Πισία ή αλλιώς πιροσκί (ποντιακά)

Πισία ή αλλιώς πιροσκί (ποντιακά)

Συνταγή της Angelina Ambrs

 

 

 

Υλικά

 

750 γρ αλεύρι

1 (1/2 ποτήρι) νερό χλιαρό

1 μαγιά

2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο

1 κουταλακι του γλυκού αλάτι

 

Οδηγίες μαγειρέματος

 

1

Σε μια λεκάνη κοσκινίζω το αλεύρι και το ανακατεύω μαζί με την μαγιά. Ρίχνω και τα υπόλοιπα υλικά και πλάθω μέχρι η ζύμη να μην κολλάει στα χέρια μου

 

2

Το σκεπάζω και το αφήνω να «ξεκουραστεί» για μια ωρίτσα (μέχρι να φουσκώσει δηλαδή). Παίρνω ένα μπαλάκι ίσα με ένα καρύδι και το ανοίγω, βάζω γέμιση μέσα, το κλείνω και με ένα πιρούνι το πατάω γύρω γύρω σε σχήμα μισοφέγγαρο.

 

3

Για γέμιση μπορείτε να βάλετε ότι θέλετε. Είτε κιμά, μανιτάρια με πιπεριές, τυρί, πατάτα

 

4

Τηγανίζω με λάδι σε μέτρια φωτιά και μόλις πάρουν χρώμα αναποδογύριζω και από την άλλη.

 

Καλή επιτυχία και καλή σας όρεξη ☺️

 

 

Πηγή: Cookpad https://cookpad.com/gr/sintages/11438129-pisia-i-allios-piroski-pontiaka?ref=search&search_

 

«Που ήσουν περιστερούλα μου» - Αργιθέα Καρδίτσας

«Που ήσουν περιστερούλα μου» - Αργιθέα Καρδίτσας

 

Τραγούδι κλέφτικο σε τρίσημο ρυθμό (3/4) από την περιοχή της Αργιθέας Καρδίτσας. Χορεύεται πάνω στα βήματα του τοπικού «κλειστού» χορού. Οι στίχοι του τραγουδιού γνωρίζουν μεγάλη διάδοση σε μία ευρεία περιοχή που περιλαμβάνει την περιοχή της δυτικής Ηπείρου, τη δυτική Μακεδονία και μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας.

 

Το τραγούδι κατέγραψε ο Νημάς στο Πεδινό Καρδίτσας, καθώς και στον Πλάτανο Τρικάλων.

 

 

Ακούστε το τραγούδι:

https://www.youtube.com/watch?v=M6eHUNEI7rY

 

 

ΔΙΣΚΟΣ: «Ποταμέ, τζάνεμ ποταμέ μου» - Καρδιτσιώτικα παραδοσιακά τραγούδια

 

Μουσικολογική έρευνα - επιμέλεια και καλλιτεχνική διεύθυνση: Χρυσόστομος Μητροπάνος.

Μακέτες - κείμενα, διεύθυνση παραγωγής: Γιώργος Κωνστάντζος.

Εκδότης/Παραγωγός: Αρχείο Ελληνικής Μουσικής

 

 

ΜΟΥΣΙΚΟΙ:

Τραγούδι: Βαγγέλης Ποζιός

Κλαρίνο: Απόστολος Τσαχρής

Λαούτο: Σούλης Γκιουλέκας, Άρης Ντίνας

Ντέφι: Βασίλης Γαλάνης

Βιολί: Γιάννης Ζώτος

 

 

Οι στίχοι:

Άει, πού ήσουν, περι- περιστερούλα μου,

άει, πού ήσουν περιστερούλα μου και λείπεις όλη μέρα;

 

Άει, πήγα να μάσω λάχανα με τ' άλλα τα κορίτσια,

κι οι κλέφτες μας καρτέρεσαν σ' ένα στενό σοκκάκι.

[Ένας με πιάνει απ' τα μαλλιά κι άλλος από το χέρι

κι ο τρίτος ο μικρότερος μου κρυφοκουβεντιάζει:]

-Άει πατά κόρη μ΄ στο ζύγι κι ανέβα στ' άλογό μου.

 

 

Πηγή: youtube.com -  #greek_folk_music

Φωτογραφία: vimapoliti.gr

 

 

Τα 10 πιο γνωστά γαμήλια έθιμα που άντεξαν στον χρόνο!

Τα 10 πιο γνωστά γαμήλια έθιμα που άντεξαν στον χρόνο!

 

Ήδη από τα αρχαία χρόνια υπήρχε η ένωση δύο προσώπων για το υπόλοιπο της ζωής τους και μαζί με το γάμο συνδέονται πολλά έθιμα. Κάποια έσβησαν στο πέρασμα των χρόνων και άλλα αποδείχθηκαν πιο δυνατά επιβιώνοντας μέχρι τις μέρες μας.

 

Πάμε να δούμε τα πιο γνωστά…

 

1. Το νυφικό κρεβάτι

Σε πολλά νησιά και σε κάποιες επαρχίες διατηρείται ακόμα, ενώ στους πιο μοντέρνους γάμους τείνει να εκλείψει. Δύο μέρες πριν το γάμο συγγενείς και φίλοι μαζεύονται στο σπίτι των μελλόνυμφων και στρώνουν το κρεβάτι με λευκά σεντόνια. Έπειτα, ξαπλώνουν πάνω ανύπαντρες κοπέλες ή παιδάκια ως ένδειξη  γονιμότητας. Το κρεβάτι ξεστρώνεται από το γαμπρό τρεις φορές, γεγονός που σημαίνει ότι όλες οι αναποδιές και τα προβλήματα θα λυθούν στη ζωή του ζευγαριού. Οι παρευρισκόμενοι πετάνε χρήματα πάνω στο κρεβάτι, κουφέτα και ρύζι συμβολίζοντας έτσι την ευμάρεια και την ευτυχία.

 

2. Το ξύρισμα του γαμπρού

Ένα από τα πιο γνωστά  έθιμα στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια  της προετοιμασίας του γαμπρού, μαζεύονται στο σπίτι οι «κολλητοί» του για να τον ξυρίσουν και να τον ντύσουν για την εκκλησία.

 

3. Χρήματα στο παπούτσι

Στο πατρικό σπίτι της νύφης τηρείται ένα άλλο έθιμο. Εκεί μαζεύονται οι φίλοι του γαμπρού και ο κουμπάρος για να της φορέσουν τα παπούτσια λίγο πριν φύγει για το γάμο. Η νύφη, μάλιστα, προφασίζεται ότι τα παπούτσια είναι μεγάλα και οι άντρες τής βάζουν χρήματα στους πάτους των παπουτσιών.

 

4. Τα ονόματα των κοριτσιών

Λίγο πριν βάλει η νύφη τα νυφικά της παπούτσια, γράφει στις σόλες τους τα ονόματα όσων κοριτσιών είναι ακόμα ανύπαντρα. Τα ονόματα που θα σβηστούν μέχρι το τέλος της βραδιάς, είναι και οι επόμενες που θα παντρευτούν. Ο πατέρας της νύφης είναι αυτός που θα της φορέσει το δεξί παπούτσι.

 

5. Αφιξη γαμπρού μετά μουσικής

Ένα από τα έθιμα γάμου στις Κυκλάδες, αλλά και σε άλλα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, είναι η άφιξη του γαμπρού στην εκκλησία συνοδεία συγγενών και φίλων και φυσικά με μουσικά όργανα, όπως βιολί, λύρα, κλαρίνο, ούτι κ.ά. Ξεκινούν από το σπίτι τραγουδώντας παραδοσιακά τραγούδια  με κατεύθυνση προς την εκκλησία. 

 

6. Τα κουφέτα στην τσέπη του γαμπρού

Λίγο πριν το μυστήριο, συνηθίζεται να βάζουν στις τσέπες του γαμπρού κουφέτα, τα οποία μετά το γάμο μοιράζονται στις ανύπαντρες κοπέλες. Ο μύθος λέει ότι αν τα βάλεις κάτω από το μαξιλάρι σου, θα ονειρευτείς τον άντρα που θα παντρευτείς.

 

7. Η αργοπορία της νύφης 

Αυτό το έθιμο το ξέρουμε όλοι και είναι ένα από τα πιο κλασικά σε ένα γάμο. Η νύφη οφείλει να στήσει το γαμπρό στην εκκλησία. Όποια και να είναι η μεταφορά της νύφης στην εκκλησία, πρέπει να κάνει τρεις και τέσσερις γύρους, προτού ανέβει τα σκαλιά της εκκλησίας, παρατείνοντας -δήθεν- την αγωνία του γαμπρού. 

 

8. Ο πρόγαμος στην Κρήτη

Ο πρόγαμος είναι από τα γαμήλια έθιμα στην Κρήτη και διατηρείται ακόμα και σήμερα. Μαζεύονται φίλοι και συγγενείς του ζευγαριού και σε ένα μεγάλο γλέντι γιορτάζουν τον επερχόμενο γάμο μερικές μέρες πριν. Φυσικά, πάντα υπάρχει ζωντανή μουσική, πολλά εδέσματα και άφθονο κρασί.

 

9. Τα στέφανα στη Μακεδονία

Στη Μακεδονία συνηθιζόταν αντί για στέφανα γάμου, ο κουμπάρος να σκεπάζει τα κεφάλια του ζευγαριού με ένα μεταξωτό μαντίλι και να κρατάει από δύο αναμμένα κεριά, ένα για τον καθένα τους. Στόχος είναι να φωτιστούν οι νεόνυμφοι.

 

10. Το γλυκό της πεθεράς: Μέλι με καρύδια

Μετά το πέρας του μυστηρίου, οι μητέρες του ζευγαριού πρέπει να τους περιμένουν στο σπίτι ή στο χώρο της δεξίωσης και να τους δώσουν από μία κουταλιά μέλι με καρύδια. Τα καρύδια επειδή σπάνε σε τέσσερα μέρη, συμβολίζουν τη νύφη, το γαμπρό και τις δύο οικογένειες.

 

Πηγή: egnomi.gr

 

Φορεσιά της Κορινθίας

Φορεσιά της Κορινθίας

Bottom of Form

Τοπική ενδυμασία Περαχώρας. Αρχές 20ού αιώνα. Συλλογή ΠΛΙ (Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα), Ναύπλιο

 

Η φορεσιά της Κορινθίας είναι γνωστή και ως Περαχώρας και τη χαρακτηρίζουν τα ιδιαίτερα κεντήματα μοναδικά σε όλη την Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα. Τα μέρη από τα οποία αποτελείται είναι το μισοφόρι, το πουκάμισο, το διμινό με τα πανωμάνικα, τα κατωμάνικα, το σιγκούνι, η γιούρντα, η τραχηλιά, το ζωνάρι και η ποδιά.

 

Στον καθημερινό κεφαλόδεσμο υπήρχε το τσεμπέρι και η μαντήλια, ενώ στο γιορτινό η μπόλια. Στα κοσμήματα συναντάμε την καδένα ή άλυσες.

 

Τα κομμάτια της φορεσιάς και περιγραφή

Το μισοφόρι, το εσωτερικό βαμβακερό πουκάμισο, δεν είχε κεντήματα. Το πουκάμισο ενώ είναι μακρύ, το ονόμαζαν κοντό, γιατί δεν είχε μανίκια. Τα μανίκια προστέθηκαν αργότερα όταν καταργήθηκαν τα κατωμάνικα. Τα κεντήματα που είχε στον ποδόγυρο και στα μανίκια διέφεραν ανάλογα με την περίσταση. Το νυφικό λεγόταν κολονάτο καθώς είχε δύο στήλες από κεντήματα στο μπροστά μέρος. Το διμινό είναι ο κοντός μπούστος που συγκρατούσε τα πανωμάνικα, και αργότερα μαζί με αυτά καταργήθηκε από τη φορεσιά. Τα κατωμάνικα στερεώνονταν στα μανίκια του διμινού, τα οποία και αυτά καταργήθηκαν αργότερα. Η τραχηλιά ήταν βαμβακερό υφαντό με μεταξωτά κεντήματα που κάλυπτε το στήθος. Τα κεντήματα της είναι πολύ ιδιαίτερα σε ποικίλους χρωματισμούς και συνήθως γεωμετρικά μοτίβα. Το σιγκούνι ήταν λευκό και μακρύ, μάλλινο και με ειδική επεξεργασία ως την τελική του μορφή. Οι ηλικιωμένες αντί για σιγκούνι φορούσαν τη γιούρντα που ήταν σχεδόν μαύρη. Το ζωνάρι ήταν μάλλινο σε κόκκινο^[1] ή κρεμεζί χρώμα και τυλιγόταν αρκετές φορές γύρω από τη μέση, με τα κρόσσια από τις άκρες να πέφτουν στα πλάγια. Η νυφική ποδιά είχε το ίδιο μοτίβο με τα κολονάτα πουκάμισα.

 

Κεφαλόδεσμος και κοσμήματα

Στον καθημερινό κεφαλόδεσμο παρατηρούμε το τσεμπέρι, βαμβακερό μαντήλι με λουλούδια, που το φορούσαν σε τρίγωνο και τις άκρες γυρισμένες γύρω από το κεφάλι. Από πάνω έβαζαν τη μαντήλια, συνήθως κίτρινη με λουλούδια για τις νεότερες και μαύρη με λίγα λουλούδια για τις ηλικιωμένες. Η μπόλια ήταν βαμβακερή με μεταξένια κεντήματα και μακριά κρόσσια με φούντες στις άκρες. Ήταν χρώματος κόκκινου, σκούρου καφέ και σπανιότερα πράσινου ή μαύρου.^[1] Ο παλιότερος τρόπος δεσίματος δεν είναι γνωστός. Αργότερα σκέπαζαν με αυτή το κεφάλι και το κεντητό της μέρος ερχόταν στο μέτωπο. Η μια της άκρη στεφάνωνε το κεφάλι και η άλλη έπεφτε στον ώμο. Η μπόλια συνηθιζόταν μόνο στις γιορτινές και νυφικές φορεσιές. Στα κοσμήματα συναντάμε την καδένα ή άλυσες που στόλιζαν το λαιμό και το στήθος και το θηλυκωτάρι που συγκρατεί τη ζώνη, την πόρπη ( συνήθως ασημένια κατά τις επίσημες περιστάσεις ) όπως και τα σκουλαρίκια που συμπλήρωναν τη φορεσιά.^[1]

 

Παραπομπές

1. Ελληνικές Φορεσιές. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. 2005. σελ. 110.

Πηγές

• Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά (Τόμοι Πρώτος & Δεύτερος) Αγγελική Χατζημιχάλη, Μουσείο Μπενάκη, Εκδόσεις "Μέλισσα"

 

Πηγή: el.wikipedia.org

 

Τα Κρητικά: Πετιμεζόπιτα

Τα Κρητικά: Πετιμεζόπιτα

Της Νεκταρίας Κοκκινάκη

 

[photo: Νεκταρία Κοκκινάκη]

 

Από τα τέλη Αυγούστου έχει ξεκινήσει ο τρύγος των αμπελοστάφυλων, πρώτα στα χαμηλά και στη συνέχεια στα πιο ορεινά αμπέλια. Για τους Κρητικούς ο τρύγος είναι ένα μικρό πανηγύρι, μια μικρή οικογενειακή γιορτή, που ξεκινά με καλή προετοιμασία. Επιστρατεύονται φίλοι, κουμπάροι, σύντεκνοι και συγγενείς. Χρειάζονται χέρια για να μαζευτούν τα σταφύλια.

 

Όλοι έχουν ένα ρόλο. Οι πιο έμπειροι αναλαμβάνουν το κόψιμο των σταφυλιών, οι νεότεροι και δυναμωμένοι την μεταφορά τους με κλούβες. Ο τρύγος σήμερα έχει διευκολυνθεί με τους δρόμους, τα αγροτικά οχήματα και τα μηχανικά μέσα για το στύψιμο των σταφυλιών. Όλα έχουν αλλάξει. Την εποχή του παππού μου η μεταφορά των σταφυλιών από το αμπέλι στο πατητήρι γινόταν με κόφες και με γαϊδουράκια. Κρατούσε δυο και τρεις μέρες. Αν ήταν σταφυλοχρονιά με μεγάλη παραγωγή έπρεπε να κάνεις καραβάνι τα ζώα για να μεταφέρεις τα σταφύλια.

 

Όταν γέμιζε το πατητήρι σταφύλια άρχιζε ο χορός. Ο παππούς μου μάζευε όλα τα εγγόνια και μπαίναμε στο πατητήρι, με πλυμένα φυσικά τα πόδια και κοντά παντελονάκια για τα αγόρια. Η χαρά μας είναι απερίγραπτη. Παιδικές αναμνήσεις τυπωμένες στο καλύτερο σημείο του εγκεφάλου μας. Να τρέχει ο μούστος ποταμός και ο παππούς δεν προλάβαινε να γεμίζει το πιθάρι. Άγιο στάλαγμα μας έλεγε. Ερχότανε και η γιαγιά να πάρει το μερδικό της. Ήθελε μούστο για τα κιοφτέρια, για τη μουσταλευριά και για να φτιάξει πετιμέζι.

 

Το πετιμέζι έπρεπε το αργότερο να γίνει την επόμενη μέρα διότι αν καθυστερούσε άρχιζε η ζύμωση του μούστου και ακυρωνόταν η διαδικασία. Αν τα σταφύλια ήταν γλυκά, δηλαδή αν ήταν καλή χρονιά και ο μούστος έβγαινε στους 13 με 14 βαθμούς το πολύ, τότε ο μούστος έδινε καλύτερο πετιμέζι.

 

Οι παλιές νοικοκυρές το φύλασσαν σε γυάλινες φιάλες καλά προστατευμένες για να φτιάχνουν μουστοκούλουρα, να βάζουν στις τηγανίτες τον χειμώνα, να το πίνουν ζεστό όταν ήταν κρυωμένοι για το λαιμό τους. Δεν ήταν μόνο άρτυμα. Στις παλιές εποχές το πετιμέζι ήταν φάρμακο και τους προστάτευε από αρρώστιες.

 

Για μας τις νέες νοικοκυρές το πετιμέζι είναι ένα γλυκό άρτυμα με σπάνια νοστιμιά που μπορούμε να το χρησιμοποιούμε στην παρασκευή πολλών γλυκισμάτων αντί για ζάχαρη. Είναι ένας φυσικός χυμός και προσθέτει υπέροχο άρωμα και γεύση ιδιαίτερα στα γλυκά.

 

Αυτές τις μέρες που ο πατέρας μου τρύγησε το αμπέλι στη Θρυπτή, η μητέρα μου έφτιαξε πετιμέζι και μου έστειλε να δοκιμάσω. Εγώ επέλεξα να κάνω μία πετιμεζόπιτα για τα παιδιά. Απλή συνταγή και σας την προτείνω.

    

 

Πετιμεζόπιτα

 

Υλικά

• 100ml ελαιόλαδο
• 400ml πετιμέζι
• 150ml χυμό πορτοκαλιού
• ½ κουταλάκι σόδα
• 150ml κανελόζουμο
• 20ml ρακί
• ¼ κουταλάκι γαρίφαλο
• 1 πορτοκάλι, ξύσμα
• 1 λεμόνι, ξύσμα
• 500γρ. αλεύρι Γ.Ο.Χ.
• 20γρ. μπέικιν πάουντερ
• Σουσάμι για πασπάλισμα

 

Εκτέλεση

Βράζουμε 200ml νερό με δυο ξύλα κανέλας και αφήνουμε να κρυώσει, σουρώνουμε και κρατάμε για τη συνταγή μας 150ml.

 

Χτυπάμε το ελαιόλαδο με το πετιμέζι, ανακατεύουμε το χυμό πορτοκαλιού με τη σόδα προσεκτικά πάνω από το μπολ γιατί αφρίζει. Προσθέτουμε το κανελόζουμο και τη ρακί και ανακατεύουμε.

 

Ρίχνουμε το γαρίφαλο και το ξύσμα από το λεμόνι και το πορτοκάλι. Αναμιγνύουμε το αλεύρι με το μπέικιν πάουντερ και κοσκινίζουμε. Προσθέτουμε στο μείγμα σταδιακά  το αλεύρι και ανακατεύουμε.

 

Ρίχνουμε το μείγμα σε αλευρωμένο ταψί και πασπαλίζουμε με σουσάμι. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170 βαθμούς για 45 λεπτά.

 

Καλή επιτυχία!

 

Πηγή: bostanistas.gr

 

«Κάτω στη Ρόιδο» - Μπαϊντούσκα Θράκης

«Κάτω στη Ρόιδο» - Μπαϊντούσκα Θράκης

 

Πανελληνίως διαδεδομένο και αγαπητό τραγούδι, ευρύτερα γνωστό ως το τραγούδι «Της Ρωμιοπούλας». Συναντάται σε πολλές και διαφορετικές εκδοχές, από την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα ως την Πελοπόννησο και τα Επτάνησα και από τη Μακεδονία και την ευρύτερη Θράκη ως τη Μικρά Ασία και την Κύπρο.

 

Μολονότι, κοιτίδα του τραγουδιού θεωρείται προφανώς η Ρόδος, εντούτοις το τραγούδι παρουσιάζει και ορισμένες περιορισμένες παραλλαγές, όπου αναφέρονται άλλα τοπωνύμια. Πάντως, το τραγούδι θεωρείται προγενέστερο του 17ου αιώνα, καθώς το γνωρίζουν ακόμη και στη νότια Ιταλία και στην Κορσική. Στην Κορσική, η μετανάστευση των κατοίκων από την Πελοπόννησο, έλαβε χώρα στα τέλη του 16ου αιώνα.

 

Στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης (αλλά και στην ανατολική Μακεδονία), το τραγούδι απαντάται, συνήθως, στον πεντάσημο (5/8) ρυθμό της «μπαϊντούσκας». Πρόκειται για χορό γνωστό σε ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο. Ωστόσο, ανεξάρτητα ρυθμικής αγωγής, δε χορεύεται σε όλη τη Θράκη η μπαϊντούσκα, καθώς στην περιοχή της θρακικής Προποντίδας, στις ακτές δηλ. της σημερινής Ευρωπαϊκής Τουρκίας, όπου προ του 1922 διέμενε πληθώρα ελληνικών πληθυσμών, ο χορός αυτός ήταν άγνωστος, αλλά όχι και το τραγούδι.

 

 

Ακούστε το τραγούδι:

https://www.youtube.com/watch?v=ZzEs5RW6pc4

 

 

ΔΙΣΚΟΣ: Τραγούδια και Σκοποί της Θράκης

Επιμέλεια: Νίκος Διονυσόπουλος

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

 

Τραγούδι: Χρόνης Αηδονίδης

Κλαρίνο, φλογέρα, καβάλι: Νίκος Φιλιππίδης

Γκάιντα, νταϊρές: Γιάννης Ντομπρίδης

Βιολί: Γιάννης Ζευγώλης, Κυριάκος Πετράς

Θρακιώτικη λύρα: Γιάννης Στρίκος

Πολίτικη λύρα: Σωκράτης Σινόπουλος

Ούτι: Χρήστος Τσιαμούλης, Βαγγέλης Δημούδης

Λαούτο: Κώστας Φιλιππίδης

Κανονάκι: Πέτρος Ταμπούρης

Τουμπελέκι, ζίλια: Ανδρέας Παππάς

Νταϊρές, τουμπελέκι: Χρήστος Τσολακίδης

 

Φωτογραφικό υλικό από το ένθετο του δίσκου

 

 

Οι στίχοι:

Κάτω στη Ρόιδο, στη Ροϊδοπούλα

Τούρκος αγάπ'σε μια Ρωμιοπούλα

κι η Ρωμιοπούλα δεν τον εθέλει

τον Τούρκον άντρα, δεν τον επαίρνει.

 Πάρ' τονε κόρη μου, τον Τούρκον άντρα

θα σε φορέσει ντούμπλες και χάντρα. 

Δεν τον εθέλω τον Τούρκον άντρα

κι ας με φορέσει ντούμπλες και χάντρα.

 

 

Πηγή: youtube.com - #greek_folk_music

Φωτογραφία: visitthraki.gr