Σάββατο του Λαζάρου: Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

Σάββατο του Λαζάρου: Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

 

Ο Λάζαρος έχει εμπνεύσει τη λαϊκή φαντασία. Γνωστές είναι οι παροιμίες:

«Με τη φωνή και ο Λάζαρος»

«Ξαναζωντάνεψε σαν τον Λάζαρο»

«Κέρινος σαν τον Λάζαρο»

 

Γενικά, η προσωνυμία «Λάζαρος» δίδεται μεταφορικά σε άτομα που σώθηκαν ανέλπιστα από βέβαιο θάνατο, σε άτομα που θεωρούνταν χαμένα και ξαφνικά επέστρεψαν και σε ανθρώπους καχεκτικούς ή διαρκώς κατηφείς.

 

Το Λαζαροσάββατο σε πολλά μέρη της Ελλάδας οι νοικοκυρές ζυμώνουν ειδικά ψωμάκια, στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου και μάλιστα σαβανωμένου, όπως παριστάνεται ο Λάζαρος στη βυζαντινή εικονογραφία. Τα ψωμάκια αυτά λέγονται λαζάροι, λαζαρούδια, λαζαράκια, λαζόνια, λαζαρέλια κ.α.

 

Την ίδια ημέρα τα παιδιά (κυρίως τα κορίτσια) γυρίζουν τα σπίτια και τραγουδούν ειδικά κάλαντα, τα λεγόμενα λαζαρικά.

 

Σε ορισμένα χωριά της Κοζάνης (Αιανή, Κρόκος, Λευκοπηγή, Καισαριά, Ροδιανή, Αγία Παρασκευή), ομάδες κοριτσιών και γυναικών, οι «Λαζαρίνες», φορώντας χρωματιστές παραδοσιακές στολές επισκέπτονται τις γειτονιές των χωριών τους και τραγουδούν τα Λαζαράτικα τραγούδια. Στην συνέχεια συγκεντρώνονται στις πλατείες των χωριών τους και χορεύουν ένα χορό με την ονομασία «Τσιντσιρό». Το έθιμο έλκει την καταγωγή του από τα αρχαία «Παρθένεια» των δωρικών πόλεων του Βορρά, ενώ, στα βυζαντινά χρόνια, συνδέθηκε με την Ανάσταση του Λαζάρου.

 

Στο χωριό Επίσκεψη της βόρειας Κέρκυρας το έθιμο των Καλάντων του Λαζάρου ξεκινάει με την δύση του ηλίου, την παραμονή της εορτής του Λαζάρου, και διαρκεί μέχρι το ξημέρωμα. Στις γειτονιές του χωριού, από σπίτι σε σπίτι, η τοπική χορωδία, αλλά και πλήθος μικρών και μεγάλων, τραγουδούν τα κάλαντα, που εξιστορούν όλη την ιστορία της νεκρανάστασης του Λαζάρου και κλείνουν με θερμές ευχές. Στο άκουσμα των καλάντων οι νοικοκυρές κερνάνε ντόπιους, σαρακοστιανούς μεζέδες και τοπικό κόκκινο κρασί.

 

Ανήμερα της εορτής του Λαζάρου, στην πόλη της Κέρκυρας, από τον ναό του Αγίου Νικολάου των Γερόντων και Αγίου Λαζάρου, που πανηγυρίζει, ξεκινούν χορωδιακά σύνολα και με συνοδεία φιλαρμονικών, ψάλλουν τα Κάλαντα του Λαζάρου, σε διάφορα σημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης. Στο τέλος, όλες οι χορωδίες συναντώνται στο Παλαιό Δημαρχείο και όλες μαζί ψάλλουν τα κάλαντα της ημέρας.

 

Στη Ρόδο το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν τον «Λάζαρο». Στα παλιά τα χρόνια, αυτήν την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί πίστευαν, πως ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών.

 

«Λαζαρέλ(ι) άμα δε πλάσ(ι)ς, ψουμί δε θα χουρτάσ(ι)ς» λέει η μυτιληνιά παροιμία, για τα «Λαζαρέλια» ειδικά κουλούρια στα οποία δίνουν το σχήμα σαβανωμένου ανθρώπου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις αγιογραφίες. Στο πρόσωπο και στα χέρια πρόσθεταν σταφίδες, σημάδια του θανάτου που νίκησε ο Χριστός με την ανάσταση του μαθητή του. Χρόνια τώρα, τα «Λαζαρέλια» δε φτιάχνονται από τις νοικοκυρές στα σπίτια αλλά το έθιμο τηρείται από τους πολλούς φούρνους της Λέσβου!

 

 

 

Κάλαντα Λαζάρου – Πού σαι Λάζαρε

 

https://www.youtube.com/watch?v=00QQrBLo2DU

 

 

 

Το έθιμο των Λαζαρίνων

Ένα από τα πιο ξεχωριστά έθιμα του Σαββάτου του Λαζάρου. Συμμετέχουν μόνο γυναίκες και αναβιώνει κάθε χρόνο στην Αιανή, την ιστορική έδρα του Δήμου Κοζάνης.

Οι Λαζαρίνες είναι ένα από τα πιο ξεχωριστά έθιμα του Σαββάτου του Λαζάρου, ημέρα που ξεκινά η εθιμική περίοδος του Πάσχα. Το έθιμο, στο οποίο συμμετέχουν μόνο γυναίκες, αναβιώνει κάθε χρόνο στην Αιανή, την ιστορική έδρα του Δήμου Κοζάνης. Μέρες πριν, οι πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές των Λαζαρίνων με τα περίτεχνα κοσμήματα και τα μοναδικά διαδήματα βγαίνουν από τις ντουλάπες και τις προθήκες για να φρεσκαριστούν και να ενώσουν το παρελθόν με το παρόν.

 

Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και σχετίζεται με την αναγέννηση της φύσης και την ανανέωση της ζωής και μοιάζει με τα γνωστά «Παρθένεια» της αρχαιότητας. Ερευνητές της παράδοσης, μελετώντας το έθιμο σε διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής χώρας, θεωρούν ότι τα Λαζαριάτικα ή Λαζαριανά τραγούδια σχετίζονται με τα αρχαία κάλαντα της εαρινής πρωτοχρονιάς που προσαρμόστηκαν στις ανοιξιάτικες γιορτές, όπως το Σάββατο του Λαζάρου, προάγγελος της ανάστασης του Κυρίου.

 

Η αποκλειστική συμμετοχή των κοριτσιών εξηγείται με το γεγονός ότι ο Λάζαρος είχε μόνο αδερφές. Στους χρόνους της τουρκοκρατίας συμβόλιζε την ελπίδα του σκλαβωμένου γένους για την εθνική ανάσταση. Στους κατοπινούς χρόνους, στην Αιανή και την ευρύτερη περιοχή της Ελίμειας, πήρε περισσότερο τον χαρακτήρα γυναικείου χορευτικού δρώμενου, όπου έπαιρναν μέρος οι έφηβες και οι γυναίκες σε ηλικία γάμου.

 

Παλιότερα την παραμονή του Λαζάρου οι νεαρές ανύπαντρες γυναίκες συγκεντρώνονταν στο κονάκι, (ένα σπίτι που όριζαν σε μια γειτονιά). Διασκέδαζαν, προετοίμαζαν τις στολές τους και σχημάτιζαν τα μπλίκια (παρέες). Από εκεί ξεκινούσαν για να επισκεφθούν τους μαχαλάδες (συνήθως τις μισές γειτονιές του χωριού), όπου χόρευαν και τραγουδούσαν προσαρμόζοντας το τραγούδι τους για τη νοικοκυρά ή τον νοικοκύρη, τον παπά, το δάσκαλο, τον πρόεδρο της κοινότητας που τους υποδέχονταν και κατέληγαν στην πλατεία του χωριού για να τραγουδήσουν αντιφωνικά (εκ περιτροπής) τα τραγούδια του «Λάζαρη».

 

Από το κονάκι ξεκινούσαν και την επομένη, ανήμερα του Λαζάρου, τα μπλίκια των Λαζαρίνων για να επισκεφθούν και τα υπόλοιπα σπίτια του χωριού και το απόγευμα συγκεντρώνονταν το ένα μετά το άλλο στην κεντρική πλατεία για τον τρανό χορό «το Τσιντσιρό», το αποκορύφωμα του δρώμενου. Κάθε «μπλίκι» που έφτανε στην πλατεία, διέκοπτε το τραγούδι των άλλων, έμπαινε στην αρχή του χορού κι έλεγε το τραγούδι «Τσιντσιρό», σε στίχους του τοπικού γλωσσικού ιδιώματος.

 

Οι Λαζαρίνες της Αιανής φέρουν καταστόλιστες τοπικές ενδυμασίες, οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία του κοριτσιού. Ξεχωρίζουν τα κοσμήματα όπως καδένες, φλουριά, πόρπες, αλυσίδες, χαϊμαλιά, κιουστέκια, δείγματα της γιαννιώτικης λαϊκής τέχνης, καθώς και το διάδημα που φέρουν στο κεφάλι τους (το λουδ'=λουλούδι) από τριαντάφυλλα κι άλλα λουλούδια, σύμβολα της γονιμότητας, πλεγμένα από στέφανα γάμων.

 

«Το διάδημα», σύμφωνα με τον Κώστα Σιαμπανόπουλο, εκ των εμπνευστών-δημιουργών του Λαογραφικού Μουσείου Κοζάνης, «έχει συμβολικό χαρακτήρα και το φέρουν οι Λαζαρίνες σε ανάμνηση του χρυσού στεφανώματος του Βασιλιά Φιλίππου Β’ στις Αιαναίες γυναίκες που ρίχτηκαν με γενναιότητα στη μάχη με εχθρικά φύλα».

 

Στο Τσιντσιρό μπορούσαν να συμμετέχουν αρραβωνιασμένες και νιόπαντρες. Ο συγκεκριμένος χορός αποτελεί και την ιδιαιτερότητα της Αιανής στο δρώμενο, αφού στα άλλα χωριά της Ελίμειας (Λευκοπηγή, Κρόκος, Αγία Παρασκευή) το έθιμο περιορίζεται μόνο σε επισκέψεις των Λαζαρίνων στα σπίτια. Την Κυριακή των Βαΐων μετά το εκκλησίασμα οι γυναίκες της Αιανής έστηναν τρανό χορό έξω από την εκκλησία του «Αη-Γιώργη» ή στην πλατεία με Βαϊάτικα τραγούδια.

 

Τις τελευταίες δεκαετίες το έθιμο επικεντρώθηκε στην ημέρα του Σαββάτου του Λαζάρου, ενώ οι επισκέψεις στα σπίτια γίνονται μόνο από «μικρές Λαζαρίνες» από μικρά κορίτσια κι έφηβες έως 15 χρόνων, με τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες του χωριού να συμμετέχουν στον τρανό χορό. Λόγω της πανδημίας το 2020 και το 2021 οι εκδηλώσεις δεν πραγματοποιήθηκαν.

 

Πριν από την πανδημία οι Λαζαρίνες της Αιανής είχαν προχωρήσει σε δράσεις εξωστρέφειας, παρουσιάζοντας το έθιμο κι εκτός των ορίων του πρώην δήμου Αιανής (Κοζάνη, Θεσσαλονίκη, Καβάλα), έχοντας την ενεργό στήριξη του συνόλου των κατοίκων, της τοπικής αυτοδιοίκησης και κυρίως των καλλιτεχνών της Αιανής (μουσικών, φωτογράφων, λογοτεχνών, επιστημόνων, εκπαιδευτικών κ.ά.), ενώ ο εικαστικός Σωτήρης Σιουτζιούκης με το «κεντημένο» γραφιστικό λογότυπο του «λ» προσέδωσε την οπτική ταυτότητα των Λαζαρίνων της Αιανής.

Πηγή: ekklisiaonline.gr

Πηγή: Youtube.com

Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/1524

Πάσχα στις Κυκλάδες: Από το άσπρισμα των σπιτιών ως τις μελόπιτες

Πάσχα στις Κυκλάδες: Από το άσπρισμα των σπιτιών ως τις μελόπιτες

Της Μαρίνας Αθηναίου

 

 

Τα πασχαλινά έθιμα διαφοροποιούνται από νησί σε νησί των Κυκλάδων, διαμορφώνουν τις δικές τους ξεχωριστές παραδόσεις, με κοινό φόντο τη νηστεία, την κατάνυξη και τους επιμέρους τόπους που καθώς ο καιρός γλυκαίνει "ανθίζουν" με τρόπους πολυποίκιλους.

 

Από το άσπρισμα των στενοσόκακων των νησιών, τον στολισμό των επιταφιών με τα αγριολούλουδα του τόπου έως τις μελόπιτες, τις γλυκές τυρόπιτες, τα λαζαράκια και τα παραγεμισμένα παραδοσιακά καλαθάκια με τοπικό τυρί, χειροποίητα κουλουράκια και κόκκινα αυγά, τα λαμπριάτικα ήθη και έθιμα των νησιών των Κυκλάδων έχουν μια βαθιά ριζωμένη γλύκα. Τα πασχαλινά έθιμα διαφοροποιούνται, βέβαια, από νησί σε νησί, διαμορφώνοντας τις δικές τους ξεχωριστές παραδόσεις, με κοινό φόντο τη νηστεία, την κατάνυξη και τους επιμέρους τόπους που καθώς ο καιρός γλυκαίνει “ανθίζουν” με τρόπους πολυποίκιλους.

 

Αμοργός

Στην Αμοργό το Σάββατο του Λαζάρου οι νοικοκυρές πλάθουν κουλουράκια σε ανθρωπόμορφα σχήματα τα «λαζαράκια» ή αλλιώς «κουκλάκια». Και η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά με μπογιά λευκή, με το παραδοσιακό άσπρισμα από τα σοκάκια και τα σπίτια που ετοιμάζονται για τη νέα σεζόν που ξεκινά με το Πάσχα αλλά και για να αντανακλούν με τρόπο όσο το δυνατό πιο φωτεινό, το ολοένα και πιο δυνατό φως του ήλιου.

Τη Μεγάλη Παρασκευή στο Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας ψέλνονται τα Εγκώμια και γίνεται η περιφορά του Επιταφίου μέσα στους χώρους της Μονής. Και το βράδυ ξεκινά η περιφορά του Επιταφίου σε όλα τα χωριά καθώς οι γυναίκες την ραίνουν με αρώματα ενώ παράλληλα προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα αμοργιανά γλυκά στους παρευρισκόμενους.

Στο νησί μάλιστα της Αμοργού η σούβλα δεν συνηθίζεται και έτσι το Μεγάλο Σάββατο κάθε σπίτι ετοιμάζει το σφαχτό «ρίφι ή αρνί» που ψήνεται στο φούρνο μέσα σε μεγάλα ταψιά.

 

Άνδρος

Παρά την φήμη της ως ένας ήπιος και χαμηλών τόνων προορισμός η Άνδρος το βράδυ της Ανάστασης μεταμορφώνεται με τρόπο εκκωφαντικό. Οι νέοι του νησιού  γεμίζουν με πυρίτιδα τα μάσκουλα, τα παλιά μαντεμένια κανόνια και τα βροντούν προς πάσα κατεύθυνση. Την ίδια νύχτα στο νησί τρώνε τον παραδοσιακό «λαμπριάτη», το ψητό αρνί ή κατσίκι στο φούρνο γεμιστό με λαχανικά. Ενώ στην Παλαιόπολη, στο Κόρθι καθώς και σε άλλα χωριά το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα παίζουν στο δρόμο τα «τσούνια», ένα παραδοσιακό παιχνίδι που αν θέλαμε να το παραλληλίσουμε θα λέγαμε πως μοιάζει με μπόουλινγκ.

 

Ανάφη

Στην Ανάφη το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου το αναφιώτικο τυρί συναντά το “φουρνί”, το κατσικάκι σε ταψί. Αλλά η πόρτα του «φουρνιού» σφραγίζεται με λάσπη καθώς και η καπνοδόχος, για να μην περάσει αέρας και καεί το κρέας.  Επίσης ετοιμάζουν  το κίτρινο ψωμί ή αλλιώς τυρόπιτα καθώς και τα μελιτερά (με φρέσκια μυζήθρα).

 

Tήνος

Στην Τήνο τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ αρχίζει η περιφορά των επιταφίων στη Χώρα όπου στο τέλος της διαδρομής τους συναντώνται στην εξέδρα της παραλίας, γίνεται δέηση και  εν συνεχεία επιστρέφουν στις ενορίες τους, με εξαίρεση έναν.

Τον επιτάφιο της ενορίας εκείνης που κάθε Πάσχα συνεχίζει την πορεία του ακολουθία πιστών έως την παραλία Καλάμια, την πρώτη παραλία της Τήνου δίπλα στο λιμάνι. Ο επιτάφιος μπαίνει κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα εν μέσω κόκκινων φωτοβολίδων από τα δεκάδες καίκια που μαζεύονται τριγύρω δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα απόκοσμα κατανυκτική καθώς τελείται δέηση για όσους πνίγηκαν ποτέ στη θάλασσα. Ο επιτάφιος συνεχίζει την πορεία του και έως τα νεκροταφεία της περιοχής πριν επιστρέψει την ενορία του.

Το πρωί του Μ. Σαββάτου γίνεται η πρώτη ανάσταση και όταν ο παπάς πει το «Ανάστα ο Θεός κρίναι την γην» σκορπίζονται μονόφυλλα σε όλη την εκκλησία ενώ οι πιστοί προσπαθούν να πιάσουν ένα στον αέρα και να το βάλουν στο πορτοφόλι τους για ευλογία.

Επίσης στην Τήνο η γλύκα των λαμπριατικών γλυκών δεν έχει τελειωμό. Από τα λαζαράκια, τα ψωμάκια που φτιάχνονται το Σάββατο του Λαζάρου με σταφίδες αντί για ματιά, έως της περίφημες τηνιακές γλυκές τυρόπιτες που τσιμπιούνται με το χέρι ή οδοντογλυφίδα για να έχουν όσο το δυνατό περισσότερες πτυχώσεις, τα τοπικά γλυκά γεμίζουν με “νοστιμιά” το Πάσχα στην Τήνο.

 

Σύρος

Στη Σύρο το Πάσχα γιορτάζεται, απαρέγκλιτα, ταυτόχρονα και από την Ορθόδοξη και την Καθολική κοινότητα και έτσι την Μεγάλη Παρασκευή οι πιστοί ακολουθούν τους Επιτάφιους που ξεκινούν τόσο από εκκλησίες Ορθοδόξων, όσο και Καθολικών.

Το βράδυ της Ανάστασης οι κάτοικοι της Σύρου μεταφέρουν το Χριστός Ανέστη και το Άγιο Φως σε κάθε σπίτι εν μέσω πυροτεχνημάτων και βαρελότων, την στιγμή που οι Καθολικοί κάνουν περιφορά του αγάλματος του Κυρίου τοποθετημένου σε χρυσό κουβούκλιο καλυμμένο με βιολέτες, λεμονανθούς και πασχαλιές.

 

Ηρακλειά

Στην Ηρακλειά την παραμονή της Λαμπρής οι νοικοκυρές ετοιμάζουν μαγειρίτσα και γλυκίσματα που φτιάχνονται από φρέσκια ντόπια κατσικίσια μυζήθρα, τα μελιτίνια, τα οποία συναντούνται και στη Σαντορίνη. Άλλωστε γενικά τα τοπικά τυριά των νησιών, σαν άλλα τσιζκέικ πρωταγωνιστούν στα γλυκά των νησιών.

Το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου προετοιμάζουν το παραδοσιακό γεμιστό κατσίκι με ρύζι και συκωταριά που σιγοψήνεται στο ξυλόφουρνο μέχρι το τέλος της Αναστάσιμης ακολουθίας και την Κυριακή του Πάσχα, όλοι συγκεντρώνονται στις αυλές, ψήνουν αρνιά και διασκεδάζουν μέχρι το επόμενο πρωινό.

 

Ίος

 Στην Ίο το βράδυ του Μ. Σαββάτου υπάρχει το έθιμο του “συχώριου”. Ψητά, κρασί και ψωμί, συγκεντρώνονται στην εκκλησία, ο παπάς τα “διαβάζει” και ύστερα τα προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκους του νησιού.

Ενώ μια εβδομάδα μετά το Πάσχα αναβιώνει και το έθιμο της «κούνιας», σύμφωνα με το οποίο οι νέοι της Ίου μαζεύονται στις γειτονιές της Χώρας και φτιάχνουν κούνιες που προορίζονται για να καθίσουν και να τραγουδήσουν τα νεαρά κορίτσια.

 

Κουφονήσια

Στα Κουφονήσια τη Μεγάλη Πέμπτη οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην εκκλησία και στολίζουν τον Επιτάφιο, ενώ ορισμένες γυναίκες παραμένουν ξάγρυπνες στην εκκλησία, ψάλλοντας το μοιρολόι της Παναγίας. 

Τη Μεγάλη Παρασκευή το λιμάνι φωταγωγείται με δάδες από άκρη σε άκρη, ώστε να γίνει η περιφορά του Επιταφίου.

 

Κύθνος

Στην Κύθνο το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου γίνεται το «συχώριο». Ουσιαστικά για την ανάπαυση των ψυχών των συγγενών τους οι πιστοί φέρνουν στην εκκλησία κρέας ψητό, κρασί και ψωμί τα οποία έχει ευλογήσει ο παπάς και τα προσφέρουν στους παρευρισκόμενους.

Χαρακτηριστικό έθιμο του νησιού είναι και αυτό της “Κούνιας”. Την ημέρα της Λαμπρής, στήνεται  στην πλατεία του νησιού μία κούνια στην οποία αιωρούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές, με απώτερο σκοπό την υπόσχεση γάμου.

 

Μύκονος

Στη Μύκονο τη Μεγάλη Εβδομάδα ασπρίζουν τα σπίτια και τα σοκάκια του νησιού και φτιάχνουν το παραδοσιακό λαμπριάτικο γλυκό, τις χειροποιήτες μελόπιτες που μοιάζουν αφενός με κέντημα και αφ’ετέρου με μικρά έργα τέχνης κορνιζαρισμένα στα ταψάκια τους.

Την Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η περιφορά του Επιταφίου στο Ματογιάννι και το Μεγάλο Σαββατο η Ανάσταση στο μικρό μοναστήρι του Παλαιοκάστρου, στην Ανω Μερά.

 

Πάρος

Στην Πάρο, τη Μεγάλη Παρασκευή, ο κόσμος ακολουθεί την περιφορά του Επιταφίου στα γραφικά σοκάκια της Μάρπησσας, όπου μικροί και μεγάλοι ντυμένοι Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, το Μυστικό Δείπνο, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.

Ενώ το μεσημέρι μετά την Ανάσταση, στο γήπεδο της Μάρπησσας, διοργανώνεται το λεγόμενο Τραπέζι της Αγάπης με τον οβελία και παραδοσιακό νησιώτικο γλέντι.

 

Σαντορίνη

Στη Σαντορίνη κατά την περιφορά του Επιταφίου οι γυναίκες ραίνουν από τις αυλές των σπιτιών την πομπή με ροδόνερο. Και το Μεγάλο Σάββατο, μετά την Ανάσταση, όλοι επιστρέφουν σπίτι τους για να φάνε τα λεγόμενα «σγαρδούμια», δηλαδή ξυλάκια στα οποία περνούν τα κομμάτια της συκωταριάς.

Για το τέλος του τραπεζιού δεν λείπουν φυσικά και τα σαντορινιά γλυκιά μελετίνια, που μοιάζουν στο σχήμα με μικρά χειροποιήτα κοσμήματα και έχουν ένα δαντελένιο περίτεχνο σχήμα που θεωρείται απόδειξη νοικοκυροσύνης και μαεστρίας.

 

Σέριφος

Στη Σέριφο το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ όλες οι οικογένειες πηγαίνουν στην εκκλησία με ένα καλαθάκι μέσα στο οποίο τοποθετούν τυρί, κουλούρια και τόσα κόκκινα αυγά όσα τα μέλη της οικογένειας.

Μόλις η λειτουργία τελειώσει, οι πιστοί επιστρέφουν σπίτι τους μεταφέροντας το Άγιο Φως όπου με τη φλόγα σχηματίζουν πάνω από την πόρτα τους Σταυρό. 

 

Σίφνος

Στη Σίφνο οι κάτοικοι προετοιμάζουν τα “πουλιά της Λαμπρής” δηλαδή τα παραδοσιακά γλυκίσματα σε σχήματα ζώων ή αντικειμένων στολισμένα με κόκκινα αβγά.

Το πασχαλιάτικο αρνί στη Σίφνο ψήνεται στο «μαστέλο» σε ένα πήλινο δοχείο μαζί με άνηθο και ντόπιο κόκκινο κρασί. Και καθώς το κεντρικό έδεσμα φτάνει στο εορταστικό τραπέζι συναντά την χειροποιήτη ξινομυζήθρα και τη μελόπιτα, το λαμπριάτικο γλύκισμα που φτιάχνεται από μέλι, μυζήθρα και αυγά.

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα στην κεντρική πλατεία της Απολλωνίας οργανώνεται το κάψιμο του Ιούδα, αλλά σε ορισμένα χωριά πραγματοποιούνται και «τα τσούνια», ένα παιχνίδι ανά ζεύγη όπου με μια ξύλινη μπάλα οι παίκτες επιχειρούν να ρίξουν κάτω εννιά ξύλινα «τσούνια».

 

Τζιά

Στη Τζιά τη Μεγάλη Παρασκευή, γίνεται η περιφορά τον Επιταφίου στην Κορησσία ξεκινώντας από την Αγία Τριάδα και καταλήγοντας μέχρι το πλοίο όπου ο καπετάνιος και πλήρωμα τον υποδέχονται με φωτοβολίδες. Στην Ιουλίδα, οι επιτάφιοι των τριών ενοριών περιφέρονται μέσα στα φρεσκο-ασβεστωμένα σοκάκια και φτάνουν στην κεντρική Πλατεία.

Το Μεγάλο Σάββατο, οι Τζιώτες υποδέχονται το Άγιο Φως που έρχεται δια θαλάσσης στο λιμάνι της Κορησσίας εν μέσω πυροτεχνημάτων που γεμίζουν τον κυκλαδίτικο νυχτερινό ουρανό λίγο πριν όλοι μαζευτούν γύρω από τα πασχαλινά τραπέζια με τα κουλουράκια, τα τσουρέκια, το ντόπιο τυρί και φυσικά το αρνί που ιδανικά ψήνεται στους παλιούς ξυλόφουρνους.

 

Φολέγανδρος

Στη Φολέγανδρο όλα τα σπίτια δέχονται την ευλογία της εικόνας της Παναγιάς με την περιφορά της που διαρκεί τρεις ολόκληρες μέρες. Ξεκινάει την Κυριακή του Πάσχα από τη Χώρα και τα στενά του Κάστρου εν μέσω βεγγαλικών, τη δεύτερη περνά από την Άνω Μεριά και τις αγροικίες και την τρίτη φτάνει στον Πετούση και στο Λιβάδι και καταλήγει στον Καραβοστάση όπου ο ιερέας ευλογεί τα σπίτια και όλα τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι.

Στο τέλος της τρίτης μέρας το βράδυ η εικόνα επιστρέφει τελικά στο μοναστήρι της Παναγίας και παραμένει εκεί μέχρι το επόμενο Πάσχα.

 

Πηγή: diakopes.gr

Έθιμα του Πάσχα στην Καλαμάτα, Λεωνίδιο, Χίο, Κέρκυρα και στην Ύδρα με τον επιτάφιο στη θάλασσα

Έθιμα του Πάσχα στην Καλαμάτα, Λεωνίδιο, Χίο, Κέρκυρα και στην Ύδρα με τον επιτάφιο στη θάλασσα

Του Γιώργου Κουτσελίνη

 

Το Πάσχα είναι η μεγάλη γιορτή του Χριστιανισμού και του Ιουδαϊσμού. Στον Ιουδαϊσμό καθιερώθηκε ως η ανάμνηση της Εξόδου, που ελευθέρωσε τους Εβραίους από την αιγυπτιακή δουλεία. Μάλιστα, αργότερα υιοθετήθηκε ως εορτασμός από τους Χριστιανούς αναφορικά με τον θυσιαστικό θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού.

 

Ολόκληρη η χώρα, το Πάσχα, πενθεί κατά την Μεγάλη Εβδομάδα και γιορτάζει το βράδυ της Ανάστασης και την ημέρα του Πάσχα. Σαϊτοπόλεμοι, τυμπανοκρουσίες, πυροτεχνήματα και σπάσιμο σταμνών, φαναράκια που αιωρούνται, τα ήθη και τα έθιμα, είναι πολλά και εντυπωσιακά.

 

Το Χριστιανικό Πάσχα είναι κινητή γιορτή και δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη ημερομηνία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι γιορτάζεται κάθε χρόνο την Κυριακή μετά την πρώτη ανοιξιάτικη πανσέληνο δηλαδή την πανσέληνο που σχηματίζεται μετά την εαρινή ισημερία που λαμβάνει χώρα στις 21 Μαρτίου.

 

Πολλά είναι τα έθιμα του Πάσχα. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Πέμπτης, τελούνται τα 12 ευαγγέλια και οι πιστοί παρακολουθούν τα πάθη του Χριστού. Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και οδηγεί στην Ανάσταση του Χριστού. Κατά τη διάρκεια της Νυχτερινής Αναστάσεως, οι πιστοί κουβαλούν κεριά και συμμετέχουν σε λαμπρές ακολουθίες. Η Κυριακή του Πάσχα έχει παραδοσιακούς χορούς και γεύματα, μετά από την περίοδο νηστείας. Ένα διαδεδομένο έθιμο είναι το χτύπημα των κόκκινων αυγών. Δύο άτομα κάνουν χτυπήματα με τα αυγά τους, και το αυγό που δεν σπάσει θεωρείται τυχερό.

 

Πάσχα στην Καλαμάτα

Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα είναι του σαϊτοπόλεμου. Πρόκειται για εορτασμό με ιδιαίτερο, εντυπωσιακό τρόπο με φλόγα και βροντή. Σε πολλές περιοχές σαΐτες, ρίχνουν τη Μεγάλη Παρασκευή, την ώρα που οι πιστοί θα περιφέρουν τον Επιτάφιο. Η μεγαλύτερη γιορτή όμως είναι ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, όπου τα μπουλούκια των σαϊτολόγων θα τελέσουν το έθιμο του σαϊτοπολέμου.

 

Πάσχα στη Χίο

Το έθιμο των ρουκετών, που έχει τις ρίζες του στους χρόνους της τουρκικής κατοχής, λαμβάνει χώρα το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στο Βροντάδο. Πρόκειται για μια ανταλλαγή πυρών ανάμεσα στις δυο μεγαλύτερες ενορίες της περιοχής. Τα τελευταία χρόνια, οι ποσότητες των ρουκετών που κατασκευάζονται φτάνουν τις μερικές χιλιάδες και το θέαμα που παρουσιάζουν στον ανοιξιάτικο ουρανό το βράδυ της Ανάστασης είναι πραγματικά απίθανο.

 

Πάσχα στην Κέρκυρα

Εντυπωσιακό και θορυβώδες, το Πάσχα στην Κέρκυρα φέρνει στο νου όλων το περίφημο έθιμο με τους μπότηδες. Ξεκινά το Μεγάλο Σάββατο. Με το σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 11 το πρωί, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό, τους μπότηδες όπως τα ονομάζουν, από τα μπαλκόνια τους.

Οι μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες – το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.

 

Το Πάσχα στην Ύδρα με τον επιτάφιο στη θάλασσα

Από τα πιο όμορφα και τα πιο γραφικά Υδραίϊκα έθιμα είναι η περιφορά του Επιταφίου, μέσα στη θάλασσα, που γίνεται με μεγάλη Κατάνυξη το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής στα Καμίνια.

 

Πάσχα στο Λεωνίδιο

Το κλίμα κατάνυξης στους δρόμους οδηγεί τον κόσμο στις πέντε ενορίες για την Ανάσταση. Στο άκουσμα του «Χριστός Ανέστη», οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και ξεκινά το φαντασμαγορικό τσακώνικο έθιμο, κατά το οποίο περισσότερα από 1.500 αερόστατα απελευθερώνονται. Πέρα από τα 1.000 αερόστατα που διαθέτει ο δήμος, είναι πολλές και οι οικογένειες που φτιάχνουν τα δικά τους.

 

Πηγή: newse.gr

Έθιμα του Πάσχα σε Ικαρία και Ζάκυνθο

Έθιμα του Πάσχα σε Ικαρία και Ζάκυνθο

 

Ικαρία

Της Ελένης Μπορμπόλη

                      

 

Αν και το Πάσχα είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της ορθόδοξης παράδοσης, η αλήθεια είναι πως στην Αθήνα δε γιορτάζεται με τη μεγαλοπρέπεια που του αρμόζει. Το ίδιο δεν ισχύει, φυσικά, και για την επαρχία, όπου αναβιώνουν αρχαία έθιμα, τα οποία διαφέρουν από τόπο σε τόπο.

Κάτι που οι περισσότεροι δε γνωρίζουν είναι πως το αγαπημένο νησί της μακροζωίας και των χαλαρών ρυθμών, η Ικαρία, γιορτάζει την Ανάσταση του θεανθρώπου με το δικό της, ξεχωριστό τρόπο. Πρόκειται, μάλλον, για τα πιο… «παιχνιδιάρικα» τοπικά έθιμα, καθώς οι Ικαριώτες πάντα γιορτάζουν όπως μόνο ξέρουν οι ίδιοι: πανηγυρικά!

 

Ο «Σωρός» και το «Αφανό»

Ο «Σωρός» και το «Αφανό» είναι στην ουσία δύο διαφορετικές ονομασίες για το ίδιο έθιμο. Ο Σωρός, λαμβάνει χώρα στον Αγίο Κήρυκο και το Αφανό στο χωριό Καραβόσταμο. Και στις δύο περιπτώσεις, κάθε χωριό χωρίζεται σε δύο ομάδες. Η κάθε ομάδα μαζεύει ένα σωρό από ξύλα, στον οποίο βάζει φωτιά την ώρα της Ανάστασης. Η ομάδα που καταφέρνει να φτιάξει τη μεγαλύτερη φωτιά, κερδίζει.

Παράλληλα, η κάθε ομάδα προσπαθεί να σαμποτάρει τους αντιπάλους, βάζοντας φωτιά στα συγκεντρωμένα ξύλα πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία της συλλογής. Αυτός είναι και ο λόγος που οι κάτοικοι φυλάνε το σωρό τους μέχρι και την Ανάσταση.

 

Τα «Αντίλαμπρα» και ο «Τσιφούτης»

Μια μέρα μετά τον Σωρό και τον Αφανό πραγματοποιείται μια ακόμα γιορτή, η γνωστή καύση του ομοιώματος του Ιούδα, ο οποίος στην Ικαρία ονομάζεται Τσιφούτης. Το έργο αυτό το αναλαμβάνουν εναλλάξ τα χωριά Χριστός και Γλαρέδο. Το ομοίωμα του Ιούδα προετοιμάζεται σε κάποιο σπίτι του εκάστοτε χωριού, και ακολουθεί περιφορά στα γύρω χωριά. Όταν ο Τσιφούτης επιστρέψει στο χωριό, αρχίζει η εκκλησιαστική λειτουργία και παράλληλα κάποιος δένει ή κρεμάει το ομοίωμα σε κάποιο κεντρικό σημείο. Όταν η λειτουργία τελειώσει, κάποιος βάζει φωτιά στο ομοίωμα, ενώ ξεκινάει μια διαδικασία ανάλογη της ανάστασης, με κροτίδες κ.τ.λ.

 

Τα «Μνημόσυνα»

Ανήμερα το Πάσχα, στη Βόρεια και τη Δυτική Ικαρία τελείται ένα από τα παλαιότερα πασχαλινά έθιμα, τα Μνημόσυνα. Στόχος τους είναι να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών, φέρνοντας τους κατοίκους όλους μαζί σε ένα κοινό τραπέζι. Οι Ικαριώτες συγκεντρώνουν κρέας, ψωμί και κρασί, ως προσφορά στους νεκρούς, το οποίο μαγειρεύουν σε μεγάλα καζάνια. Έπειτα, τοποθετούν το κρέας σε μεγάλες ξύλινες σκάφες, όπου ζυγίζεται και ευλογείται από τον ιερέα κάθε χωριού για «να συγχωρεθούν τα πεθαμένα». Τότε, το γλέντι ξεκινάει.

 

 

Ζάκυνθος

Του Ανδρέα Παπαδημητρίου

 

Η Μεγάλη Εβδομάδα στη Ζάκυνθο, γνωστή ως το «Ζακυνθινό Μεγαλοβδόμαδο», είναι πραγματικά μοναδική στην Ελλάδα, καθώς έχει ένα δικό της, ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό χρώμα, με ξεχωριστό τυπικό στις θρησκευτικές της τελετές και πανάρχαια έθιμα, που οι κάτοικοί της τα σέβονται και τα τηρούν με μοναδική συνέπεια και ευλάβεια.

 

Το Ζακυνθινό Μεγαλοβδόμαδο αρχίζει το Σάββατο του Λαζάρου, όταν στις 11 το πρωί κρεμιέται το «βαγί» σε όλα τα καμπαναριά της πόλης και των χωριών του νησιού και οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν πανηγυρικά. Εδώ το βαγί δεν είναι η γνωστή δάφνη που μοιράζεται στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά φρέσκα φύλλα φοίνικα, πλεγμένα μεταξύ τους περίτεχνα, ώστε να σχηματίζουν σταυρούς, «βαγιοφόρες», ήλιους, αλογάκια κ.α. Με αυτά στολίζουν τις εκκλησίες για τη γιορτή.

 

Την Κυριακή των Βαΐων, μετά τη Θεία Λειτουργία, τα βαγιά που στολίζουν τις εκκλησίες, είτε τα μοιράζουν οι «νόντσολοι» (νεωκόροι) σε όλα τα σπίτια, είτε οι πιστοί τα παίρνουν από τους ναούς, ως ευλογία και το τοποθετούν στις εικόνες. Μετά το τέλος της Λειτουργίας οι ναοί ντύνονται στα πένθιμα, με μωβ και μαύρα χρώματα, ενώ το βράδυ τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου.

 

Τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ ακούγεται το κατανυκτικό τροπάριο της Κασσιανής, όπως ψάλλεται μοναδικά, με χαρακτηριστικές τις δυτικές επιρροές, από τις μελωδικές χορωδίες των ναών, προπάντων της ιεράς μονής του Αγίου Διονυσίου, του μητροπολιτικού ναού Αγίου Νικολάου και της Φανερωμένης στην πόλη.

 

Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία σε όλους τους ιερούς ναούς. Ύστερα απ’ αυτήν το νησί βυθίζεται σε πένθος και οι καμπάνες δεν ξαναχτυπούν μέχρι το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου.

 

Οι ιδιομορφίες του ζακυνθινού εκκλησιαστικού τυπικού είναι έντονες από τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ. Πρώτα απ’ όλα, εντύπωση προκαλεί το άκουσμα των ύμνων «Διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου εαυτοίς…» και το «Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου…», που είναι τονισμένα κατά τη ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική.

 

Μια ακόμα ιδιαιτερότητα στο Ζακυνθινό Μεγαλοβδόμαδο είναι ότι ο Εσταυρωμένος δεν εξέρχεται μετά το πέμπτο Ευαγγέλιο, όπως συνηθίζεται σε άλλους τόπους, αλλά μετά το ενδέκατο Ευαγγέλιο. Ο ψάλτης μπροστά στον Εσταυρωμένο ψάλλει, κατά το ζακυνθινό μέλος, τον ύμνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…», ενώ αμέσως μετά ψάλλεται από τη χορωδία ή τους ψάλτες, επίσης μόνο στη Ζάκυνθο, ο περίφημος Ψαλμός «Ίνα τι εφρύαξαν έθνη…» μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα, ενώ λιτανεύεται ο Εσταυρωμένος. Το δωδέκατο Ευαγγέλιο «Τη επαύριον…», ψαλλόμενο κι αυτό οπωσδήποτε στα «Ζακυνθινά», αποτελεί το αποκορύφωμα της Ακολουθίας της Μεγάλης Πέμπτης. Σύμφωνα με μαρτυρίες παλιότερων Ζακυνθινών, αυτό έγινε για να προλαβαίνουν οι κάτοικοι του νησιού, αγρότες στο σύνολό τους σχεδόν τότε, να επιστρέψουν από τα χωράφια, να ετοιμαστούν και να πάνε στην εκκλησία.

 

Τη Μεγάλη Παρασκευή τα πάντα στο νησί συμμετέχουν στο Θείο Δράμα. Το πρωί γίνεται η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ακολούθως η Αποκαθήλωση, που στη Ζάκυνθο τελείται κατά τη στιγμή που ψάλλονται τα Απόστιχα, «Ότε εκ του ξύλου Σε νεκρόν…». Μετά από λίγο ο ιερέας θα εξέλθει από το Ιερό Βήμα λιτανεύοντας τον Χριστό επί του ώμου του, τυλιγμένο σε λευκό σεντόνι. Στη Ζάκυνθο δε χρησιμοποιείται ο γνωστός στην υπόλοιπη Ελλάδα κεντητός Επιτάφιος, αλλά αμφιπρόσωπη ξυλόγλυπτη αγιογραφία του νεκρού Χριστού, που ονομάζεται «Αμνός». Μετά τη λιτάνευση το Σώμα του Χριστού τοποθετείται στον πραγματικό εντυπωσιακό Επιτάφιο. Οι ζακυνθινοί Επιτάφιοι δε στολίζονται με λουλούδια, επειδή είναι ξυλόγλυπτοι, με επένδυση φύλλου χρυσού και βελούδου, πραγματικά έργα τέχνης. Μετά το μεσημέρι στις 14:00 κάτοικοι και επισκέπτες ζουν το αποκορύφωμα του Ζακυνθινού Μεγαλοβδόμαδου, στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου του Μώλου. Από εκεί θα ξεκινήσει η λιτανεία του Εσταυρωμένου. Η ατμόσφαιρα είναι μοναδική και βαθιά συγκινητική. Η πένθιμη λιτανεία αρχίζει υπό τους ήχους τού «Ίνα τι εφρύαξαν έθνη…» από τη φιλαρμονική. Μαζί με τον Εσταυρωμένο λιτανεύεται και η περίφημη εικόνα της Mater Dolorosa, δηλαδή της Παναγίας του Πάθους. Η λιτανεία διασχίζει σχεδόν όλη την πόλη και επιστρέφει στην πλατεία Σολωμού, όπου, πάνω σε βάθρο, ο Μητροπολίτης ευλογεί τον κλήρο και το λαό με τον Εσταυρωμένο, στα 4 σημεία του ορίζοντα. Η λιτανεία καταλήγει στον ίδιο ναό, όπου γίνεται η εναπόθεση του Χριστού στον Επιτάφιο.

 

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται κανονικά σε όλους τους ιερούς ναούς η Ακολουθία του Επιτάφιου Θρήνου, χωρίς όμως λιτάνευση των Επιταφίων τους. Στο μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων η Ακολουθία αυτή, σύμφωνα με παμπάλαιο έθιμο, δε γίνεται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, αλλά τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου και συγκεκριμένα στις 2:00 το πρωί. Στις 4:00 τα ξημερώματα γίνεται η έξοδος του Επιταφίου, με τους πιστούς να ακολουθούν. Ο Επιτάφιος επιστρέφει γύρω στις 5:30 στο ναό, όπου συνεχίζεται η Ακολουθία. Λίγη ώρα μετά ακούγεται ο ωραιότατος ύμνος «Τον Κύριον υμνείτε…», τονισμένος και αυτός στη ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική, ο οποίος ψάλλεται από όλους, η ξακουστή «Gloria», το «κομμάτι» (Πρώτη Ανάσταση) και το σπάσιμο των πήλινων σταμνών από τις νοικοκυρές όλων των σπιτιών κατά την Πρώτη Ανάσταση και στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, πάνω από τα οποία περνά παιανίζοντας η φιλαρμονική, είναι μερικές ακόμα από τις ξεχωριστές και ιδιαίτερες στιγμές του Ζακυνθινού Μεγαλοβδόμαδου.

 

Τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, στις 11:15, αρχίζει η Ακολουθία στο μητροπολιτικό ναό. Στις 11:45 ξεκινά η Αναστάσιμη πομπή για την πλατεία του Αγίου Μάρκου, όπου γίνεται η Ανάσταση. Το «Χριστός Ανέστη» από τα χείλη του μητροπολίτη, ψαλλόμενο κι αυτό κατά την ιδιόμορφη ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική, μεταδίδει σε όλους τους χριστιανούς, που κατακλύζουν την πλατεία και τους γύρω χώρους, το μήνυμα της Αναστάσεως του Χριστού. Αμέσως μετά η Εικόνα της Ανάστασης επιστρέφει στο μητροπολιτικό ναό, όπου διαδραματίζονται τα του «Άρατε Πύλας…». Κατά την τοπική παράδοση, η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία δεν τελείται αμέσως μετά σε κανένα ναό της πόλης και των χωριών, αλλά το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Το «αντέτι» (έθιμο) θέλει, κατά τη διάρκεια της αναγνώσεως του Ευαγγελίου, να χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών. Μόνο στο ναό του πολιούχου, Αγίου Διονυσίου, πραγματοποιούνται δύο Αναστάσιμες Θείες Λειτουργίες: η πρώτη στη 1:00 π.μ. και η δεύτερη το πρωί του Πάσχα.

 

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα γίνεται ο Εσπερινός της Αγάπης στον ιερό ναό του Αγίου Λαζάρου της πόλης και λιτάνευση της επιβλητικής εικόνας της Παναγίας της Γαλανούσας, καθώς και της εικόνας της Αναστάσεως.

 

Τη Δευτέρα του Πάσχα τα περισσότερα χωριά της ζακυνθινής υπαίθρου πανηγυρίζουν. Στους ωραιότατους, δυτικής αρχιτεκτονικής ναούς του νησιού, κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν τις Αναστάσιμες Λειτουργίες και λιτανείες των σεπτών εικόνων της Παναγίας και της Αναστάσεως. Στην πόλη της Ζακύνθου, το απόγευμα, γίνεται η λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας της Λαουρένταινας, από το Ψήλωμα (Μπόχαλη) προς τον ιερό ναό της Αγίας Τριάδας.

 

Τα γαστρονομικά έθιμα της Ζακύνθου

 

Τη Μεγάλη Πέμπτη η παράδοση θέλει στο τραπέζι αγκινάρες γεμιστές με ρύζι.

Την Μεγάλη Παρασκευή οι Ζακυνθινοί δεν τρώνε ούτε λάδι, ενώ το πρωί μόλις ξυπνούν πίνουν ένα κουταλάκι ξύδι, το οποίο έχει συμβολισμό που σχετίζεται με τα πάθη του Χριστού.

 

Το Μεγάλο Σάββατο αρκετοί Ζακυνθινοί, επειδή έχει γίνει η πρώτη ανάσταση τα ξημερώματα, τρώνε κρέας με σούπα. Πατσά ή μοσχάρι βραστό. Το βράδυ τρώνε το «σγατζέτο», την ζακυνθινή μαγειρίτσα που είναι κοκκινιστή. Πρόκειται για κοιλίτσες, συκωταριές, ποδαράκια από αρνί τυλιχτά με σέλινο μέσα σε αντεράκια, κάτι σα γαρδουμπίτσες με κόκκινη σάλτσα. Το παραδοσιακό πιάτο της Λαμπρής στη Ζάκυνθο δεν είναι το αρνί στη σούβλα αλλά το αυγολέμονο, με λαδοτύρι, χοιρομέρι και κόκκινα αβγά. Το αρνάκι το έφτιαχναν τη Δευτέρα του Πάσχα στον φούρνο με πατάτες.

 

 

 

Πηγή: ieidiseis.gr

          ertnews.gr