Γιορτές - Τι τρώγαμε στην Ελλάδα πριν την γαλοπούλα;
Η λαμπερή γιορτή των Χριστουγέννων έχει συνδεθεί με δεκάδες έθιμα από ολόκληρη την Ελλάδα, που κάθε χρονιά διαμεσολαβούν από την παραμονή έως και τα Θεοφάνια όχι μόνο προς τιμήν της γέννησης του Θεανθρώπου αλλά και για να ισχυροποιήσουν τους οικογενειακούς δεσμούς. Ένας εξαιρετικός και κατά τα άλλα απολαυστικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτό, είναι και το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, όπου κάθε χρονιά εδώ και γενιές συγκεντρωνόμαστε γύρω του για να ανταλλάξουμε εγκάρδιες ευχές και να απολαύσουμε θεσπέσια φαγητά.
Ενώ τα τελευταία χρόνια, η γαλοπούλα δεσπόζει στο γιορτινό τραπέζι, δεν παύει να αποτελεί ένα ξενόφερτο έθιμο. Ενώ τα παραδοσιακά πιάτα της χώρας ποικίλουν ανά περιοχή, βασικό στοιχείο του τραπεζιού είναι το κρέας και ιδιαίτερα το χοιρινό, που στις βόρειες περιοχές της χώρας συνήθως σερβίρεται με λάχανο τουρσί.
Ένα παραδοσιακό χριστουγεννιάτικό πιάτο που συνδυάζει χοιρινό κρέας, μοσχάρι αλλά και κοτόπουλο είναι η Μσούρα του Μελισσοχωρίου Θεσσαλονίκης, με τα διαφορετικά είδη κρέατος να έχουν σιγοβράσει με λαχανικά και ρύζι στο φούρνο.
Οι ποντιακοί λαχανοντολμάδες, γνωστοί και ως σαρμάδες, αποτελούν ένα ακόμη γιορτινό φαγητό και με συμβολική σημασία, καθώς το φύλλα που χρησιμοποιούνται για το τύλιγμά τους συμβολίζουν τα σπάργανα του Χριστού. Λαχανοντολμάδες ή γιαπράκια με τον ίδιο συμβολισμό, συναντάμε και στην Θράκη, την Μακεδονία, την Ήπειρο αλλά και τα Δωδεκάνησα.
Στον Έβρο την παραμονή της γιορτής υπήρχαν στο τραπέζι εννέα διαφορετικά φαγητά, όπως τουρσί, ελιές, άζυμη πίτα, χαλβάς, αλατοπίπερο, πιπεριές, λάχανο, μελιτζάνες και ντομάτες. Αυτά ήταν συνήθως άβραστα και νηστίσιμα, συμβολίζοντας την αφθονία των φαγητών όλου του χρόνου, όπως οι εννέα μήνες κυήσεως της Παναγίας ή τα μέρη που επισκέφθηκε ο Χριστός.
Πίτες, όπως το χοσμερί, η γαλατόπιτα και η κρεατόπιτα αλλά και λαχανοντολμάδες κυριαρχούν στο ηπειρώτικο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Το αγριογούρουνο σαλμί και τα γλυκά μπακλαβαδάκια είναι γνωστά στα Γιάννενα ενώ στα Ζαγοροχώρια φτιάχνουν τα «σπάργανα», γλυκό παρόμοιο με τηγανίτες, που συμβολίζει τα σπάργανα του Χριστού.
Το χοιρινό με σέλινο ή το χοιρινό με πράσο και σέλινο πρόκειται για ακόμα ένα γιορτινό πιάτο που το συναντάμε σχεδόν σε όλη την Ελλάδα και κυρίως στα βόρεια και τα νησιά.
Η «γουρνάδα» είναι ψητό χοιρινό κρέας που συνήθιζαν να τρώνε οι οικογένειες ανήμερα των Χριστουγέννων στα Τρίκαλα ενώ στην Στερεά Ελλάδα εκτός από το χοιρινό με σέλινο, η κοτόσουπα και ο πατσάς είχαν την τιμητική τους.
Το βράδυ των Χριστουγέννων στην Εύβοια ψήνουν μικρά κομμάτια χοιρινού πασπαλισμένα με μπόλικο αλάτι, γνωστό και ως κοντοσούφλι.
Στη Σπάρτη συνήθιζαν να πλάθουν την χριστουγεννιάτικη κουλούρα σε σχήμα σταυρού, για τον εορτασμό του ερχομού του Κυρίου ενώ στην Αρκαδία η κρεατόπιτα και το ψημένο γουρουνόπουλο είναι κλασικά παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα πιάτα.
Εκτός από τις πασίγνωστες σφακιανές πίτες, οι χοιρινές ομαθιές που έχουν βάση
τα έντερα του χοίρου έχουν πρώτη θέση στο τραπέζι στα Σφακιά. Στο Λασίθι
ανήμερα Χριστουγέννων τρώνε τηγανιτό συκώτι ενώ από το τραπέζι δεν λείπει το
γουρουνόπουλο με λεμονόφυλλα.
Τα γλυκά πιτάκια με καρύδι, γνωστά και ως πλατσέδα αποτελούν παραδοσιακό έδεσμα στην Μυτιλήνη ενώ στην Σάμο τρώνε ανήμερα Χριστουγέννων χοιροσφάγια και πηχτή, βρασμένο χοιρινό κρέας με λεμόνι.
Έθιμο της Σύρου είναι να τρώνε ψάρι με μπρόκολο ή κουνουπίδι κατά την παραμονή.
Ανήμερα των Χριστουγέννων στην Ζάκυνθο σερβίρονταν μοσχάρι ή κότα αυγολέμονο ενώ την παραμονή έκοβαν την κουλούρα, γνωστό και ως χριστόψωμο. Η μακαρονάδα με βοδινό έρχεται από την Λευκάδα ενώ από τα Κύθηρα έρχονται τα κουκιά στιφάδο με μπόλικα κρεμμυδάκια.
Στην Κεφαλονιά πρωτοχρονιάτικο πιάτο είναι η πουτρίδα, μαγειρευτό χοιρινό που συνήθως το συνόδευαν με λάχανο ή κουνουπίδι.
Τα γιαπράκια σερβίρονται στην Ρόδο ενώ στα υπόλοιπα νησιά μαζί με την γαλοπούλα σερβίρεται και χοιρινό ψητό.
Πηγή: In.gr
