Ο χορός της Βλάχας - Μια επαναστατική αλλαγή του χορού στο Φιλώτι

Του Κωνσταντή Ψαρρά| Παλιό Φιλώτι

 

Η Βλάχα ήταν και είναι ο πιο αγαπητός αποκριάτικος καθαρά χορός στη Νάξο. Ήταν το περισσότερο ανόργανος (χορευόταν δηλαδή χωρίς όργανα) μονάχα με το τραγούδι κι όταν χορευόταν με όργανα, γινότανε γρηγορότερος με πηδηχτό τσάκισμα που τον έλεγαν «ντουμπανιστό». Αλλά αυτός δεν κρατούσε πολύ, γιατί οι χορευτές κι οι θεατές προτιμούσαν την τραγουδιστή Βλάχα, που χόρευαν πολλοί και πολλά άκουγαν κι μάθαιναν μ’ αυτήν.

 

Με τη Βλάχα χορεύανε τα διάφορα αποκριάτικα τραγούδια, ερωτικά, τα κουριέζικα (τα γεμάτα υπερβολές σατιρικά τραγούδια), τ’ Ακριτικά, οι Ρίμες, παλιές και νέες, τα λεγόμενα Παρατράγουδα, για τους Στρατιώτες, τους Ξενιτεμένους και τα τραγούδια του κάτω κόσμου. Αλλά το αλατοπίπερο όμως της Αποκριάς, ήταν η Βλάχα στο Γεροντίστικο Χορό με τα αισχροτράγουδα (γιατί Αποκριά σήμαινε αισχροτράγουδο με τα παράλληλα μασκαριλίκια της).

 

Με τη Βλάχα δίχως όργανα, άμα υπήρχε διάθεση στηνότανε ο Χορός, που διάθεση κι απλοχεριές τα χρόνια εκείνα, τις Απόκριες, υπήρχαν πολλές, με τα χοιρινά που σφαζότανε στο κάθε σπίτι και τ’ άφθονα κρασά που είχανε στα κελάρια μέσα. Οι χοροί της μέρας στηνότανε στα δώματα επάνω, μόλις βράδιαζε είτε έβρεχε, πηγαίνανε στη βορτοκάμαρη της γειτονιάς που ξέρανε πως είχε σειρά να φιλοξενήσει τον χορό και οι νοικοκυρές τους το κάνανε με μεγάλη χαρά.

 

Στα χρόνια μου στη Βλάχα, τρεις αλλαγές συνάντησα να γίνανε:

 

α) στα κατώχωρα την ονοματίζανε και Ντίρλα

 

β) στ’ Απεράθου, από το 1915 -1920 άρχισε να παραλείπεται ο 15/σύλλαβος στίχος που τροφοδοτούσε τη Βλάχα και τον χορό της κι απόμεινε μονάχα το κοτσάκι της σαν το κυρίως τραγούδι και έτσι άλλαξε εντελώς κι ο χορός της Βλάχας στ’ Απεράθου κι έγινε ένα γρήγορο στριφογυριστό  πηδηχτό τσάκισμα, μέχρι του σημείου, που αν τύχαινε ξενοχωριανός εκεί, να μη μπορεί να χορέψει πια, ενώ θα χόρευε στην Χώρα κι όλα τα χωριά του νησιού

 

γ) στο Φιλώτι, από το 1920 κι εδώ, έγινε κάτι το αντίθετο ακριβώς από τ’ Απεράθου, δηλαδή οι Φιλωτίτες έβγαλαν από τη μέση του 15/σύλλαβου το κοτσάκι (που ήταν το τσάκισμα) κι αναδιπλώνοντας το δεύτερο ημιστίχιο του πρώτου στίχου, είτε το πρώτο του δευτέρου, το κάνανε κοτσάκι και τσάκισμα

 

Στο Φιλώτι όπως άκουσα από γέρους, γύρω στο 1870 – 1880 έγινε μια επαναστατική, ας πούμε, αλλαγή στον χορό της Βλάχας, που επικράτησε σιγά – σιγά και στ’ άλλα χωριά. Ενώ χορευόταν με το μαντήλι όπως ο συρτός και μας το λέει κι ένα παλιό Φιλωτίτικο τραγούδι σαν το παρακάτω που περισώθηκε, ξαφνικά όμως καταργήθηκε το μαντήλι.

 

Ελάτε να χορέψουμε Βλάχα με το μαντήλι

Να πούμε τα πειρματικά κι ύστερα πάλι φίλοι

 

Να τι άκουσα παιδί από γέρους Φιλωτίτες σχετικά, που αυτοί νέοι, λάβανε μέρος στην «ανταρσία»:

 

«Μια νΚυριακή τσ’ αποκριάς στου Σκληβά το δώμα εκεί που όμορφα και κα(λ)ά εβά(λ)αν αμπορυστά (γ)ια να χορέψουνε Βλάχα, αρχίνεψε το παίξιμο η τζαμπούνα και το ντουμπάκι εμαγγάνιζε, μα ο χορός (δ)ε νήλεε να ξεκινήσει. Ένας κοπελιάρης ήχασεν απού τη μέση ντου το μαντήλι του χορού κι εψαχνούντανε (γ)ια να το’ βρει, οπότε στο τέλος (γ)ια να μη νέχει το χορό να περιμένει, πιάστηκε νόπως, όπως απού τ’ ακροδάχτυ(λ)α με τσι πλαϊνές του, συγγένισες του ήτανε κι είπε πως (δ)ε θα τόνε παραξηγούσανε.

 

Οι νέοι που’ τανε στο χορό παρμένοι, άμα είδανε το σοβαρό παραπάτημα που ε(γ)ίνηκενε, (γ)ια να μη ναφήκουνε να φάει ο παραβάτης μοναχός του όλη τη μπόρα του κουτσομπολιού, ένας- ένας ήκρυβγε ντο μαντήλι του χορού κι επιάνουντανε από τακροδάχτυ(λ)α με τσι κοπέλες…».

 

Το τι έγινε μέσα στο χωριό από το άπρεπο αυτό πράμα δεν περιγράφεται! Ήτανε σα να έγινε από τη νεολαία η πιο μεγάλη ατιμία κι αμέσως άρχισε ένας πόλεμος κι από τις δυο μεριές. Η νεολαία, άντρες και γυναίκες, πικαρισμένη με τους μεγάλους που δεν υποχωρούσε και πεισματωμένη, δεν εματάπιασε μαντήλι στη Βλάχα κι από τ’ ακροδάχτυλα εμεταπιάστηκαν από τα καλαμόχερα, ανέβηκαν στους αγκώνες, στα μπράτσα για να σταματήξουνε τελικά σ’ ένα μόνιμο πιάσιμο στους ώμους απάνω, που το βρήκαν πιο αναπαυτικό.

 

Η θειά μου η Κουρούπαινα, η μακαρίτισσα, που η λαλά της ήτανε στον ίδιο αυτό χορό και της τα έλεγε άμα ήτανε μικρή, μ’ εβεβαίωνε για όλα αυτά και μου είπε μάλιστα και τα πιο κάτω τραγούδια από τα πολλά που λεηθήκανε από τη μια κι από την άλλη μεριά που τα θυμότανε ακόμα:

 

Η Βλάχα είναι λεμονιά πρασινοφορεμένη

μ’ αβγαλασίτζη αβανιά πως είναι γκαστρωμένη.

 

– Τση Βλάχας κι’ αν της είπανε πως είναι γκαστρωμένη

θα τη χορευγ’ όλο χαρά, σα μπού μου μαθημένη.

 

– Κατεβάσετε τα χέρια – απού τσ’ ώμοι βρε κοπέλια

το μαντήλι πάλι πιάστε – τα παλιά για να κρατάτε.

 

Ένα παρόμοιο περιστατικό αντίθεσης μεταξύ της νεολαίας του Φιλωτιού και των μεγάλων έγινε στα παιδικά μου χρόνια στο Φιλώτι. Στα 1911 – 1912 πρωτοήρθε στο χωριό μας το παιχνίδι με το σκοινάκι, που κυριολεκτικά ξετρέλανε τα παιδιά κι από τη μέση τυλιγμένο ή στην τσέπη τους μέσα, πότε τους δεν τους απόλειπε, οπότε το πράμα αναστάτωνε τους μεγάλους. Όπου σε δρόμο βρίσκανε μικρό ίσιωμα, δυο – τρία παιδιά αρχίζανε από το πρωί και πολλές φορές κρατούσαν μέχρι το βράδυ τον αγώνα τους για την προπόνηση με το σκοινάκι.

 

Μ’ αυτή την απασχόληση παραμελήθηκαν όλες οι δουλειές της φαμέλιας, στο σπίτι βρισκόταν τα παιδιά είτε στην εξοχή, και δικαιολογημένα ήταν αναστατωμένοι οι γονείς τωνε. Στην αντίθεση αυτή για το σκοινάκι, κυκλοφορήσανε από τους νέους κοτσάκια, που κοροϊδεύανε τους μεγάλους ότι τάχα παίζανε κι αυτοί σκοινάκι κι άλλα αναφερότανε στις κοπέλες τις όμορφες και της φημισμένες για το σπουδαίο σκοινάκι που παίζανε, όπως ήταν τα πιο κάτω, λίγα από τα πολλά που κυκλοφόρησαν ετότες:

 

Κοτσάκια για τους μεγάλους που τάχα έπαιζαν κι αυτοί σκοινάκι

 

Παίζει το (σκοινάκι) κι η Κυριακή με το (Γ)κάκουμο μαζί

Παίζουσίν το τα παιδιά τζη –  ο Μανώλης κι η Μαργιά τζη.

Παίζει το κι η Βραντουνού – πό’ χε τση Κατσου(λ)ούς το νου.

Παίζει το κι η Κοκωνιά – εφτά βολές τη βραδυνιά

και του (γ)ιούτζι το μαθαίνει – μαυτός (δ)εν τα καταφέρνει.

Παίζει το κι η Μηλιώραινα –  με τη Βασιλογιώργαινα.

Παίζουσίν το στου Τσαϊνη – η Μαρίκα κι η Ερήνη.

Παίζει κι η Ντογκορήνη – στου Καλαμπακιού τη ρύμνη.

Παίζει το κι η Μακάραινα με το Σαββασταντώνη

π’ ολημερίς κι οληνυχτίς τινάζου ντο σεντόνι.

 

Κοτσάκια γι’ αυτές που είχαν ιδιαίτερη επίδοση στο σκοινάκι (οι νέες της εποχής)

 

Παίζει το κι η Μαυρομάτα – στου Τζουάνη μεσ’ τη στράτα.

Παίζει το και η Τσουνιάρα – στη (Γ)υαλούς μεσ’ την Καυκάρα.

Παίζει το κι η Βουρλιωτίνα – το σκοινάκι ωραία φίνα.

Παίζει το κι η Εμπόρισσα – μαζί με τη (γ)ειτόνισσα.

Παίζει το κι η Ντουκολιανή – με τη Λουστρομοστελιανή.

Παίζει το και το Μαρούσι – στου Κα(λ)άμου μας τη βρύση…

 

 

Πηγή: cycladesopen.gr

 

 

 

Άννα Χρυσάφη, μια μεγάλη ρεμπέτισσα

 

H Άννα Χρυσάφη, μία από τις σπουδαιότερες τραγουδίστριες του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 1921. Υπήρξε η πρώτη λαϊκή τραγουδίστρια που εμφανίστηκε σε ελληνική ταινία, στην κωμωδία του Νίκου Τσιφόρου Ο Πύργος των Ιπποτών του 1952, με το τραγούδι «Μια γυναίκα, δύο άντρες» του Γιώργου Μητσάκη. Ακόμη η αξέχαστη καλλιτέχνις συνεργάστηκε με όλα τα μεγάλα ονόματα του ρεμπέτικου: Γιάννη Παπαϊωάννου, Βασίλη Τσιτσάνη, Σωτηρία Μπέλλου, Μάρκο Βαμβακάρη, Τάκη Μπίνη, ενώ χάρη στην αναβίωση του ενδιαφέροντος για το ρεμπέτικο είχε ενεργή παρουσία στη λαϊκή μουσική σκηνή και μέσα στη δεκαετία του 1970.

 

Η Άννα Χρυσάφη γεννήθηκε στην Αθήνα από γονείς μικρασιατικής καταγωγής. Ξεκίνησε να δουλεύει ως μοδίστρα της υψηλής κοινωνίας της Αθήνας (έραβε μάλιστα και τη Σοφία Μινέικο-Παπανδρέου, μητέρα του Ανδρέα Παπανδρέου), αλλά γρήγορα την κέρδισε το τραγούδι.

 

Το 1949 το άστρο της άρχισε να λάμπει, όταν τραγούδησε τη μεγάλη επιτυχία του Μανώλη Χιώτη Πεταλάκια και εμφανίστηκε στην αθηναϊκή κοσμική ταβέρνα Ροσινιόλ δίπλα στον Γιώργο Μητσάκη, με τον οποίο συνεργάστηκε στο μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’50. Το μεγάλο της παράπονο ήταν ότι ενώ τραγουδούσε τραγούδια στο πάλκο και τα έκανε επιτυχίες, όπως «Το δαχτυλίδι» του Μητσάκη, ο συνθέτης τα ηχογραφούσε με άλλες τραγουδίστριες.

 

Η Χρυσάφη ήταν το κεντρικό πρόσωπο στο γλέντι μπουζουκιών που έστησε στις Κάννες τον Μάιο του 1960 ο Γιώργος Ζαμπέτας, μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι και τη Μελίνα Μερκούρη, με αφορμή την προβολή στο διαγωνιστικό τμήμα του ομώνυμου κινηματογραφικού φεστιβάλ της βραβευμένης ταινίας του Ζιλ Ντασέν Ποτέ την Κυριακή. Νωρίτερα είχε συνεργαστεί με τον Χατζιδάκι στη μεγάλη επιτυχία «Δεν μπορεί κανείς να ξέρει», που ακούστηκε στην κωμωδία του Γιάννη Δαλιανίδη «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος».

 

Μεγάλες της επιτυχίες ήταν τα τραγούδια: Πεταλάκια του Μανώλη Χιώτη, Το παρελθόν θυμήθηκα του Στράτου Καμενίδη, Στο Τούνεζι στην Μπαρμπαριά και Ανάθεμά σε θάλασσα (ντουέτο με τη Μαρίκα Νίνου) του Βασίλη Τσιτσάνη, Μες στης Πόλης το χαμάμ του Ανέστου Δελιά, Πολλά ν’ ακούς λίγα να λες του Απόστολου Καλδάρα, Το κορίτσι απόψε θέλει του Γιάννη Τατασόπουλου, Λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω του Σταύρου Τζουανάκου και κυρίως τα Πάρε το δαχτυλίδι μου, Όπου Γιώργος και μάλαμα και Πάλιωσε το σακάκι μου του Γιώργου Μητσάκη.

 

Τα τελευταία χρόνια ζούσε, με τον σύζυγό της Φώτη, στους Αγίους Αναργύρους και τα καλοκαίρια στο εξοχικό τους στην Ανάβυσσο. Η Άννα Χρυσάφη πέθανε την 1η Σεπτεμβρίου 2013, σε ηλικία 92 ετών.

 

Πηγή: zougla.gr

 

 

Δεκαπενταύγουστος: Πώς γιορτάζεται στην Ελλάδα το «Πάσχα του καλοκαιριού»

 

 

Για τον περισσότερο κόσμο ο Δεκαπενταύγουστος έχει χαρακτηριστεί ως το… Πάσχα του καλοκαιριού. Η Κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται με μεγάλη λαμπρότητα σε όλη την Ελλάδα, ενώ πολύς κόσμος εγκαταλείπει τα αστικά κέντρα για να γιορτάσει τη μέρα της χριστιανοσύνης στις ιδιαίτερες πατρίδες του ή σε περιοχές που αναβιώνουν πατροπαράδοτα έθιμα.

 

Πολλά είναι τα έθιμα που διατηρούνται μέχρι σήμερα και αναβιώνουν στις 15 Αυγούστου σε όλα τα μέρη τις Ελλάδας.

 

Στα Γρεβενά
Στη Δυτική Μακεδονία, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή των Γρεβενών, λαμπρή είναι η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου, όπου οι κάτοικοι κυρίως των ορεινών χωριών, την αποκαλούν «Πάσχα του Καλοκαιριού». Γρεβενιώτες από κάθε γωνιά της γης… μαζεύονται και ξεκινούν ένα ατελείωτο γλέντι που ενώνει συγγενείς και φίλους. Χωριά που το χειμώνα κατοικούνται από 100 – 200 κατοίκους, την εποχή του Δεκαπενταύγουστου «ζωντανεύουν» και φτάνουν έως δυο και τρεις χιλιάδες πιστούς. Το επίκεντρο της γιορτής βρίσκεται στο ψηλότερο χωριό της Ελλάδας, την πολυτραγουδισμένη Σαμαρίνα. Χιλιάδες προσκυνητές καταφθάνουν στη Μεγάλη Παναγιά για να γιορτάσουν και να διασκεδάσουν σε ένα γλέντι που κρατάει τρεις ολόκληρες ημέρες. Το ίδιο σκηνικό επικρατεί και στη γειτονική Αβδέλλα όπου για πέντε ημέρες η πλατεία του χωριού σφύζει από ζωή, μουσική, χορούς και τραγούδια.

 

Στον Έβρο (Φέρες) η Παναγία Κοσμοσωτήρα

Στις Φέρες του Έβρου το απόγευμα του Δεκαπενταύγουστου με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας της Κοσμοσώτηρας τελείται μέγας πανηγυρικός εσπερινός. Από το ναό ξεκινά η λιτανεία της ιερής εικόνας ενώ οι γιορταστικές εκδηλώσεις ξεπερνούν το στοιχείο της θρησκευτικής κατάνυξης και απογειώνονται με πανηγύρι και τη διασκέδαση.

 

Παλαιόπυργος Πωγωνίου: Τα “ντολιά”
Το πανηγύρι στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου είναι μοναδικό και αφήνει χαραγμένα τα στοιχεία της παράδοσης, αφού μετά το μεσημεριανό φαγητό που προσφέρεται στο προαύλιο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ακολουθούν τα “ντολιά”, δηλαδή οι εντολές. Κάποιος από τους μεγαλύτερους κατοίκους του χωριού ορίζεται “ντολής πασάς” και αφού πάρει ένα ποτήρι με κρασί, το τσουγκρίζει με έναν παρευρισκόμενο. Το έθιμο ορίζει να πιει τρία ποτήρια κρασί ή τρεις γουλιές και κάθε φορά που πίνει πρέπει να κάνει μια αφιέρωση σε τρία διαφορετικά άτομα, με τη συνοδεία της ζωντανής μουσικής. Αμέσως μετά οι υπόλοιποι με τη σειρά που ορίζει ο “ντολή πασάς” θα αφιερώσουν τις ευχές τους σε όποιο πρόσωπο επιθυμούν, πάντα υπό τους ήχους ενός τραγουδιού.

 

Κουφονήσια: Με τα καΐκια στην Παναγιά
Στα Κουφονήσια εορτάζουν την Παναγία με ξεχωριστό τρόπο και τιμές. Ειδικότερα στο Κάτω Κουφονήσι, στο εκκλησάκι της Παναγίας, το οποίο αποτελεί αξιοθέατο του νησιού και είναι χτισμένο στο μόλο, πάνω σε αρχαία ερείπια. Ανήμερα της εορτής Της, από πολύ νωρίς το πρωί τα καΐκια μεταφέρουν δωρεάν τους πιστούς από το Πάνω Κουφονήσι στο Κάτω, προκειμένου να προσκυνήσουν με ευλάβεια την εικόνα της Παναγίας. Σύμφωνα με το έθιμο ετών, αμέσως μετά την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας στο εκκλησάκι της Παναγιάς, προσφέρονται σε όλους τους πιστούς διάφοροι μεζέδες και γλυκίσματα που έχουν φτιάξει ή έχουν αγοράσει οι ίδιοι, λόγω της εορτής.

Μάλιστα, τον πρώτο καιρό προσέφεραν μόνο τυρί και σύκα, αλλά με το πέρασμα των χρόνων η συμμετοχή των πιστών στην γιορτή είναι όλο και εντονότερη και οι οικογένειες ετοιμάζουν μεγάλα και εντυπωσιακά πιάτα με τυριά, ελιές, αλλαντικά, κεφτέδες, φρούτα και γλυκά, ενώ τα συνοδεύουν με νερά, αναψυκτικά και κρασί. Στη συνέχεια, με τα καΐκια επιστρέφουν στο Πάνω Κουφονήσι όπου το γλέντι ξεκινά και κορυφώνεται με χορούς, τραγούδια, φαγητό και κρασί για πάρα πολλές ώρες. Ωστόσο, και κατά τη διάρκεια της θαλάσσιας διαδρομής οι πιστοί τραγουδούν, παίζουν και διασκεδάζουν.

 

Πηγή:

thesseconomy.gr

ekklisiaonline.gr

 

Δεκαπενταύγουστος: Τα έθιμα της μεγάλης γιορτής

 

Η Κοίμησις της Θεοτόκου, εικόνα του αγιογράφου Κωνσταντίνου Γιαννάκη

 

Η 15η Αυγούστου, η ημέρα της κοίμησης της Θεοτόκου, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες γιορτές της Ορθοδοξίας. Σε Ελλάδα και Κύπρο, το "Πάσχα του καλοκαιριού, όπως αποκαλείται από πολλούς, γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα.

 

Στην Ελλάδα, η κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε κάθε γωνιά της χώρας όπου υπάρχει και μια ξεχωριστή Παναγιά.

 

Στην Τήνο, όπου γίνεται το μεγαλύτερο προσκύνημα, ο εορτασμός της Παναγίας καθιερώθηκε με Βασιλικό Διάταγμα του 1836 να είναι οκταήμερος και να διαρκεί έως τα «εννιάμερα της Θεοτόκου», στις 23 Αυγούστου, όταν σε ατμόσφαιρα συγκίνησης ψάλλονται ύμνοι και εγκώμια, μπροστά στον επιτάφιο και την εικόνα. Παράλληλα, στο νησί οι Έλληνες τιμούν κι αυτούς που χάθηκαν, όταν οι Ιταλοί τορπίλισαν και βούλιαξαν την «Έλλη» στο λιμάνι ανήμερα της Παναγιάς.

 

Στην Παναγία Σουμελά, σύμβολο της ποντιακής πίστης, πανελλήνιο προσκύνημα αποτελούν η εικόνα της Παναγιάς, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, ο σταυρός του αυτοκράτορα Εμμανουήλ Κομνηνού και το ιερό ευαγγέλιο του πατρός Χριστοφόρου, επίσης δώρο του αυτοκράτορα Δαυίδ του Κομνηνού. Εκεί, στις πλαγιές του Βερμίου, χιλιάδες προσκυνητές, καθώς και εκπρόσωποι Ομοσπονδιών και Ποντιακών Σωματείων από την Ελλάδα και το εξωτερικό συμμετέχουν στις ιερές ακολουθίες και στις πολιτιστικές εκδηλώσεις.

 

Στην Πάρο, γιορτάζει η Παναγία της Εκατονταπυλιανής. Ο ναός της, για τον οποίο υπάρχουν δύο ονομασίες, «Καταπολιανή» και «Εκατονταπυλιανή», βρίσκεται στην πρωτεύουσα του νησιού, Παροικιά. Σύμφωνα με την παράδοση, η Κατοπολιανή έχει ενενήντα εννέα φανερές πόρτες, ενώ η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Η πόρτα αυτή θα φανεί και θα ανοίξει όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη. Άλλοι θρύλοι αναφέρονται στην Αγία Ελένη που, στον δρόμο για τους Άγιους Τόπους προκειμένου να βρει τον Τίμιο Σταυρό, έφτασε στην Πάρο και προσευχήθηκε σε έναν μικρό ναό που βρισκόταν στη θέση της Εκατονταπυλιανής. Κατά την προσευχή της έκανε τάμα ότι αν βρει τον Τίμιο Σταυρό θα χτίσει στη θέση αυτή έναν μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε. Βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και, πραγματοποιώντας το τάμα της, ανήγειρε τον μεγαλόπρεπο ναό της Εκατονταπυλιανής, ο οποίος, όμως, στο μεγαλύτερο μέρος του καταστράφηκε, πιθανότατα από πυρκαγιά, και ανακατασκευάστηκε επί Ιουστινιανού, στα μέσα του 6ου αι. Φημολογείται, επίσης, ότι το τάμα της Αγίας Ελένης ολοκλήρωσε ο γιος της Άγιος Κωνσταντίνος, αυτοκράτορας του Βυζαντίου, καθώς η ίδια δεν πρόλαβε.

 

Στην Κοζάνη, ξεχωριστός είναι ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας στο Μικρόκαστρο, του δήμου Βοΐου, όπου κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί προσκυνούν την εικόνα της Παναγίας, που χρονολογείται από το 1603, ενώ πρόσφατη έρευνα την χρονολογεί στον 13ο αι. Πιστοί από όλα τα μέρη της Ελλάδας επισκέπτονται το μοναστήρι, για να προσκυνήσουν την εικόνας Της.

 

Άξιο λόγου, το έθιμο των «καβαλάρηδων της Σιάτιστας» που προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες, καθώς ιππείς από τη Σιάτιστα και τη γύρω περιοχή επισκέπτονται το μοναστήρι πάνω στα καταστόλιστα άλογά τους. Το πανηγύρι έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν αποτελούσε ευκαιρία για τους σκλαβωμένους να δείξουν τη λεβεντιά και τον πόθο τους για λευτεριά και έχει χαρακτηριστεί ως πανηγύρι λεβεντιάς και τόλμης.

 

Στο νησί του Παπαδιαμάντη, τη Σκιάθο, από το βράδυ της παραμονής γίνεται η έξοδος του επιταφίου της Παναγίας υπό τη συγκινητική μελωδία των Εγκωμίων της Θεοτόκου που ψάλλουν όλοι μαζί οι Σκιαθίτες.

 

Στο νησί της Ορθοδοξίας, την Πάτμο, όπου βρίσκεται το ιστορικό Μοναστήρι της Αποκάλυψης, ο επιτάφιος περιφέρεται από τους μοναχούς στα σοκάκια του νησιού, ενώ οι καμπάνες ηχούν ασταμάτητα.

 

Στην Κάρπαθο, το νησί της Δωδεκανήσου, η Παναγιά στην Όλυμπο γιορτάζεται με τον πιο κατανυκτικό τρόπο. Εδώ, οι λειτουργίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με το πένθος για την Παναγία που «έφυγε».

 

Στα Ζαγοροχώρια, φημισμένα σε όλη την Ελλάδα για τα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου, οι εκδηλώσεις στη μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι τριήμερες και δίνουν την ευκαιρία για τρικούβερτο γλέντι με παραδοσιακούς ηπειρώτικους σκοπούς.

 

Στη Θάσο, στο χωριό Παναγιά, μετά τη λιτάνευση της εικόνας, που συνοδεύεται από πολυμελή μπάντα, οι πιστοί μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας όπου παρακάθονται στο γιορτινό τραπέζι που περιλαμβάνει πατάτες, ρύζι και μοσχάρι στιφάδο.

 

Στη Λέσβο, η Παναγιά η Αγιασώτισσα προσφέρει ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του Ανατολικού Αιγαίου. Πολλοί προσκυνητές με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης περπατούν 25 ολόκληρα χιλιόμετρα για να φτάσουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας, όπου και διανυκτερεύουν.

 

Στην Κεφαλονιά, κοντά στο χωριό Μαρκόπουλο, τα φιδάκια της Παναγιάς προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες προσκυνητές, που βεβαιώνουν με τα μάτια τους ένα μοναδικό φαινόμενο. Κάθε 15 Αυγούστου μικρά άκακα φιδάκια εμφανίζονται στον τρούλο της εκκλησίας. Σύμφωνα με τον μύθο, πρόκειται για τις καλόγριες ενός παλιού μοναστηριού που υπήρχε στη περιοχή, οι οποίες προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των πειρατών παρακάλεσαν την Παναγιά να τις μεταμορφώσει σε φίδια.

 

Πηγή:

sansimera.gr

ekklisiaonline.gr