Ο Φεβρουάριος στην Παράδοση

Ο Φεβρουάριος στην Παράδοση

 

 

Ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό Ημερολόγιο που έχουμε υιοθετήσει είναι ο Φεβρουάριος, με 28 ημέρες στα κοινά έτη και μία παραπάνω (29) στα δίσεκτα.

 

Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος προέρχεται από το ρήμα februum που σημαίνει εξαγνίζω. Η λατινική λέξη februa σημαίνει καθαρκτικός και το ουδέτερο του πληθυντικού του februa σήμαινε καθαρτήριος αλλά και τη θρησκευτική γιορτή που γίνονταν τον μήνα Φεβρουάριο στη Ρώμη (Februa ή Februatio).

 

Ο Φεβρουάριος αντιστοιχούσε προς τον αττικό μήνα Ανθεστηριώνα.

Με την καθιέρωση του Ιουλιανού ημερολόγιου (46 π.χ.) περιορίστηκαν οι μέρες του μήνα αυτού από 30 που ήταν ως τότε σε 29, και την εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου του αφαιρέθηκε μια ακόμη ημέρα, που προστέθηκε στον μήνα Αύγουστο προς τιμήν του Αυτοκράτορα.

 

Το ελληνικό Φλεβάρης (άσχετο όσο κι αν δείχνει ότι ταιριάζει με το Φεβρουάριος) προέρχεται από τις φλέβες της γης, τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν το μήνα αυτόν από τις πολλές του συνήθως βροχές. Ο Φεβρουάριος αντιστοιχούσε προς τον αττικό μήνα Ανθεστηριώνα ενώ οι Ρωμαίοι τον αφιέρωναν στο θεό Ποσειδώνα λόγω ακριβώς των συχνών του βροχών. Στην Ελλάδα έχει λάβει διάφορες λαϊκές ονομασίες όπως Κουτσοφλέβαρος, Φλιάρης, Κούντουρος, Κούτσουλος (Κύπρος), Ληψομήνας, Κουτσός, Κουτσούκης (Πόντος), Κλαδευτής, Μικρός, Μεθυσμένος (γιατί πίστευαν πως δεν ήξερε τι του γίνεται και τι κάνει) και Γκουζούκης.

 

Γιορτές και Έθιμα

 

1 Φεβρουαρίου - Του Αγίου Τρύφωνα

Ο Άγιος Τρύφωνας θεωρείται φύλακας των αμπελιών.

 

2 Φεβρουαρίου - Της Υπαπαντής

Γιορτάζεται σε ανάμνηση της συναντήσεως του Συμεών με το παιδίον Ιησού (Λουκ., 2.25). Τότε γίνονται προβλέψεις. «Ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής, θα βαστάξει σαράντα ημέρες». Αν είναι καλός ο καιρός στις 2 Φεβρουαρίου, ο βαρύς χειμώνας θα διαρκέσει πολύ ακόμα. Από τις 2 Φλεβάρη σταματούν οι γιορτές και μαζί η αργία και η σχόλη.

3 Φεβρουαρίου - Του Αγίου Συμεών

Ο Άγιος τιμάται από τις εγκύους, που έλεγαν παρετυμολογώντας: «για να μη γεννηθεί το παιδί σημειωμένο».

10 Φεβρουαρίου - Του Αγίου Χαραλάμπους
Ο Άγιος είναι προστάτης και θεραπευτής των λοιμικών νοσημάτων και ιδιαίτερα της πανώλης. Αν σ΄ένα χωριό υπήρχε η υποψία πανώλης και υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο, τότε ξεκινούσε η λεγόμενη περίζωση. Έδεναν στην πόρτα της εκκλησίας μια κλωστή ή ένα μικρό λευκό ύφασμα. Ξετύλιγαν το κουβάρι της κλωστής και μ αυτό κύκλωναν όλα τα σπίτια. Άφηναν το χωριό περιζωσμένο για σαράντα μέρες που ο αριθμός αυτός πάντα παρείχε στους ανθρώπους την απόλυτη προστασία. Τις κλωστές αυτές και από το κουβάρι και από το λευκό ύφασμα τις έκαναν φυλακτά.

 

11 Φεβρουαρίου – Του Αγίου Βλασίου
Ο Άγιος Βλάσης ήταν ο φύλακας των κοπαδιών και προστάτης κατά του λύκου, του τσακαλιού και των άγριων ζώων. Εκείνη την ημέρα υπήρχε το έθιμο της κοινής εστίασης και το ειδικό φαγητό ήταν στάρι κομμένο, μαγειρεμένο με μέλι και βούτυρο το λεγόμενο Χασούλ ή φαγητό από κρέας προβάτων ή κατσικών.

 

19 Φεβρουαρίου - Της Αγίας Φιλοθέης
Η Αγία Φιλοθέη είναι μαζί με τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη, πολιούχος της Αθήνας.

 

22 Φεβρουαρίου - Της Αγίας Ανθούσας
Το όνομα Ανθή, Άνθη ή Ανθούλα στην λαογραφική του εξήγηση θέλει την επιδίωξη της υγείας και της ομορφιάς.

 

23 Φεβρουαρίου - Του Αγίου Πολύκαρπου
Ο Άγιος είναι προστάτης των γεωργών και των περιβολιών.

 

 

Εργασίες κατά το μήνα Φεβρουάριο:

Φυτεύουν πατάτες.
Προετοιμάζουν τα χωράφια για να σπείρουν ανοιξιάτικα σιτηρά & ενισχύουν τα φθινοπωρινά, λιπαίνοντάς τα.
Κλαδεύουν αμπέλια & δέντρα.
Καθαρισμός μαντριών.
Συντήρηση κοπριάς σε λάκκους.
Σβάρνισμα χωραφιών.

 

 

Παροιμίες για το μήνα Φεβρουάριο:

- Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.

- Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.
- Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.
- Καλοκαιριά της Παπαντής, Μαρτιάτικος χειμώνας.
- Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
- Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ' άνθίση.

   Μα αν κάμει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.

- Παπαντή καλοβρεμμένη, ή κοφίνα γεμισμένη.

- Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα.

- Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει.

- Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς
  Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.

- Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλάει.
- Άσπρος Φλεβάρης, χαρούμενος ο χωραφιάρης.
- Θύμωσε ο Φλεβαράκης, πλάκωσε ο χιονάκης.
- Κάλλιο Μάρτης με παλούκια παρά Φλεβάρης με μπουμπούκια.
- Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
- Στις δέκα εφτά του Φλεβάρη θα ζεσταθεί το νύχι του βοδιού [δηλ. αρχίζει να ζεσταίνει ο καιρός]
- Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.
- Φυλάξου από τον διάβολο κι από Φλεβαριάτικο κρύο.

Πηγή: ekklisiaonline.gr

          laikiparadosi.blogspot.com

 

 

Σπετζοφάι

Σπετζοφάι

 

 

Το σπετσοφάι (ή αλλιώς σπεντσοφάι ή σπετσοφάι) είναι παραδοσιακό, πικάντικο φαγητό της Ιταλικής και Ελληνικής κουζίνας από τηγανισμένα λουκάνικα με σάλτσα από πιπεριές και ντομάτα. Χαρακτηριστικές είναι οι μακριές, γλυκιές πιπεριές και οι έντονες γεύσεις που έχουν τα χωριάτικα λουκάνικα, τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως. Στην Ελλάδα είναι γνωστά το σπετζοφάι Πηλίου και το σπετζοφάι με φασόλια γίγαντες.

 

 

Ετυμολογία

Η λέξη σπετζοφάι προέρχεται από τη συνένωση της ιταλικής λέξης spezz(atino) για το κοκκινιστό με τη λέξη φαΐ. Συχνά, η λέξη παρετυμολογείται εξαιτίας της ηχητικής ομοιότητας με το νησί Σπέτσες.

 

Η ιταλική γαστρονομία στο Πήλιο, και μάλιστα όταν πρόκειται περί λαϊκού φαγητού, μοιάζουν απίθανη. Άλλωστε, το spezzattino, από το οποίο υποτίθεται ότι προέρχεται η ονομασία "σπετζοφάι", περιέχει του κόσμου τα καλά, μόνο πιπεριές δεν έχει. Μάλλον πρόκειται για λόγιο "εξευρωπαϊσμό" του ονόματος, για την αποφυγή ανεπιθύμητων συσχετισμών με τη βαλκανική κουλτούρα. Το πιθανότερο είναι το όνομα να προέρχεται από την αλβανική λέξη "spec" (σπετς) = πιπεριά. Επομένως "σπετσοφάι/σπετζοφάι" = φαγητό με πιπεριές.

 

 

Μαγείρεμα

Είναι γρήγορο και απλό φαγητό. Για το σπετζοφάι προτιμούνται χωριάτικα λουκάνικα με σκόρδο, τα οποία κόβονται σε στρόγγυλα κομμάτια και τηγανίζονται σε βούτυρο ή ελαιόλαδο. Οι πιπεριές τηγανίζονται μαζί με τα λουκάνικα ή βράζονται και εν συνεχεία προστίθενται στο τηγάνι. Το φαγητό αρωματίζεται με διάφορα καρυκεύματα και μπαχαρικά (πιπέρι, πάπρικα, ρίγανη) και ύστερα σιγοβράζει σε σάλτσα από ντομάτες. Στην Ελλάδα συνήθως σερβίρεται με φέτα.

 

 

Πηγή: el.wikipedia.org

 

Ιστορία και πολιτισμός: Ήθη και Έθιμα της Θεσσαλίας

Ιστορία και πολιτισμός: Ήθη και Έθιμα της Θεσσαλίας

 

Η Θεσσαλία είναι η περιοχή της Ελλάδας που συμπεριλαμβάνει μια σειρά από νομούς όπως το νομό Λαρίσης, Τρικάλων, Καρδίτσας και Μαγνησίας. Ο τόπος της Θεσσαλίας έχει μια μακρά παράδοση αλλά και ιστορία που καλύπτει από την προϊστορική μέχρι και την σύγχρονη εποχή.

 

Η Θεσσαλία ακόμα και από τα αρχαία χρόνια είχε σπουδαίο ρόλο στην Ελληνική ιστορία, καθώς διαμόρφωσε τον δικό της χαρακτήρα τόσο σε κοινωνικό, σε οικονομικό, αλλά και πολιτιστικό επίπεδο. Να πούμε επίσης ότι η Θεσσαλία αποτέλεσε την πατρίδα πολλών σημαντικών ανθρώπων της ιστορία όπως για παράδειγμα του Ασκληπιού.

 

Ένα όμως από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της Θεσσαλίας είναι τα ξεχωριστά ήθη και έθιμα που υπάρχουν. Η Θεσσαλία είναι μια από τις περιοχές της Ελλάδας με έντονο πολιτιστικό χαρακτήρα και πολλά έθιμα που πάμε στοίχημα πως θα σας αρέσουν. Περνούν από γενιά σε γενιά, όπως για παράδειγμα τα μεγάλα πανηγύρια.

 

Σε αυτό το άρθρο θα ανακαλύψουμε τα 6 σημαντικότερα ήθη και έθιμα που αναβιώνουν μέχρι και σήμερα στην περιοχή της Θεσσαλίας.

 

 

Γιορτή της Θεσσαλίας

Ένα από τα σημαντικότερα έθιμα στην περιοχή της Θεσσαλίας που συνεχίζει μέχρι και σήμερα να διοργανώνεται κάθε χρόνο είναι η γιορτή της Θεσσαλίας. Διοργανώνεται κάθε χρόνο από 23 μέχρι και 25 Ιουλίου στην περιοχή Στόμιο ένα καταπράσινο τοπίο ανάμεσα από λόφους και μικρά βουνά.

 

Το τριήμερο της γιορτής ξεκινούν και πολλές εκδηλώσεις και δραστηριότητες που σχετίζονται στενά με την παράδοση. Αθλητικοί αγώνες, παραδοσιακοί χοροί αλλά και πολύ ψήσιμο είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν αυτή την ξεχωριστή γιορτή για όλους τους ντόπιους.

 

Πολλοί είναι αυτοί που ταξιδεύουν από άλλες περιοχές της χώρας ακόμα και από το εξωτερικό για να βρεθούν στην μεγάλη γιορτή της Θεσσαλίας. Θα πρέπει επίσης οι επισκέπτες να γνωρίζουν ότι η γιορτή έχει και θρησκευτικό χαρακτήρα καθώς τις μέρες του πανηγυριού γιορτάζουν και πολλοί σημαντικοί άγιοι της ορθοδοξίας.

 

 

Λαζαρίνες

Οι Λαζαρίνες είναι ένα από τα πιο ξακουστά και ξεχωριστά έθιμα για το Σάββατο του Λαζάρου στο οποίο συμμετείχαν νεαρές γυναίκες. Αυτό το έθιμο συμβαίνει στην περιοχή της Κοζάνης και σηματοδοτεί την έναρξη της πασχαλινής περιόδου.

 

Οι Λαζαρίνες είναι ένα έθιμο όπου οι ρίζες του φτάνουν μέχρι την περίοδο της αρχαιότητας, το συγκεκριμένο έθιμο σχετίζεται και με την φύση, την γονιμότητα και την ανανέωση. Οι Λαζαρίνες λοιπόν ξεκινούσαν από την περιοχή Κονάκι και το απόγευμα κατέληγαν στην κεντρικές πλατείες όλων των χωριών της Κοζάνης.

 

Ο χορός που διοργανώνονταν ονομάζονταν Τσίντσιρο και θεωρούνταν ως το αποκορύφωμα της όλης διαδικασίας. Στον χορό αυτόν μπορούσαν να συμμετέχουν όλες οι γυναίκες ακόμα και οι παντρεμένες.

 

Πλέον ο χορός αυτός συμβαίνει σε ένα μόνο χωριό της Θεσσαλίας καθώς το έθιμο έχει αρχίσει να σβήνει από την παράδοση.

 

 

Η γουρουνοχαρά

Η γουρουνοχαρά είναι το σημαντικότερο χριστουγεννιάτικο έθιμο που συνεχίζει να αναβιώνει στην περιοχή της Θεσσαλίας μέχρι και σήμερα. Την περίοδο από τις 26 μέχρι και την επόμενη μέρα 27 Δεκεμβρίου οι κάτοικοι της Θεσσαλίας έσφαζαν τα οικόσιτα γουρούνια και στην συνέχεια τα μαγείρευαν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

 

Λέγεται ότι μόλις έσφαζαν το γουρούνι, η μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα της οικογένειας έκανε κομμάτια τα κάρβουνα με ένα φτυάρι έτσι ώστε να μην πειράξουν την οικογένεια οι καλικάντζαροι των Χριστουγέννων.

 

Μια συνήθεια που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια είναι το δέρμα των χοίρων να χρησιμοποιείται για την κατασκευή υποδημάτων για τα μέλη της οικογένειας. Το σφάξιμο ήταν δουλειά των αρσενικών μελών της οικογένειας, αλλά στο βράσιμο και στις υπόλοιπες ετοιμασίες συμμετείχαν ενεργά και τα θηλυκά μέλη της οικογένειας.

 

 

Γιορτή κάστανου

Η γιορτή κάστανου διοργανώνεται κάθε χρόνο στην περιοχή του Πηλίου στα τέλη Οκτώβρη στο χωριό Ξουρίχτι. Οι επισκέπτες που θα βρεθούν στην γιορτή κάστανου θα έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν πολλές διαφορετικές ποικιλίες κάστανου και να τα συνοδεύσουν με κρασί Πηλίου.

 

Στην γιορτή κάστανου υπάρχουν γνώστες της παράδοσης και του εθίμου όπου θα ενημερώσουν τους επισκέπτες για τα τοπικά προϊόντα, για το που και πως αυτά παρασκευάζονται, αλλά και πού μπορεί κανείς να τα βρει και να τα αγοράσει.

 

 

Μπαμπαλιούρια

Τα μπαμπαλιούρια είναι ακόμα ένα σημαντικό έθιμο για την περιοχή της Θεσσαλίας που συνεχίζει να γίνεται σε κάποια χωριά μέχρι και σήμερα. Σύμφωνα με την παράδοση μεταμφιεσμένοι άντρες με μάσκες ζώων κάνουν βόλτες στα χωριά δίνοντας ευχές στους περαστικούς.

 

Οι μεταμφιεσμένοι άντρες ξεκινούν από τις εκκλησίες των χωριών και επισκέπτονται όλα τα σπίτια του χωριού για να μοιράσουν ευχές σε αυτούς που γιορτάζουν, αλλά και όχι μόνο. Τα μπαμπαλιούρια ξεκινούν με την νέα χρονιά δηλαδή αρχές Ιανουαρίου.

 

Οι μεταμφιεσμένοι άντρες συνηθίζουν να φορούν πάνω τους κουδούνια όπου αυτά σηματοδοτούν την έναρξη της νέας χρονιάς.

 

 

Το τάισμα της βρύσης

Για το τέλος αφήσαμε το σημαντικότερο έθιμο που συνεχίζει να αναβιώνει ακόμα σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας. Είναι μια διαδικασία που συναρπάζει όποιον την ακούσει!

 

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση οι νεαρές κοπέλες των χωριών πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση το βράδυ των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς για να πάρουν το “άκραντο νερό”, στην συνέχεια αλείφουν την βρύση με βούτυρο και μέλι με την προσδοκία ότι όπως τρέχει το νερό έτσι να τρέχει και η ευτυχία και η προκοπή μέσα στο σπίτι.

 

Λέγεται επίσης ότι όποια κατάφερνε να φτάσει πρώτη στην βρύση αυτή θα ήταν και η πιο τυχερή σε όλη την διάρκεια του χρόνου.

 

Στο τέλος αυτής της διαδικασίας οι κοπέλες έριχναν ένα Βατόφυλλο και 3 χαλίκια στην γούρνα της βρύσης και έτρεχαν στο σπίτι τους ελπίζοντας ότι η τύχη θα τους χαμογελάσει.

 

 

Οι γεύσεις της Θεσσαλίας

Τέλος θα πρέπει να αναφερθούμε και στις γεύσεις της Θεσσαλίας που αποτελούν μέρος των εθίμων και της παράδοσης του τόπου αυτού.

 

Πολλά χωριά της Θεσσαλίας φημίζονται για τις υπέροχες πεντανόστιμες πίτες, όπως τυρόπιτες, πίτες με κοτόπουλο ή κιμά και οι ξακουστές χορτόπιτες Θεσσαλίας. Επιπλέον η Θεσσαλία διαθέτει τα καλύτερα τυριά και γαλακτοκομικά προϊόντα.

 

Άλλα προϊόντα που αξίζει να αναφερθούν είναι βεβαίως το κρασί Θεσσαλίας λόγω της πολύχρονης και εκτεταμένης καλλιέργειας αλλά και το αμύγδαλο Λάρισας.

 

 

Πηγή: e-thessalia.gr

 

 

«Έρχεσαι και γλεντίζουμαι» | Σάλπη Ροδόπης

«Έρχεσαι και γλεντίζουμαι» | Σάλπη Ροδόπης

 

 

Τραγούδι της αγάπης σε δίσημο ρυθμό (2/4) από την περιοχή της Σάλπης του νομού Ροδόπης. Πρόκειται για σύμφυρση διστίχων της αγάπης ενώ ο χορός χορεύεται ως τοπικός συρτός με ιδιότυπα βήματα.

 

Η Σάλπη είναι ένα από τα παλιά ντόπια χωριά του νομού Ροδόπης, γι' αυτό και η παράδοσή του είναι διακριτή. Μαζί με την πόλη της Κομοτηνής, τη Γρατινή, το Κόσμιο, τον Ίασμο, τη Μαρώνεια, τον Σώστη και τους Ασωμάτους ήταν από τα ελάχιστα χριστιανικά ελληνόφωνα χωριά του νομού πριν την έλευση των προσφύγων.

 

Η Σάλπη είναι ένα ιδιαίτερο χωριό που έτυχε να έχει πρόωρα σημάδια αστικοποίησης. Υπάρχουν πολύ ιδιαίτερες και περίτεχνες επιτραπέζιες μελωδίες, πολλά εξάσημα συρτά, κασαπιές εξάσημες (τύπου ζωναράδικου), είτε δίσημες - απουσιάζουν βέβαια οι περίπλοκοι ρυθμοί του Έβρου ή της Βόρειας Θράκης. Αξίζει να σημειωθεί πως ένα σημαντικό μέρος των κατοίκων του χωριού έχει Μακεδονική καταγωγή και συγκεκριμένα μετακινήθηκαν από την Πετροπηγή του νομού Καβάλας κατά τα μέσα του 19ου αι. Στο χωριό υπάρχουν ακόμη Σαρακατσάνοι αλλά και Ρομά (κυρίως μουσουλμάνοι).

 

Τραγούδι: Ξανθή Καρυδοπούλου, Ολυμπία Παγώνη, Πολυξένη Χαριτοπούλου

Τόπος ηχογράφησης: Σάλπη Ροδόπης

Ημερομηνία ηχογράφησης: 8/11/1997

Ερευνητές: Άννα Μιχαλακέλη, Λάμπρος Λιάβας, Χάρης Σαρρής

 

 

Το τραγούδι:

https://www.youtube.com/watch?v=ORXzRd_Wi4U

 

 

 

Οι στίχοι:

Έρχεσαι και γλεντίζουμαι, κι αμάν αμάν

φεύγεις κακοκαρδίζουμαι,

ωχ αμάν αμάν

μην το λες, μην το λες

θα πεθάνω και θα κλαις.

 

Σαν το μαρκούτσι ναργιλέ, βρε αμάν αμάν

είναι το μπόι σου καλέ,

ωχ αμάν αμάν

μην το λες, μην το λες

θα πεθάνω και θα κλαις.

 

Eίσαι γυαλένιος μαστραπάς, κι αμάν αμάν

κι όποιονε δεις τον αγαπάς,

ωχ αμάν αμάν

Xιώτισσα, Xιώτισσα

μ’ έκανες κι αρρώστησα.

 

Σάντα να σάντα να, κι αμάν αμάν αμάν

δε σ’ είδα ψες και σήμερα.

 

 

 

Πηγή: youtube.com -  #greek_folk_music

Φωτογραφία: web-greece.gr