Μεταμόρφωση Σωτήρος Χριστού: Τι γιορτάζουμε, ποια τα έθιμα

 

 

 

Τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού γιορτάζει στις 6 Αυγούστου, η Εκκλησία μας. Κατά τη διήγηση των Ευαγγελιστών, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός πήρε τους μαθητές του Πέτρο, Ιωάννη και Ιάκωβο και ανέβηκε στό όρος Θαβώρ για να προσευχηθεί.

 

Τι γιορτάζουμε στη Μεταμόρφωση Σωτήρος;

Όπως σημειώνει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Eπήρε δε τρεις μόνους Aποστόλους, ως προκρίτους και υπερέχοντας. O μεν γαρ Πέτρος επροκρίθη, επειδή ηγάπα πολλά τον Xριστόν. O δε Iωάννης, επειδή ηγαπάτο από τον Xριστόν. O δε Iάκωβος, επειδή εδύνετο να πίη το ποτήριον του θανάτου, το οποίον και ο Kύριος έπιεν».

Οι τρεις μαθητές Του, όπως ήταν κουρασμένοι από τη δύσκολη ανάβαση στο Θαβώρ και ενώ κάθισαν να ξεκουραστούν, έπεσαν σε βαθύ ύπνο. Όταν, ξύπνησαν, αντίκρισαν απροσδόκητο και εξαίσιο θέαμα. Το πρόσωπο του Κυρίου άστραφτε σαν τον ήλιο, και τα φορέματα Του ήταν λευκά σαν το φως. Τον περιστοίχιζαν δε και συνομιλούσαν μαζί Του δυο άνδρες, ο Μωϋσής και ο Ηλίας.

Αφού οι μαθητές συνήλθαν κάπως από την έκπληξη, ο πάντα ενθουσιώδης, Πέτρος, θέλοντας να διατηρηθεί αυτή η αγία μέθη που προκαλούσε η ακτινοβολία του Κυρίου, ικετευτικά είπε να στήσουν τρεις σκηνές. Μια για τον Κύριο, μια για το Μωϋσή και μια για τον Ηλία. Πριν προλάβει, όμως, να τελειώσει τη φράση του, ήλθε σύννεφο που τους σκέπασε και μέσα απ’ αυτό ακούστηκε φωνή που έλεγε: «Οὗτος ἐστὶν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός· αὐτοῦ ἀκούετε» (Λουκά, θ’ 28-36). Δηλαδή, Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, που τον έστειλα για να σωθεί ο κόσμος. Αυτόν να ακούτε.

Οφείλουμε, λοιπόν, και εμείς όχι μόνο να Τον ακούμε, αλλά και να Τον υπακούμε. Σε οποιοδήποτε δρόμο μας φέρει, είμαστε υποχρεωμένοι να πειθαρχούμε.

 

Έθιμα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ως σπουδαία δεσποτική εορτή, αποτελεί εξαίρεση εθιμικά καθιερωμένης ιχθυοφαγίας, μέσα στην σύντομη αλλά αυστηρή νηστεία του Δεκαπενταύγουστου.

Σε πολλούς τόπους πιστεύουν ότι την παραμονή το βράδυ, κάποια ώρα, ανοίγουν ξαφνικά οι ουρανοί και φαίνεται το «άγιο φως», σε όσους είχαν την υπομονή και την πίστη να ξαγρυπνήσουν. Ανήμερα δε, προσφέρουν στους ναούς τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, για να ευλογηθούν από τον ιερέα μετά την θεία λειτουργία, και να διανεμηθούν ως ευλογία στους πιστούς. Σε ορισμένους μάλιστα τόπους προσφέρουν στον ναό το πρώτο λάδι της χρονιάς, για να ευλογηθεί, ώστε η ευλογία να επεκταθεί και στην υπόλοιπη παραγωγή.

 

Πρόκειται για το αρχαίο έθιμο των απαρχών, της προσφοράς δηλαδή των πρώτων καρπών στον Θεό, μια μορφή αναίμακτης τελετουργικής θυσιαστικής προσφοράς, που πέρασε και στον χριστιανισμό. Ο λαϊκός άνθρωπος, προσκομίζοντας για ευλογία τις απαρχές των καρπών και των γεννημάτων του, αναθέτει ουσιαστικά την ελπίδα της επιβίωσής του στον Θεό, από τον οποίο ζητά ευλαβικά να συνεργήσει, για να επιτύχει η σοδειά, από την οποία εξαρτάται και η επιβίωση ολόκληρης της παραδοσιακής κοινότητας.

Ήδη στους Αποστολικούς Κανόνες επιτρέπεται η προσαγωγή στον ναό σταφυλιών, όχι όμως και άλλων οπωρικών, ενώ ο Θεόδωρος Βαλσαμών, ερμηνεύοντας τον Δ΄ Κανόνα των Αγίων Αποστόλων, ερμηνεύει την εξαίρεση αυτή των σταφυλιών από το ότι το κρασί, που προέρχεται από αυτά, χρησιμοποιείται για την παρασκευή της θείας κοινωνίας.

Έτσι, τα ευλογημένα σταφύλια μοιράζονται και τρώγονται μαζί με το αντίδωρο στην Λέσβο, ενώ στον Μοσχοπόταμο της Πιερίας άφηναν το πρώτο τσαμπί του τρύγου σε κάποιο εικόνισμα του ναού, για να πάει καλά η σοδειά. Δεν πρέπει εξ άλλου να ξεχνούμε ότι στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι αφιερωμένοι οι ναοί των μεγαλύτερων και επιβλητικότερων ελληνικών φρουρίων, γεγονός που δείχνει την σημασία, θρησκευτική και εθνικά αναγεννητική, που ο λαός μας ανέκαθεν έδινε στην μεγάλη αυτή εορτή.

Και φυσικά, ως σπουδαία εορτή είναι και εθιμικά καθιερωμένη αργία, η παραβίαση της οποίας, από κάποιους ασεβείς και φιλάργυρους, επέφερε την άμεση θεϊκή τιμωρία, σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού, για παραδειγματισμό και των υπολοίπων.

 

Πηγή: ekklisiaonline.gr

          ant1news.gr

 

 

Γαμήλιες παραδόσεις & ελληνικά έθιμα και συμβολισμοί

 

Οι ελληνικοί γάμοι είναι εορταστικές εκδηλώσεις με πολλές παραδόσεις που πηγάζουν τόσο από την ελληνορθόδοξη εκκλησία όσο και από αρχαίες πολιτιστικές πρακτικές.

 

Αν και οι παραδόσεις ποικίλλουν από χωριό σε χωριό, καθώς και από περιοχή σε περιοχή, υπάρχουν μερικές πτυχές ενός τυπικού ελληνικού γάμου που είναι καθολικές. Πολλά από αυτά τα έθιμα είναι εμποτισμένα με αρχαίες παραδόσεις που επηρεάζουν και την τελευταία λεπτομέρεια του γάμου, από τα δαχτυλίδια αρραβώνων μέχρι τη γαμήλια τελετή και μετά.

Βέρα στο δεξί

Ο κύκλος συμβολίζει την αιωνιότητα μιας και είναι ένα σχήμα χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Έτσι, οι βέρες συμβολίζουν την αιώνια αγάπη, τη συνέχεια των γενεών, τη δύναμη της σχέσης και την ένωση του άνδρα με την γυναίκα.

Η τοποθέτηση της βέρας στο δεξί, πηγάζει από την πεποίθηση ότι το δεξί χέρι είναι το χέρι που ευλογεί ο Θεός, το χέρι στο οποίο ανέβηκε ο Χριστός και η κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθούν όσοι Τον αγκαλιάζουν. Σε αυτή την περίπτωση, το δαχτυλίδι αρραβώνων πρέπει να τοποθετηθεί στο δεξί χέρι μετά το πέρασμα της βέρας, καθώς τα δαχτυλίδια πρέπει να βρίσκονται  πάντα πιο κοντά στην καρδιά.

 

Στρώσιμο του συζυγικού κρεβατιού 

Μια άλλη παράδοση του γάμου είναι η προετοιμασία του γαμήλιου κρεβατιού, που συνήθως γίνεται το βράδυ πριν από το γάμο. Το τελετουργικό είναι απλό και δεν αλλάζει πολύ σε όλη τη χώρα, αλλά έχει ξεφύγει από τη μόδα σε πολλές μεγαλύτερες πόλεις. Οι φίλες της νύφης βοηθούν στην προετοιμασία του συζυγικού κρεβατιού, αρκεί να είναι ανύπαντρες γυναίκες. Η πεθερά συνήθως ξεστρώνει το κρεβάτι τρεις φορές πριν στρωθεί εντελώς. Έπειτα, γεμίζουν το κρεβάτι με πέταλα λουλουδιών, νομίσματα και κουφέτα, για να εξασφαλίσουν αγάπη, ευημερία και γονιμότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα μωρό ξαπλώνει στο κρεβάτι, για να εγγυηθεί τη γονιμότητα.

 

Το ξύρισμα του γαμπρού

Την ημέρα του γάμου, ο γαμπρός ξυρίζεται από τον κουμπάρο του, ως ένδειξη εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο ανδρών. Άλλες παραδόσεις είναι ότι οι φίλοι του γαμπρού τον βοηθούν να ντυθεί βάζοντας το σακάκι του πάνω του ή κουμπώνοντας το πουκάμισό του, όλα συμβολικές χειρονομίες για να παίξουν έναν ρόλο που θα τον βοηθήσουν να ετοιμαστεί για τη μεγάλη μέρα.

 

Ετοιμάζοντας τη νύφη

Η Βασίλισσα Βικτωρία δεν ήταν η πρώτη που το φόρεσε αλλά εκείνη που καθιέρωσε το λευκό νυφικό στον γάμο της με τον Αλβέρτο στις 10 Φεβρουαρίου του 1840. Μέχρι τότε, το νυφικό είθισται να είναι μπλε, χρώμα που συμβόλιζε τότε την αγνότητα εν αντιθέσει με το λευκό που δήλωνε τον πλούτο. Αρχικά, λευκό νυφικό φορούσαν οι νύφες της «ελίτ» ενώ σταδιακά καθιερώθηκε και σήμερα αποτελεί το κατεξοχήν χρώμα για νυφικό. Σήμερα συμβολίζει πια την αγνότητα. 

Το πέπλο είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική πινελιά της νυφικής εμφάνισης. Είναι σύμβολο σεμνότητας και ταπεινότητας. Παλαιότερα, όταν οι γάμοι ήταν αποτέλεσμα προξενιού, χρησιμοποιούνταν ως μέσο αποτροπής του γαμπρού σε φυγή αν η νύφη δεν ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες του. 

Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του Μεσαίωνα το μήκος της ουράς του νυφικού, συμβόλιζε τη μεγαλοπρέπεια της νύφης.

Η νύφη έχει και τη βοήθεια των φίλων της στην προετοιμασία. Μια παράδοση που αγαπιέται πολύ είναι να γράφει τα ονόματα όλων των ανύπαντρων φίλων της στο κάτω μέρος των νυφικών παπουτσιών της.

 

Η τελετή παραδοσιακού ελληνικού γάμου

Ο πατέρας παραδίδει τη νύφη στο γαμπρό, κάτι που παλαιότερα συμβόλιζε την καθαρότητα και την αγνότητά της.

Μια παραδοσιακή, ελληνική, γαμήλια τελετή ακολουθεί τα τελετουργικά της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Βασικό στοιχείο είναι τα στέφανα γάμου, που συνδέονται με ένα μόνο σκέλος κορδέλας, που συμβολίζει την ένωση δύο ατόμων που γίνονται ένα στον γάμο. Στην καρδιά της τελετής, ο κουμπάρος τοποθετεί τα στέφανα του γάμου πάνω από τα κεφάλια της νύφης και του γαμπρού αφού τα περάσει πάνω από τα κεφάλια του ζευγαριού τρεις φορές για να συμβολίσει την ενότητα, καθώς και την Αγία Τριάδα. Τα στέφανα συμβολίζουν την δημιουργία ενός νέου βασιλείου μετά το μυστήριο του γάμου. Ο ιερέας έχοντας σχηματίσει με τα στέφανα το σχήμα του σταυρού επικαλείται τον ίδιο το Θεό για να στεφανώσει με δόξα και τιμή το νιόπαντρο ζευγάρι.

Το κοινό ποτήρι είναι κατάλοιπο της εποχής που ο γάμος τελούνταν μέσα στη Θεία Λειτουργία και οι νεόνυμφοι συμμετείχαν στη Θεία Ευχαριστία. Τώρα που ο γάμος τελείται εκτός της Θείας Λειτουργίας, στο κοινό ποτήρι δεν είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, αλλά απλό κρασί. Επιπλέον, αποτελεί επισφράγιση της αγάπης του νέου ζευγαριού και συμβολίζει ότι από τώρα θα μοιράζονται τα πάντα στη ζωή, τόσο τις χαρές όσο και τις λύπες, ότι οι δύο έχουν γίνει πια ένα.

Αφού πίνουν κρασί από το ίδιο κύπελλο, η νύφη και ο γαμπρός οδηγούνται γύρω από το τραπέζι του βωμού τρεις φορές από τον κουμπάρο για τον χορό του Ησαΐα. Στη συνέχεια, σε μερικά πιο παραδοσιακά χωριά, ο παπάς προσφέρει στο νιόπαντρο ζευγάρι αμύγδαλα βουτηγμένα στο μέλι.

Τα χέρια, μόλις ενωθούν από τον ιερέα, παραμένουν ενωμένα καθ’ όλη τη διάρκεια του μυστηρίου δείχνοντας την αιωνιότητα της ένωσης αυτής και την αρμονία ψυχής και σώματος.

Οι μελλόνυμφοι στέκονται όρθιοι ο ένας δίπλα στον άλλο. Αυτό συμβολίζει την ισοτιμία των δύο φύλων. Δεν είναι κανένας κατώτερος του άλλου, αλλά αμφότεροι ισάξιοι και ισότιμοι. 

Ωστόσο, το πιο συνηθισμένο έθιμο είναι να τελειώνει μια τελετή με τους καλεσμένους να ρίχνουν  ρύζι και κουφέτα καθώς οι νεόνυμφοι φεύγουν από την εκκλησία. Τα κουφέτα συμβολίζουν τις χαρές και τις λύπες του γάμου, καθώς επίσης τη γονιμότητα και τους μελλοντικούς διαδόχους του ζευγαριού. Ο αδιαίρετος αριθμός των κουφέτων δείχνει πως το ζευγάρι θα μοιράζεται τα πάντα και θα παραμείνει αχώριστο.

Οι δύο λαμπάδες που πλαισιώνουν το ιερό τραπέζι με το Ευαγγέλιο, αποτελούν σύμβολο των γλωσσών της Πεντηκοστής, καθώς και της καθόδου του Αγίου Πνεύματος που δίνει Θεία Φώτιση στους νεόνυμφους.

Το φιλί του ζευγαριού στο γάμο, επισφραγίζει το δέσιμο του ζευγαριού.

Με το χορό του Ησαΐα, το ζευγάρι κάνει τα πρώτα του βήματα στην καινούργια ζωή τους οδηγούμενοι από την Εκκλησία, που αντιπροσωπεύεται από τον ιερέα, τον οποίο ακολουθούν. Ο κύκλος συμβολίζει την τελειότητα και την αιωνιότητα.

 

Οι περισσότεροι συμβολισμοί δεν αντικατοπτρίζουν τα δεδομένα της σύγχρονης κοινωνίας, ωστόσο, αποτελούν έθιμα που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την παράδοση και τα ήθη του κάθε τόπου.

 

 

Πηγή: agriniopress.gr

          yes-i-do.gr