Συμβολισμοί και παραδόσεις
Το καλωσόρισµα του γάµου µε γλυκίσµατα και ποτά!
"Για δε τα πώς ταιριάσανε αυτά τα δυο στο µπόι σαν κυπαρίσσι µε µηλιά µέσα στο περιβόλι".
Η κρητική µαντινάδα µε συνοδεία τα βιολιά και τα όργανα ανοίγει το καλωσόρισµα του γλεντιού ανάµεσα σε κουραµπιέδες, πίτες, ρυζόπιτες, καρυδόπιτες, ξηρούς καρπούς, άφθονο κρασί και ρακές. Η λαϊκή παράδοση σε όλο της το µεγαλείο αποτελεί και ένα συνδετικό κρίκο ανάµεσα στις εκδηλώσεις, τα έθιµα του τόπου και το µυστήριο του γάµου.
Ο τόπος µας σφύζει από παραδόσεις. Κάθε γωνιά, κάθε τόπος κατακλύζεται από τα ήθη και τα έθιµα, ιδιαίτερα δε την ιερή αυτή στιγµή του γάµου. Οπότε είναι εύκολο να επιλέξει ένα νέο ζευγάρι τι του ταιριάζει και αν θέλει να το ακολουθήσει. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο έχει γίνει κάτι σαν µόδα η επιστροφή στις ρίζες, η επιστροφή στην παράδοση, η επιστροφή στα έθιµα!
Όλα είναι συµβολισµός
Βήµα προς βήµα η τελετή του γάµου αποτελείται από συµβολισµούς που βγαίνουν µέσα από την παράδοση και που αλλάζουν ή παραλλάσσουν από τόπο σε τόπο. Το λευκό χρώµα είναι ο πιο γνωστός συµβολισµός, που δηλώνει την αγνότητα και την αθωότητα – στο νυφικό, τα στέφανα, τις περισσότερες µποµπονιέρες, τις λαµπάδες. Αλλά και το αθώο κρασάκι που ο ιερέας δίνει στον γαµπρό, τη νύφη και τον κουµπάρο να πιουν από το ίδιο ποτήρι, την ώρα του µυστηρίου, είναι και αυτό ένας συµβολισµός που έχει να κάνει µε το δέσιµο, µε το γεγονός ότι όλες οι στιγµές της ζωής των νιόπαντρων θα είναι κοινές στις χαρές και τις λύπες, ότι µέσα από το γάµο τους θα µοιράζονται τα πάντα!
Το καλωσόρισµα
Το µυστήριο τελειώνει, οι πολυέλαιοι της εκκλησίας σβήνουν και τα φώτα της δεξίωσης, του γλεντιού και της χαράς αστράφτουν δηµιουργώντας την ατµόσφαιρα που ταιριάζει στην περίπτωση. Πρωταγωνιστές του καλωσορίσµατος είναι τα γλυκά και το πρώτο ποτό. Το ζευγάρι θα πρέπει να έχει φροντίσει ώστε να υπάρχει στο χώρο της δεξίωσης µια «γωνιά» όπου θα κατευθύνονται οι προσκεκληµένοι, που καταφθάνουν ο ένας µετά τον άλλο, για να απολαύσουν ένα πρώτο ποτό µαζί µε το ανάλογο γλύκισµα. Αυτό είναι κάτι που διευκολύνει πολύ την κατάσταση µέχρις ότου προχωρήσουν προς τα τραπέζια για να πάρουν τη θέση τους. Οι καλεσµένοι σε πρώτο πλάνο αισθάνονται άνεση απολαµβάνοντας το ποτό τους: µια δροσερή σαγκρία µε φρέσκα φρούτα ή ένα καλό µοσχάτο κρασί που ταιριάζει µε όλα τα γλυκίσµατα. Στις µέρες µας συνηθίζεται να γίνεται το κέρασµα του καλωσορίσµατος µε ένα ποτήρι σαµπάνια, που επίσης ταιριάζει µε τα γλυκά, αλλά κοστίζει κάτι περισσότερο.
Η διακόσµηση του χώρου υποδοχής θα πρέπει να ακολουθεί τη φιλοσοφία της διακόσµησης του υπόλοιπου χώρου της δεξίωσης σε ό,τι αφορά τα χρώµατα, τα λουλούδια, τα κεριά. Τα µεγάλα κτήµατα που φιλοξενούν γαµήλιες δεξιώσεις συνήθως διαθέτουν ένα ξεχωριστό χώρο καλωσορίσµατος, όπου τοποθετούνται µεγάλα µπολ µε κουφέτα και πιατέλες µε γλυκίσµατα της αρεσκείας του ζευγαριού. Συνήθως προσφέρονται µπεζέδες ή αμυγδαλωτά. Αλλά το γλύκισµα µπορεί να είναι κάποιο άλλο που «κρατά» παραδοσιακά από τον τόπο καταγωγής των νεονύµφων. Αν στην προκειµένη περίπτωση δεν έχετε καταγωγή από κάποια γωνιά της Ελλάδας, µπορείτε να «υιοθετήσετε» ένα γλύκισµα που να προέρχεται από κάποιο αγαπηµένο σας τόπο. Ένα νησί π.χ. όπου γνωριστήκατε και αγαπηθήκατε, ένα νησί από τα πολλά όπου οι παραδόσεις είναι τόσο έντονες και ευρηµατικές που δεν ξαφνιάζουν απλά αλλά χαρίζουν ακόµα πιο ιδιαίτερες στιγµές στη χαρά του γάµου!
Η Ελλάδα και τα έθιµά της
Στην πανέµορφη Αµοργό το έθιµο λέει ότι την ηµέρα του γάµου φτιάχνονται τυλιχτές µπουκιές παστελιού ή φέτες από παστέλι που προσφέρονται πάνω σε λεµονόφυλλα. Μαζί µε ένα ποτήρι µοσχάτο κρασί!
Στην Κίµωλο µαζί µε την µποµπονιέρα προσφέρεται και ένα παστέλι, που δεν συµβολίζει µόνο τη γλυκιά ζωή του ζευγαριού αλλά και το «κόλληµα» που πρέπει να έχουν ο ένας µε τον άλλο!
Στην Πελοπόννησο, και ιδιαίτερα στην περιοχή της Καλαµάτας, η πεθερά προσφέρει δίπλες που φτιάχνει µόνη της, και µετά το γάµο τοποθετεί ένα µαντίλι στο κεφάλι των παιδιών αφού τους δώσει µαζί µία κουταλιά µέλι µε καρύδια. ∆ίπλες βέβαια δίνουν σχεδόν σε όλα τα µέρη της Πελοποννήσου, καθώς και το µέλι µε τα καρύδια.
Στην Κυπαρισσία η οικογένεια της νύφης φτιάχνει µαζί µε άλλα καλούδια και τη νυφική κουλούρα. Ζυµώνουν την παραδοσιακή ζύµη για ψωµί και µετά το στολίζουν µε πανέµορφα λουλουδάκια, πουλάκια, αστεράκια που κάνουν µε το ζυµαράκι και στη µέση τοποθετούν δύο όµορφα περιστέρια, δηλαδή τη νύφη µε τον γαµπρό. Την κουλούρα την κόβουν και την µοιράζουν µετά στο τραπέζι ή την κρατά το ζευγάρι για ενθύµιο.
Στα µέρη της Αιτωλοακαρνανίας η παράδοση θέλει να προσφέρονται την ηµέρα του γάµου κουραµπιέδες µαζί µε ένα ποτό.
Ας πάµε και µια βόλτα από το βουνό των Κενταύρων, το Πήλιο. Εδώ οι παραδόσεις γερά κρατούν, και µάλιστα για τη γαµήλια τελετή. Οι νοικοκυρές φροντίζουν το χρονικό διάστηµα που τα φρούτα είναι ώριµα να φτιάχνουν γλυκά του κουταλιού, σπιτικά χειροποίητα κεράσµατα και µαζί γλυκά νυφιάτικα για το γάµο ή τη βάφτιση ώστε να υπάρχουν όλο το χρόνο.
Στη Ζαγορά ο µπακλαβάς ήταν και εξακολουθεί να είναι το παραδοσιακό νυφιάτικο γλυκό, που αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι του όλου τελετουργικού. ∆εν πρέπει να λείπει από κανένα γαµήλιο κέρασµα γιατί έχει ισχυρό συµβολισµό. Η γλυκιά γεύση και το λευκό του χρώµα συµβολίζουν τη γλυκιά αρχή του ζευγαριού αλλά και τη γλυκιά συνέχεια του βίου τους.
Τα σπιτικά κεράσµατα και τα νυφιάτικα γλυκά καλά κρατούν και στη Μυτιλήνη, όπου οι νοικοκυρές εκµεταλλεύονται τον καιρό των φρούτων για να κάνουν τα περίφηµα γλυκά του κουταλιού, επίσης για όλο το χρόνο. Όσο για το νυφιάτικο γλυκό, εκτός από τον µπακλαβά που και εδώ συνηθίζεται, ιδιαίτερη θέση έχουν τα περίφηµα αµυγδαλωτά της Λέσβου, που πολλοί θεωρούν ότι είναι τα καλύτερα της χώρας. Τα αµυγδαλωτά –τα «γεµάτα» ή και «προσπέσµατα» όπως λέγονται– είναι και γλυκά των αρραβώνων και προσφέρονται από τη νύφη στην πεθερά για να κεραστούν οι καλεσµένοι.
Στα ορεινά χωριά της Νάξου µαζί µε την µποµπονιέρα οι καλεσµένοι του γάµου παίρνουν και το ξεροτήγανο µε ένα ποτηράκι ρακή. Για να παρασκευαστούν τα ξεροτήγανα µαζεύονται συνήθως οι µεγαλύτερες γυναίκες του χωριού, µαζί και πιο νέες, γιατί χρειάζονται πολλά χέρια για να γίνουν. Συνήθως η διαδικασία αυτή γίνεται στο σπίτι της νύφης. Και εδώ, όταν φτάσουν οι νεόνυµφοι στο γλέντι, η µητέρα του γαµπρού τούς δίνει να φάνε µέλι για να έχουν γλυκιά ζωή.
Μέσα από τις αµέτρητες θρακιώτικες παραδόσεις του γάµου χαρακτηριστικό είναι το «κουλίκι», το τσουρέκι δηλαδή του γάµου που φτιάχνει ο πατέρας της νύφης. Οι φίλες της την σταυρώνουν µε φύλλα βασιλικού στο κεφάλι και στη συνέχεια γίνεται από τις ίδιες το σπάσιµο του «κουλικιού» στο κεφάλι της νύφης και το µοίρασµά του. Οι ελεύθερες παίρνουν ένα κοµµάτι και το βάζουν κάτω από το µαξιλάρι για να δουν στον ύπνο τους ποιον θα παντρευτούν!
Όσο για την Κρήτη, εδώ ο γάµος κρατά κάποια µερόνυχτα! Η ρακή ρέει ακατάπαυστα, τα ξεροτήγανα είναι στην πρώτη γραµµή, αλλά και το περίφηµο παγκοσµίως γαµοπίλαφο. Επίσης, µετά το τέλος του µυστηρίου, το ζευγάρι πηγαίνει στο σπίτι του γαµπρού, όπου η νύφη πριν µπει µέσα πρέπει να φάει το µελοκάρυδο που της προσφέρει η πεθερά. Στην Κρήτη καρύδια µε µέλι µοιράζουν και στους ανύπαντρους κατά την ώρα του µυστηρίου, στο «Ησαΐα χόρευε...».
Αµύγδαλο, µια ελληνική «συνήθεια»
Μελετώντας τα ήθη, τα έθιµα, την παράδοση και τους συµβολισµούς του γάµου στην πατρίδα µας, βλέπουµε ότι είναι άπειρα. Κάθε τόπος και µια ιστορία. Κάθε γωνιά και ένα ξάφνιασµα.
Μέσα στις γερές παραδόσεις σε ό,τι αφορά τα γλυκά και τα ποτά του ελληνικού γάµου συγκαταλέγεται –και ίσως πιάνει την πρώτη θέση– η περίφηµη σουµάδα, το πάλαι ποτέ σήµα κατατεθέν του γάµου που τείνει να γίνει αγαπηµένη συνήθεια και σήµερα. Η σουµάδα, το χαρακτηριστικό ποτό του γάµου και του αρραβώνα, έχει ιδιαίτερο συµβολισµό. Καταρχάς παρασκευάζεται από το αµύγδαλο, που είναι σύµβολο της γονιµότητας, συνδέεται δε άµεσα µε το γάµο και λόγω του λευκού του χρώµατος, επίσης σύµβολο της αγνότητας. ∆εν είναι τυχαίο ότι τα κουφέτα είναι φτιαγµένα από αµύγδαλο και ζάχαρη, για µια γλυκιά ζωή! Η σουµάδα (φτιάχνεται από αµυγδαλόγαλα), που πίνεται το χειµώνα ζεστή µε λίγη κανέλα και το καλοκαίρι δροσερή µε παγάκια, προσφέρει αυτό το υπέροχο άρωµα του αµυγδάλου. Είναι το σύµβολο του γάµου και της γιορτής σε πολλές περιοχές της Ελλάδας – από την Κρήτη έως τη Χίο, τη Σίφνο, την Άνδρο, τη Λευκάδα, τη Νίσυρο. Στη Χίο µάλιστα φτιάχνεται µε πικραµύγδαλα. Η καταγωγή της είναι µικρασιατική και στα Επτάνησα την προσφέρουν µαζί µε παξιµαδάκια κόλιαντρου.
Βλέπουµε λοιπόν ότι τα σκήπτρα στην παράδοση του γάµου στον τόπο µας κρατά το αµύγδαλο, γι’ αυτό και σε πάµπολλα µέρη τα αµυγδαλωτά είναι το γλυκό του γάµου.
Ο γάµος είναι θεσµός πολιτικός και θρησκευτικός, ως ένα από τα επτά µυστήρια της εκκλησίας µας. Συνδέστε τον µε όποια παράδοση θέλετε και χαρείτε τον όσο γίνεται περισσότερο!
Πηγή: www.monmarriage.gr
