Tα χριστουγεννιάτικα έθιμα & τα κάλαντα του παρελθόντος στην Κεφαλονιά

Tα χριστουγεννιάτικα έθιμα & τα κάλαντα του παρελθόντος στην Κεφαλονιά

 

Η Κεφαλονιά όπως συναντώνται σε ιστορικές αναφορές διέθετε πολλά έθιμα σχετικά με το πνεύμα των ημερών.

 

Άλλα από αυτά καθαρά τοπικού χαρακτήρα υπάρχουν μόνο σε αυτήν, ενώ άλλα έχουν γενικότερο χαρακτήρα και διακρίνονται και σε πολλά από τα Επτάνησα ή και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Πάντα βέβαια ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε τόπο διαφοροποιούνται και εμπλουτίζονται με διαφοροποιϊά στοιχεία που τα καθιστούν μοναδικά.

 

Από τα πιο παλιά έθιμα είναι ο στολισμός των σπιτιών. Στο λεγόμενο 12ήμερο που περιλαμβάνει τις ημέρες από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα, τα σπίτια είναι υποχρεωτικά στολισμένα. Στο στολισμό κυριαρχούν οι μυρσίνες και τα αγριοκουκουνάρια. Ο στολισμός των δέντρων είναι μεταπολεμικό έθιμο που πηγάζει από το εξωτερικό, ενώ η ύπαρξη φυσικών για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και του φυσικού πλούτου αποφεύγεται. Όσα από τα σπίτια διαθέτουν τζάκι υποχρεωτικά θα το ανάψουν αυτές τις μέρες και για την ωραία ατμόσφαιρα που προσφέρει, αλλά και γιατί τα Χριστούγεννα είναι άρρηκτα δεμένα με την παγωνιά και η ζέστη που αυτό δίνει με την οικογένεια συγκεντρωμένη γύρω του δίνει το πραγματικό νόημα σε αυτή την γιορτή.

 

Από τα έθιμα που όλοι έχουμε ακούσει αλλά σχεδόν κανένας σύγχρονός μας δεν έχει δει να εφαρμόζεται είναι για τα λεγόμενα «Παγανά». Είναι τα γνωστά σε ολόκληρη την Ελλάδα ως Καλικαντζαράκια που με τις διαολιές τους αναστατώνουν το σπίτι και προκαλούν καταστροφές. Με διάφορους τρόπους όπως με σταυρούς από φωτιά και παγίδες τα νοικοκυριά προσπαθούν να αποφύγουν. Βέβαια, πρόκειται για δεισιδαιμονίες που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, όμως σίγουρα τα παιδιά απολαμβάνουν ιστορίες για αυτά και συνδέονται αρμονικά με το ευρύτερο κλίμα των ημερών, ώστε η ύπαρξή τους ως έθιμο να δίνει ένα ιδιαίτερο τόνο στις γιορτές. Εξάλλου, αποτελούν και μια πολύ ωραία δικαιολογία για τις σκανδαλιές που τα νεότερα μέλη της οικογένειας κάνουν αυτές τις μέρες, ειδικά με την εξαφάνιση γλυκισμάτων…

 

Το Χριστόψωμο είναι ένα έθιμο που διατηρείται, όμως πλέον σήμερα δεν το φτιάνει η νοικοκυρά κάθε σπιτιού, αλλά ο φούρνος τυποποιημένα. Ο τεμαχισμός και το μοίρασμά του γύρω από την φωτιά είχε ένα ιδιαίτερο τελετουργικό και σήμαινε ουσιαστικά την αρχή των Χριστουγέννων.

 

Συνήθως οι τηγανίτες και οι λουκουμάδες την μέρα αυτή αποτελούν απαραίτητο χαρακτηριστικό κάθε σπιτιού, μαζί με τα πιο πρόσφατα μελομακάρονα, κουραμπιέδες και την γαλοπούλα. Φυσικά την ημέρα αυτοί όλοι πηγαίνουμε στην εκκλησία, πολλοί μάλιστα αποβραδίς για να γιορτάσουμε την γέννηση του Χριστού, ενώ κάθε σπίτι έχει στολισμένο ένα ομοίωμα φάτνης του μικρού γεννημένου Χριστού.

 

Το πλέον γνωστό σε όλους έθιμο είναι τα μικρά παιδιά που λένε τα κάλαντα στους δρόμος την παραμονή των Χριστουγέννων για να μάσουν των μποναμά τους. Σπανιότερα συναντάς και μικρές χορωδίες με όργανα, που όμως έχουν περιοριστεί. Παλαιότερα το απόγευμα και σήμερα από το πρωί ο δρόμος και τα σπίτια γεμίζουν παιδικές φωνές που φέρνουν το χαρμόσυνο μήνυμα της εορτής. Τα παραδοσιακά Κεφαλονίτικα κάλαντα διαφέρουν από τόπο σε τόπο και τα περισσότερα από αυτά διατηρούνται για ιστορικούς λόγους σε βιβλία. Μερικά όμως έχουν διατηρηθεί και πάντα ο Κεφαλονίτης χαίρεται να ακούει τα δικά του κάλαντα, ανταμείβοντας ανάλογα το παιδί που θα μπει στο μαγαζί και το σπίτι του και θα του θυμίσει τα παιδικά του χρόνια.

 

Χαρακτηριστικό ήταν ότι παλαιότερα τα κάλαντα εξιστορούσαν μεγάλο μέρος της ζωής του Χριστού και αναφέρονταν στον τρόπο εορτασμού της ημέρας. Σήμερα έχουν περιοριστεί σε αυτά που γνωρίζουμε σήμερα, κοινά στο στοίχο με την υπόλοιπη Ελλάδα, διαφορετικά στην μελωδία και το ρυθμό.

 

Καλήν εσπέραν άρχοντες,

κι αν είναι ο ορισμός σας

Χριστού τη θεία γέννηση

να πω στο αρχοντικό σας

 

Χριστός γεννάται σήμερον

εν Βηθλεέμ την πόλη

 οι ουρανοί αγάλονται

και χαίρει η φύσης όλη

 

εν τω σπηλαίο τίκταιται

εν φάτνη των αλόγων

ο βασιλεύς των ουρανών

και ποιητής των όλων

 

χρόνια πολλά να χαίρεστε πάντα ευτυχισμένοι

σωματικώς και ψυχικώς να είστε πλουτισμένοι

 

και σε έτη πολλά…

 

Μια παλαιότερη παραλλαγή στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν:

 

Ιδού όπου σας είπομεν όλην την ψαλμωδίαν

του Ιησού μας του Χριστού γέννησιν την αγίαν

 

κι έπειτα άμα γυρίσετε εις το αρχοντικό σας

ευθύς τραπέζι στρώσατε, βάλτε το φαγητόν σας

 

Επίσης, κάθε τόπος είχε τις δικές του παραλλαγές και πρόσθετες στιχομυθίες.

 

Στην Λειβαθώ για παράδειγμα έλεγαν:

Από χρόνους σας πολλούς

κι ένα τάσι ποντικούς

κι ένα κόσκινο βολβούς

 

Στο Ρίφι:

Πίνουν νερό και λούζονται ραντίζουν τα φτερά τους

ραντίζουν τον αφέντη τους, ραντίζουν την κυρά τους

 

Στην Πύλαρο:

Παίρνουν νερό στα νύχια τους, σαπούνι στα φτερά τους

και λούζουν τον αφέντη τους και λούζουν την κυρά τους

και λούζουν τον αφέντη τους τον πολυχρονεμένο

 

Στη Σάμη:

Παίρνουν νερό ραντίζονται, ραντίζουν και τη βάγια

και παίρνει η βάγια το κερί και φεύγει απάνου-κάτου

και φέγγει στα καντήλια του, του πολυχρονεμένου

 

Στη Θηνιά:

Δώστε μας βασιλόπιτα, δώστε μας και το γάλα,

δώστε μας και τον μποναμά κι εμείς δεν θέλουμ’ άλλα!

 

Ό,τι είναι νόμος δώσετε κι αλλού θε να τα πούμε

κι οι όμορφες της γειτονιάς όλες μας καρτερούνε!

 

αλλά και τα πλέον σατυρικά και χαρακτηριστικά του Κεφαλονίτικου πνεύματος:

 

Με τόνα χέρι ζύμωνε

με τ’ άλλο ξει τον κώλο

 

και τα αυτοσχέδια:

 

Και πάλι ματακοίταξα κι είδα ‘να – δυο σαΐτες

και με το καληνύχτισμα καλές σας τηγανίτες!

 

Φλωριά κι αν έχεις, δώσε μας φλωριά μη μας στερήσεις

κι αν έχεις μισό σώβρακο…, χρόνια πολλά να ζήσεις!

 

Δυστυχώς ελάχιστα από αυτά σήμερα διατηρούνται, ενώ υπάρχουν ευτυχώς ορισμένοι, έστω και λίγοι που τηρούν όσα από αυτά γνωρίζουν αγωνιζόμενοι για την αναβίωσή τους…

 

Πηγή: kefalonitis.com

Πηγή: https://www.paron.gr/2023/12/20/ta-christoygenniatika-ethima-amp-ta-kalanta-toy-parelthontos-stin-kefalonia/

 

Τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα που έφεραν οι Καππαδόκες πρόσφυγες!

Τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα που έφεραν οι Καππαδόκες πρόσφυγες!

 

 

 

Παλιές παραδόσεις και έθιμα που έρχονται από το βάθος του χρόνου, που μεταφέρθηκαν από γενιά σε γενιά και έχουν ρίζες ή επιρροές από την αρχαιότητα, τη θρησκεία και την ιστορική διαδρομή ενός τόπου μακρινού της Καισάρειας στην Καππαδοκία, έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες το 1924, στην νέα τους πατρίδα που την ονόμασαν Νεοκαισάρεια Ιωαννίνων.

 

Οι Καππαδόκες πρόσφυγες, είχαν μεγάλη πίστη, για αυτό πρώτο τους μέλημα ήταν να χτίσουν Ιερό Ναό αφιερωμένο «στον δικό τους Άγιο», τον Μέγα Βασίλειο, που είχε διατελέσει επίσκοπος Καισαρείας.

 

Στην πλατεία του χωριού από τότε μέχρι σήμερα τις Χριστουγεννιάτικες μέρες, οι βαθειά θρησκευόμενοι πρόσφυγες στήνουν δύο καλύβες. Η πρώτη είναι αφιερωμένη την γέννηση του θείου βρέφους, και η δεύτερη στον Μέγα Βασίλειο, τον άγιο της Πρωτοχρονιάς για να θυμίζει σε όλους, όπως η υπογραμμίζει η Πρόεδρος του Μικρασιατικού Συλλόγου Νεοκαισάρειας Ιωαννίνων πως, «έρχεται από την Καισαρεία ,όπως λένε τα κάλαντα μας , κρατάει πένα και χαρτί, βιβλία, είναι φιλάνθρωπος, φοράει μόνο το ράσο του, χωρίς να σέρνουν το έλκηθρο του τάρανδοι και ελάφια».

 

Πιστή στην παράδοση, η κάθε οικογένεια στην Νεοκαισάρεια τηρεί με θρησκευτική ευλάβεια τα έθιμα της πατρίδας. Γλυκά και φαγητά τις ημέρες των Χριστουγέννων έχουν τον δικό συμβολισμό.

 

«Χερσέ», το ευλογημένο από την Παναγιά φαγητό, όπως λένε οι πρόσφυγες. Την παραμονή των Χριστουγέννων, στο κάθε σπίτι η νοικοκυρά μαγειρεύει «χερσέ», σιτάρι μαζί με κοτόπουλο και πριν το σερβίρει στο τραπέζι για την οικογένεια, πηγαίνει πιάτα με το φαγητό στους γείτονες. Το σιτάρι και το κοτόπουλο αποτελούν τροφή για ζώα και ανθρώπους, γι’ αυτό το φαγητό, συμβολίζει την επάρκεια των αγαθών στο κάθε σπίτι. Σύμφωνα με την παράδοση η Παναγία, βρήκε αυτή την τροφή κοντά στην φάτνη για να φάει, γι’ αυτό είναι το ευλογημένο των Καππαδόκων φαγητό της προσφοράς και το μοιράζουν.

 

Το «κετέ» και το γλυκό «σινί», είναι τα εδέσματα των γιορτινών ημερών, που δεν λείπουν από κανένα σπίτι. Το «σινί», γίνεται με χειροποίητο φύλλο, καρύδια και καμένο αλεύρι. Το «κετέ», είναι τσουρέκι σε σχήμα σαλίγκαρου, ενώ το μυστικό του βρίσκεται βούτυρο με καμένο αλεύρι.

 

Από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι, δεν λείπει η βασιλόπιττα ,καθώς η «ιστορία» της, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την μακρινή τους πατρίδα τη Καισαρεία. Σύμφωνα με την παράδοση τους, όταν επί Επισκόπου Βασιλείου ,οι χριστιανοί υπέστησαν μεγάλο διωγμό, προκειμένου να σώσουν την πόλη της, μάζεψαν τα χρυσαφικά τους για να τα προσφέρουν ως αντάλλαγμα, ώστε να σταματήσουν οι διωγμοί.

 

Όταν ο τύραννος ηγεμόνας και οι στρατιώτες του λεηλατούσαν την Καισαρεία, μια μεγάλη λάμψη στον ουρανό και ένα χρυσός καβαλάρης, που ήταν ο μάρτυρας άγιος Μερκούριος, τους αφάνισε και σταμάτησε η καταστροφή. Τα χρυσαφικά που είχαν συγκεντρωθεί έπρεπε να επιστραφούν στους χριστιανούς της πόλης. Ο Επίσκοπος Βασίλειος, επειδή ήταν πολύ δύσκολο να γίνει δίκαιη επιστροφή, πρότεινε οι γυναίκες να ζυμώσουν μικρές πίτες μέσα στις οποίες τοποθέτησε ένα χρυσαφικό και τις μοίρασε στους πιστούς. Ως εκ θαύματος ο καθένας βρήκε μέσα στην πίτα, ό,τι ήταν δικό του. Από τότε η βασιλόπιτα με το «φλουρί», συμβολίζει την χαρά, την δικαιοσύνη και την ηρεμία στο κάθε σπίτι.

 

 

Πηγή: https://www.olympia.gr/1574633/viral/ta-christoygenniatika-ethima-poy-eferan-oi-kappadokes-prosfyges/

 

Τα παραδοσιακά έθιμα των Χριστουγέννων στην Κρήτη

 Τα παραδοσιακά έθιμα των Χριστουγέννων στην Κρήτη

 

Στη δυτική Κρήτη, η νηστεία του 40ήμερου τηρείται ευλαβικά, ενώ οι εκκλησίες και οι ναοί κατακλύζονται από πιστούς.

 

Πιο παλιά το βραδύ της παραμονής των Χριστουγέννων έκοβαν κλαδιά και βλαστούς οι νοικοκυρές και τα πήγαιναν στο σπίτι. Τα έβαζαν σε ποτήρι με νερό και προσμονούσαν να ανθίσουν.

 

Το προζύμι και το Χριστόψωμο είχαν ξεχωριστή θέση σε κάθε σπίτι, ενώ το «ανάθρεμμα» του χοίρου που σφάζονταν την παραμονή κυριαρχούσε στα περισσότερα χωριά. Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων από το κρέας του χοίρου παρασκεύαζαν λουκάνικα, απάκια, πηχτή, σύγκλινο, ομαθιές και τσιγαρίδες.

 

Πολλά είναι τα έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στην ανατολική Κρήτη. Το Χριστόψωμο το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, ανταλλάσσοντας ευχές.

 

Την προπαραμονή των Χριστουγέννων, την Ημέρα των Αγίων Δέκα, στα χωριά της ανατολικής Κρήτης έσφαζαν τους χοίρους που είχαν ανατραφεί κυρίως με βελανίδια, χουμά και αποφάγια. Από το σφάξιμο του χοίρου δεν πετούσαν τίποτα. Από το κρέας παρασκεύαζαν λουκάνικα, ομαθιές, τσιλαδιά με τη χοιροκεφαλή, απάκια από λουρίδες ψαχνού κρέατος καπνισμένες στο τζάκι, σύγκλινα (κομμάτια κρέας μισοβρασμένα και αποθηκευμένα σε κιούπι) μαζί με τη γλίνα (το λίπος) που τα βοηθούσε να διατηρηθούν πολλούς μήνες τα μαγείρευαν με πατάτες.

 

Η «καλή χέρα» παραμένει ένα από τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς όπου συνηθίζεται να δίνεται ένα χρηματικό ποσό σαν δώρο σε παιδιά που θα επισκεφτούν κάποιο σπίτι την Πρωτοχρονιά. Το έθιμο του ποδαρικού καλά κρατεί, αφού είναι πολλοί αυτοί που ανήμερα της Πρωτοχρονιάς βάζουν στο σπίτι τους μια πέτρα για να είναι γερό, ενώ άλλοι πάλι μεταφέρουν νερό για να τρέχουν τα καλά όλο τον χρόνο σαν το νερό.

 

Τέλος στο Ηράκλειο υπάρχει και το έθιμο της μπουγάτσας, όπου οι κάτοικοι καταναλώνουν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς μεγάλες ποσότητες μπουγάτσας θέλοντας να είναι γλυκιά η πρώτη τους γεύση.

 

Πηγή: https://maleviziotis.gr

Τα έθιμα της Αγίας Βαρβάρας ανά την Ελλάδα

Τα έθιμα της Αγίας Βαρβάρας ανά την Ελλάδα

 

 

Δράμα

Σύμφωνα με το θρύλο που τυλίγει τις πηγές της πόλης της Δράμας, κατά τους Βυζαντινούς χρόνους υπήρχε στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα η λίμνη ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Βαρβάρα.

Οι Τούρκοι, όταν κατέλαβαν την πόλη το 1380, το γκρέμισαν και στη θέση του προσπάθησαν να φτιάξουν ένα τζαμί. Με θαύμα, όμως, της Αγίας Βαρβάρας πλημμύρισε η περιοχή κατά την ημέρα της γιορτής της και το τζαμί δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Από τότε η Αγία Βαρβάρα έγινε η πολιούχος της Δράμας και ακριβώς απέναντι από τη λίμνη με τα θεμέλια, χτίστηκε η καινούρια εκκλησία που αφιερώθηκε στην Αγία που έσωσε το εκκλησάκι της. Έκτοτε, στις 4 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο η πόλη της Δράμας τιμά τη μνήμη της πολιούχου της.

Το θρύλο αυτό ακολούθησε το έθιμο με τα καραβάκια, οι εκδοχές του οποίου είναι δύο. Σύμφωνα με την πρώτη, την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας μετά τη λιτανεία, ο κόσμος έστελνε στο βυθισμένο εκκλησάκι το κεράκι του για την Αγία πάνω σε ένα σανίδι από ξύλο.

Η δεύτερη εκδοχή βασίζεται στο ότι η Αγία Βαρβάρα εκτός από προστάτιδα του πυροβολικού ήταν και η προστάτιδα των κοριτσιών που τις φύλαγε από τη γλωσσοφαγιά και βοηθούσε τα «τυχερά» του γάμου τους. Έτσι όλα τα ελεύθερα κορίτσια στις 3 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια του εσπερινού και μόλις σκοτίνιαζε, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Κάποιες κοπέλες έβαζαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και μαζί με μία ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.

 

Ήθη και έθιμα της Αγίας Βαρβάρας στη Θράκη

Το έθιμο της Βαρβάρας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής λατρευτικής παράδοσης της Θράκης. Κάθε φορά που ξημερώνει η 4η Δεκεμβρίου, η μνήμη όλων γυρίζει πίσω σε εκείνα τα κρύα πρωινά που ανοίγαμε τα μάτια μας και μας περίμεναν τα μπολ με την αχνιστή ”Βαρβάρα” και το σπίτι μοσχοβολούσε σουσάμι και κανέλα.

Το έθιμο της Βαρβάρας όπως είναι γνωστό σε όλους μας ήταν πολύ διαδεδομένο στην περιοχή της Θράκης και στην Ανατολική Μακεδονία. Πρέπει να είναι συνδεδεμένο με την προβολή της θεραπευτικής ιδιότητας της Αγίας στην αρρώστια της ευλογιάς, αλλά και με την παραγωγή του σιταριού, τόσο απαραίτητου για την παρασκευή του πολύτιμου ψωμιού.

 

Στη Θράκη χρησιμοποιούν εννέα είδη για την παρασκευή της Βαρβάρας. Σιτάρι, αμύγδαλα, καρύδια, ρόδια, σταφίδες, κανέλα, σουσάμι, ταχίνι και φρούτα ψιλοκομμένα, κυρίως μήλα σκληρά. Η ατμόσφαιρα σ’ όλο το χωριό ήταν εορταστική. Το σπίτι έπρεπε οπωσδήποτε να λάμπει από καθαριότητα και να είναι πανέτοιμο να δεχτεί κάθε επισκέπτη. Σ’ ένα μεγάλο πανηγύρι στην καρδιά του Χειμώνα εξελίσσονταν τελικά η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας στη Θράκη, με τη Θρακιώτισσα γυναίκα φορώντας την παραδοσιακή θρακιώτικη φορεσιά να πρωτοστατεί στο όλο σκηνικό.

 

Τσίρι βάρβαρα

Πρόκειται για ένα έθιμο που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 3 του Δεκέμβρη. Παραμονή της Αγίας Βαρβάρας οι κάτοικοι μαζεύουν προσανάμματα και ξύλα στο κέντρο της γειτονιάς και στοιβάζουν σε μορφή πυραμίδας, ώστε το βράδυ που θα τα ανάψουν να έχουν τη ψηλότερη φωτιά. Τη στιγμή που ανάβει η φωτιά τους, όλοι μαζί αναφωνούν «τσίρι-τσίρι βάρβαρα» κι αρχίζει το γλέντι.

Ο κόσμος μαζεύεται γύρω από τη φωτιά, πίνοντας, τρώγοντας και χορεύοντας με μουσική, που παίζει τοπικούς σκοπούς με χάλκινα πνευστά, ώσπου να ξημερώσει σε μια ιδιότυπη ολονυκτία. Το έθιμο έχει Ρωμαϊκές καταβολές, που σύμφωνα με αυτές συμβολίζει τη νίκη πάνω στη φωτιά, την ευχή να πάει καλά η χρονιά, την επιθυμία να εξαλειφθούν τα κακά πνεύματα, η χριστιανική εκδοχή όμως θέλει το έθιμο προς τιμήν της Αγίας Βαρβάρας, που σώθηκε όταν αποπειράθηκαν να την κάψουν. Ο Δήμος Αμυνταίου αναβιώνει το έθιμο με το άναμμα της κεντρικής φωτιάς στην οποία συμμετέχουν όλοι οι σύλλογοι του Δήμου προσφέροντας παραδοσιακή φασολάδα, τοπικό κρασί, τσίπουρο και εδέσματα.

 

Πηγή: https://www.orthodoxianewsagency.gr/paradosi/ta-ethima-tis-agias-varvaras-ana-tin-ellada/

 

 

Χοιρινές τσιγαρίδες - τα "καλαμαράκια του βουνού"

“Καλαμαράκια του βουνού”…πριν από την Νηστεία των Χριστουγέννων

 

 

 

Παράδοση είναι και η παρασκευή ” χοιρινής τσιγαρίδας “, καλαμαράκια του βουνού τα ονομάζουν κάποιοι χαριτολογώντας, έθιμο αρκετών περιοχών της πατρίδας μας (Ξηρόμερου Αιτωλοακαρνανίας, Ευρυτανίας, Αργιθέας Αγράφων, Καρδίτσας, Τρικάλων, Καλαμπάκας, Γρεβενών, Βοΐου Κοζάνης, Φλώρινας, Παραμυθιάς Θεσπρωτίας, σε μερικές περιοχές της Πελοποννήσου…).

Παλαιότερα ήταν έθιμο του ” Δωδεκαημέρου ” και προερχόταν από το οικόσιτο χοιρινό της κάθε οικογένειας, αφού τότε δεν υπήρχαν στα χωριά κρεοπωλεία.

Σήμερα η συνταγή αυτή μπορεί να παρασκευαστεί από αρχές Νοεμβρίου μέχρι και τον Φεβρουάριο, με τον ακόλουθο τρόπο:

 

*Σε μια κατσαρόλα, ( παλαιότερα χάλκινη επικασσιτερωμένη – γανωμένη) βάζουμε μέχρι την μέση, χοιρινή πανσέτα χωρίς κόκαλο κομμένη σε κύβους, όπως τα λουκούμια .

 

* Προσθέτουμε κρύο νερό, χωρίς να σκεπάσει το κρέας.

 

* Προσθέτουμε λίγη ρίγανη ή ξερό βασιλικό τριμένο, όσο αλάτι επιθυμούμε και ένα κρεμμύδι κομμένο στα τέσσερα.

 

* Ξεκινάμε με δυνατή φλόγα ( ηλεκτρικό μάτι, υγραέριο ή ξύλα ).

 

* Όταν εξατμιστεί το νερό και αρχίζει να λιώνει το λίπος χαμηλώνουμε την φλόγα.

 

* Όλη την διάρκεια της παρασκευής ανακατεύουμε το κρέας, με ξύλινη κουτάλα για να μην κολλήσει στον πάτο του σκεύους.

 

*Όταν αρχίζουν να ροδίζουν οι ” τσιγαρίδες ” και ξεροψηθούν, είναι έτοιμες τις βγάζουμε με μια τρυπητή κουτάλα και προσθέτουμε λεμόνι.

 

Το υγρό που μένει στο σκεύος είναι λίπος (λίγδα το έλεγαν οι παλαιοί) και το χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα ή για φωτιστικό καύσιμο.

Το λίπος όπως και τα χρησιμοποιημένα φυτικά έλαια δεν τα απορρίπτουμε στον νεροχύτη του σπιτιού μας, αλλά σε ειδικούς κάδους ανακύκλωσης!

 

 

Πηγή: https://www.vimaorthodoxias.gr/eipan/quot-kalamarakia-toy-voynoy-quot-prin-apo-tin-nisteia-ton-christoygennon/

  Κείμενο – Φωτογραφίες : Σπύρος Θεοδ. Κουτσοχρήστος

 

Ο Δεκέμβρης του χειμώνα!

 Ο Δεκέμβρης του χειμώνα!

 

Ήρθε και ο μήνας Δεκέμβρης! Ο μήνας του χειμώνα, με τις πολλές γιορτές και το πολύ κρύο! Ας δούμε παρακάτω κάποια ενδιαφέροντα πράγματα γι αυτόν τον γλυκό χειμωνιάτικο μήνα!

 

Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος μήνας και τελευταίος του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη December, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό decem (δέκα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος κατά σειρά μήνας. 

 

Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Δεκέμβριος μετακινήθηκε στη δωδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία, παρότι ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κόμμοδος θέλησε να τον μετονομάσει Αμαζόνιο, προς τιμήν της σύζυγό του.

 

Κατά τη λαϊκή μας παράδοση, ο Δεκέμβριος ονομάζεται Ασπρομηνάς και Χιονιάς για το πυκνό του χιόνι. Τον αποκαλούν επίσης Γιορτινό (λόγω των πολλών εορτών), Αϊ-Νικολιάτη, και Χριστουγεννιάτη.

 

Η μεγαλύτερη γιορτή του μήνα είναι τα Χριστούγεννα! Συνδεδεμένη με τη γέννηση του Χριστού και με αμέτρητα έθιμα, με κυριότερα εκείνο του δέντρου ή του καραβιού στολισμένων με λαμπιόνια , των κουραμπιέδων, του μελομακάρονου και των ξεροτήγανων. Το κλίμα τόσο γιορτινό, όσο και η διάθεση μας, να στολίσουμε το σπίτι μας, να ανταλλάξουμε δώρα με τους αγαπημένους μας και γενικότερα να φορέσουμε το εορταστικό μας χαμόγελο, για να γιορτάσουμε με την οικογένεια και τους φίλους μας, την γέννηση του Χριστού. 

 

Εκτός από τα Χριστούγεννα, που κυριαρχούν τον Δεκέμβριο, με τα θρησκευτικά και κοσμικά τους συμφραζόμενα, ξεχωριστή θέση έχουν από θρησκευτικής πλευράς και τα λεγόμενα Νικολοβάρβαρα, που περιλαμβάνουν τις εορτές της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), Αγίου Σάββα (5 Δεκεμβρίου) και Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου).

 

Η Αγία Βαρβάρα, λένε πως προστάτευε τα παιδιά από την ευλογιά. Κι επειδή ήταν μια πολύ σοβαρή αρρώστια, για να την « καλοπιάσουν » και να φύγει,  της πρόσφεραν μελόπιτα ή κόλλυβα ή φτιάχνανε κολλυβοζούμι που το ονόμαζαν κι αυτό από το όνομά της,  Βαρβάρα!

 

Στις 5 του Δεκέμβρη γιορτάζουμε τον Άγιο Σάββα τον προστάτη της στεριάς και πιο συγκεκριμένα στην Κρήτη πίστευαν πως ήταν και προστάτης των φυσικών καταστροφών και ιδιαίτερα των σεισμών. Λένε μάλιστα τη φράση : « ο Άγιος Σάββας στερεώνει τον κόσμο ».

 

Ο Άγιος Νικόλαος είναι ο προστάτης των Ναυτικών και κύριος των ανέμων και των τρικυμιών. Τρανός καραβοκύρης με γένια που στάζουν θαλασσινό νερό, ρούχα βρεγμένα από την άρμη και μέτωπο ιδρωμένο από την προσπάθεια να προφτάσει να βοηθήσει όλα τα καράβια που κινδυνεύουν!

 

Τον Δεκέμβρη τον «αγαπούν» μικροί και μεγάλοι! Είναι πραγματικά, ένας γλυκός, γιορτινός και λαμπερός μήνας!

 

Παροιμίες για τον Δεκέμβριο

Δεκέμβρης και δεν έσπειρες, λίγο σιτάρι θα ’χεις.

Δεκέμβρης μας επλάκωσε, το κρύο μας φαρμάκωσε.

Δεκέμβρης με γιορτές, Χριστουγέννων διακοπές.

Δεκέμβρης Χριστού γέννηση κι ο καλός μας χρόνος.

Μπήκε ο Δεκέμβρης; Δίκαιος όποιος έσπειρε.

Το τραγούδι με τον τρύγο το Δεκέμβρη παραμύθι.

Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού. (ή χρυσάφι τ’ Αλωνάρη) .

Ως τ’ Αγίου Νικόλαου οι τοίχοι βράζουνε κι ύστερα ξυλιάζουνε.

 

 

Να ευχηθούμε και μεις με τη σειρά μας

Καλό Μήνα και Καλές Γιορτές σε όλο τον κόσμο!

 

 

Πηγή: arolithos.com