Το έθιμο εδώ κρατά από το 1943 όταν οι πιστοί τοποθετούσαν την άνοιξη κρινάκια γύρω από την εικόνα, τα οποία ξεραίνονται και ανθίζουν και πάλι τον Αύγουστο.

        Κεφαλλονιά: Τα φιδάκια της Παναγίας

Τα “φιδάκια της Παναγίας” είναι ένα μοναδικό φαινόμενο, που εμφανίζεται κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο στην Παναγιά της Φιδούς, στον Μαρκόπουλο Κεφαλλονιάς. Πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται για να δει από κοντά αυτά τα μικρά φιδάκια, που βγαίνουν από το καμπαναριό και μεταφέρονται στο προαύλιο του ναού. Σύμφωνα με την παράδοση φέρνουν καλή τύχη στο νησί και όσους τα αγγίξουν.

Παλαιόπυργος Πωγωνίου: Τα “ντολιά” είναι ένα ξεχωριστό έθιμο

Το πανηγύρι στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου έχει άρωμα παράδοσης, αφού μετά το μεσημεριανό φαγητό που προσφέρεται στο προαύλιο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ακολουθούν τα “ντολιά”, δηλαδή οι εντολές. Κάποιος από τους μεγαλύτερους κατοίκους του χωριού ορίζεται “ντολής πασάς” και αφού πάρει ένα ποτήρι με κρασί, το τσουγκρίζει με έναν παρευρισκόμενο.

Το έθιμο ορίζει να πιει τρία ποτήρια κρασί ή τρεις γουλιές και κάθε φορά που πίνει πρέπει να κάνει μια αφιέρωση σε τρία διαφορετικά άτομα, με τη συνοδεία της ζωντανής μουσικής. Αμέσως μετά οι υπόλοιποι με τη σειρά που ορίζει ο “ντολή πασάς” θα αφιερώσουν τις ευχές τους σε όποιο πρόσωπο επιθυμούν, πάντα υπό τους ήχους ενός τραγουδιού.

Σκοπός του εθίμου είναι να συμφιλιωθούν τυχόν παρεξηγήσεις μεταξύ των χωριανών και να είναι όλοι αγαπημένοι. Το βράδυ ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι με τοπικές ενδυμασίες και Πωγωνήσιους χορούς, που κρατούν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

       Κουφονήσια: Με τα καΐκια στην Παναγιά

Με μοναδικό τρόπο τιμούν την Παναγίας στο εκκλησάκι της στο Κάτω Κουφονήσι οι ντόπιοι και οι επισκέπτες του νησιού. Μετά τη λειτουργία και την προσφορά φαγητού από τους κατοίκους πραγματοποιείται παραδοσιακά ένας ιδιότυπος αγώνας δρόμου, με τα καΐκια που μεταφέρουν τον κόσμο στο Πάνω Κουφονήσι να προσπαθούν να περάσουν το ένα το άλλο.

Επιστρέφοντας το γλέντι ξεκινά στα μαγαζιά του νησιού, με τη μουσική, τα θαλασσινά εδέσματα και το κρασί να κρατούν το κόσμο εκεί μέχρι το πρωί.

      Σιάτιστα: Οι καβαλάρηδες προσκυνητές

Ένα έθιμο, που έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία, είναι αυτό των καβαλάρηδων προσκυνητών. Εκείνη την περίοδο ήταν η ευκαιρία των σκλαβωμένων να δείξουν τη λεβεντιά τους και τον πόθο τους για λευτεριά

Την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, οι καβαλάρηδες σχηματόζοντας μεγάλες παρέες με στολισμένα άλογα κατευθύνονται στο μοναστήρι του Μικροκάστρου, προσκυνούν την εικόνα και επιστρέφουν στο χωριό για γλέντι και χορό ως το πρωί.

Οι πλατείες της Χώρας και της Γεράνειας είναι στο επίκεντρο των εορτασμών, ενώ και οι γειτονιές της Σιάτιστας αντηχούν από τους ήχους της μουσικής.

          Πυργί Χίου: Πυργούσικος χορός

Σε ένα από τα διάσημα Μαστιχοχώρια της Χίου, το Πυργί, με την ιδιαίτερη ασπρόμαυρη διακόσμηση των σπιτιών του, υπάρχουν 50 εκκλησίες.

Το Δεκαπενταύγουστο μετά τη λειτουργία στην εκκλησία της Παναγίας, το πανηγύρι μεταφέρεται στην πλατεία, όπου την τιμητική του έχει ο παραδοσιακός “Πυργούσικος” χορός, με τον γρήγορο και χαρούμενο σκοπό του να παρασέρνει τους πιστούς.

Πάρος: Καΐκια με αναμμένα δαδιά κάνουν τη νύχτα μέρα

Ο παλαιοχριστιανικός ναός της Εκαντονταπυλιανής στην Παροικιά της Πάρου είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές εκκλησίες του Αιγαίου. Η παράδοση λέει ότι ο ναός χτίστηκε μετά από ένα τάμα που έκανε η Αγία Ελένη και σήμερα η εκκλησία αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους και πιο καλοδιατηρημένους ναούς. Στη γιορτή της Παναγίας πλήθος πιστών καταφθάνει για να προσκυνήσει την εικόνα του 17ου αιώνα, αλλά και να συμμετάσχει στις εορταστικές εκδηλώσεις. Υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής, το ντόπιο κρασί ρέει άφθονο και οι παριανοί μεζέδες έχουν την τιμητική τους.

Το εντυπωσιακό στοιχείο των εορτασμών όμως έρχεται από τη θάλασσα, όπου δεκάδες καΐκια καταφθάνουν στο λιμάνι της Νάουσας, με τους πιστούς μέσα σε αυτά να κρατούν αναμμένα δαδιά. Το φαντασμαγορικό θέαμα κορυφώνεται με νησιώτικους χορούς και γλέντι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Κάρπαθος: Παράδοση και κατάνυξη στην Όλυμπο

Η Όλυμπος, ένα από τα πιο παραδοσιακά χωριά των Δωδεκανήσων, είναι γνωστή για την αγάπη και την προσήλωση των κατοίκων της στην παράδοση. Οι λειτουργίες του Δεκαπενταύγουστου στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το πένθος, που χαρακτηρίζει αυτή τη γιορτή του χριστιανισμού και το ίδιο στοιχείο διατηρείται και στις εκδηλώσεις της ημέρας.

Το έθιμο του Κάτω Χορού αναβιώνει κάθε χρόνο σε κλίμα βαθειάς κατάνυξης με τους οργανοπαίκτες να παίζουν έναν αργόσυρτο ρυθμό και τους άντρες, που έχουν ένα κομμάτι βασιλικού στο πέτο τους να τραγουδούν, με τη συνοδεία λαούτου και λίρας. Ο αργός χορός με το σταθερό βήμα ξεκινά με τις γυναίκες του χωριού, οι οποίες φορούν την παραδοσιακή γιορτινή φορεσιά της Ολύμπου και κρατά για ώρες.

Καλαρρύτες: Η “απλάδα” και ο παραδοσιακός χορός

Στο χωριό Καλαρρύτες, γνωστό και ως “Αετοφωλιά” της Ηπείρου, αφού είναι χτσιμένο στα 1.200 μέτρα υψόμετρο, γιορτάζουν την Παναγία στις 15 Αυγούστου με μεγάλη λαμπρότητα. Μετά το τέλος της λειτουργίας ακολουθεί αρτοκλασία με σιτάρι, η λεγόμενη “απλάδα” και στη συνέχεια οι πιστοί χορεύουν τον παραδοσιακό χορό, χωρισμένοι σε ζώνες, που η πρώτη περιλαμβάνει μόνο άνδρες και οι επόμενες τρεις γυναίκες. Χορεύουν ως επί το πλείστον ηπειρώτικο τσάμικο. Το απόγευμα, την ώρα του χορού, γίνεται η περιφορά της εικόνας της Παναγίας.

Πηγές: newsbeast.gr & readers.gr