Ο Ιανουάριος στην Παράδοση

 

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Ή ΓΕΝΑΡΗΣ 

Ο Γενάρης, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, του Παγκοσμίου Χριστιανικού ημερολογίου, οφείλει τ' όνομά του στους Αρχαίους Ρωμαίους στο Θεό του Ιανό, που προς τιμή του τον ονόμασαν έτσι. Δεν είχε όμως απ' την αρχή την τιμή ν' αποτελεί τον πρώτο μήνα του χρόνου. Αττικός μήνας: ΓΑΜΗΛΙΩΝ (15 Ιανουαρίου - 15 Φεβρουαρίου).

Οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν σαν Πρωτοχρονιά την 21η Ιουνίου (του μηνός Σκιροφοριώντος όπως τον έλεγαν) και οι Ρωμαίοι την 1η Μαρτίου. Η τελευταία είχε διατηρηθεί να γιορτάζεται και από τους Έλληνες της Ανδριανουπόλεως, πριν τους διώξουν οι Τούρκοι από την Ανατολική Θράκη. Η πρώτη Ιανουαρίου καθιερώθηκε σαν πρωτοχρονιά από τους Ρωμαίους το 153 π.Χ. Την ημέρα αυτή συνήθιζαν να εκλέγουν τους ανώτατους άρχοντες, τους ύπατους και με την ευκαιρία επιδίδονταν σε τελετές και θορυβώδεις διασκεδάσεις. Από αυτούς την πήραν αργότερα οι Βυζαντινοί και την καθιέρωσαν (περί το 1000 μ.Χ.).

Το υπόλοιπο άρθρο στην νέα μας σελίδα Λαογραφική Παράδοση 2021.

Καλή Χρονιά

 

Ο Νόστος σας εύχεται Καλή Χρονιά και Ευτυχισμένο το 2021 με υγεία και πολλούς χορούς.

 

Ο Δεκέμβριος στην ελληνική Παράδοση

 

Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι πρώτος μήνας του χειμώνα μα τελευταίος του χρόνου. Τα πρώτα μεγάλα κρύα, τα χιόνια στα βουνά αλλά και στα πεδινά και κυρίως η μεγάλη, παγκόσμια πια, γιορτή των Χριστουγέννων, με τα λαμπιόνια και τα φώτα παντού, τις εξορμήσεις και τα ταξίδια, τα χειμερινά ρούχα και τα κασκόλ, τις βιτρίνες των καταστημάτων, τα γιορτινά τραπέζια και τους φίλους, χαρίζουν στον Δεκέμβριο μια μοναδική γοητεία.

 

Η ονομασία του προέρχεται από τον λατινικό αριθμό decem, δηλαδή δέκα, αφού ο Δεκέμβριος ήταν τότε στα… βαφτίσια ο δέκατος στη σειρά μήνας του έτους. Το decem (dieci στα ιταλικά=δέκα) τροφοδότησε και όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες (Dicembre στα ιταλικά, Diciembre στα ισπανικά, December στα αγγλικά, Dezember στα γερμανικά, Décembre στα γαλλικά, Dezembro στα Πορτογαλικά κ.ο.κ). Ο λαός μας τον λέει και Χριστουγεννιάτη, Χιονιά, Βρομαλίτη, Χριστουγεννάαρη, Χριστουγεννά, Άσπρο ή Ασπρομηνά, Χιονιά.

 

Στο ρωμαϊκό ημερολόγιο λοιπόν πρωτοχρονιά ήταν η 1η Μαρτίου, έτσι ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος μήνας του έτους. Το 153 π.Χ. η Σύγκλητος καθιέρωσε ως πρώτο μήνα τον Ιανουάριο και δεύτερο τον Φεβρουάριο, έτσι όλοι οι μήνες μετατοπίστηκαν κατά δύο μετά στη σειρά. Επομένως, ο Δεκέμβριος έγινε ο δωδέκατος μήνας ενώ το 46. π.Χ. καθιερώθηκε το νέο Ιουλιανό ημερολόγιο από τον Ιούλιο Καίσαρα όπου οι Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος διατήρησαν τα ονόματά τους παρά την αλλαγή σειράς τους (ένατος, δέκατος, ενδέκατος, δωδέκατος).

 

Η συνέχεια με γιορτές, έθιμα και παροιμίες για το μήνα Δεκέμβριο, στη σελίδα Λαογραφική Παράδοση 2020

Ανακοίνωση Νόστου

 

Αγαπητά μας μέλη, φίλοι συγχορευτές και συγχορεύτριες

Με απόφαση της Πολιτείας αναστέλλονται από 3 Νοεμβρίου 2020 και για ένα μήνα, όλες οι δραστηριότητες πολιτισμού, πολιτιστικών τεχνών και αθλητισμού λόγω του δεύτερου κύματος της πανδημίας covid -19 και απαγορεύονται οι συναθροίσεις.

Τηρώντας πιστά τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας αναστέλλουμε τη λειτουργία μας για ένα μήνα αλλά θα είμαστε κοντά σας μέσα από τις διαδικτυακές ομάδες που έχουμε δημιουργήσει στο Γαλάτσι και την Νίκαια.

Μένουμε υγιείς, 

Μένουμε ασφαλείς και θα ανταμώσουμε πάλι με το καλό σε ένα μήνα, να χορέψουμε στο νοητό μας κύκλο με τις αποστάσεις μας, γιατί ο χορός είναι η ζωή μας, η διέξοδος από την τριβή της καθημερινότητας μας. Να βιώσουμε και πάλι όμορφες χορευτικές στιγμές ταξιδεύοντας στους ήχους της παράδοσης.

Σας ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεστε και μας στηρίζετε.

Ο Νοέμβριος στην Παράδοση

 

Νοέμβριος: Γιατί ονομάζεται κρασομηνάς, Αρχαγγελίτης και Αγιομηνάς;

Ο Νοέμβριος είναι ο ενδέκατος μήνας του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 30 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη November, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό novem (εννέα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Νοέμβριος ήταν ο ένατος κατά σειρά μήνας.

Αργότερα, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Νοέμβριος μετακινήθηκε στην ενδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία.

Στην αρχαία Αθήνα ο Νοέμβριος ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Μαιμακτηριώνα. Την περίοδο αυτή οι Αθηναίοι γιόρταζαν τα:

Χαλκεία, κατά τα οποία οι σιδεράδες της πόλης τιμούσαν τον προστάτη Θεό τους Ήφαιστο.

Μαιμακτήρια, για να τιμήσουν τον θεό των καιρικών συνθηκών, Δία τον Μαιμάκτη, δηλαδή τον θυελλώδη και να του ζητήσουν ήπιο καιρό, σε μια εποχή που το κρύο δυνάμωνε. Από το προσωνύμιο αυτό του Δία πήραν το όνομά τους, τόσο η γιορτή, όσο και ο μήνας.

Η συνέχεια του άρθρου στην σελίδα Λαογραφική Παράδοση 2020 

10 λόγοι που μου αρέσουν οι παραδοσιακοί χοροί

1. Χορεύω γιατί μαθαίνω τα ήθη και τα έθιμα του τόπου, έτσι ανακαλύπτω και την ιστορία της Ελλάδας

2. Χορεύω γιατί μέσα από τον χορό και τα μαθήματα αναπτύσσεται ένα ομαδικό κλίμα και πνεύμα, χωρίς την ομάδα δεν θα μπορούσα να χορέψω τόσο καλά και τόσο αυθόρμητα

3. Χορεύω γιατί ξεχνάω για λίγο τα προβλήματά μου, μεταφέρομαι έτσι σε έναν δικό μου κόσμο

4. Χορεύω γιατί ο χορός είναι έκφραση, εκφράζομαι μέσα από την κίνηση, τη μελωδία, τους στίχους

5. Χορεύω γιατί μέσα από το χορό αισθάνεσαι τη ζωή, υπάρχουν τραγούδια που είναι λυπητερά, όμως πρέπει και αυτά να τα χορέψεις, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη ζωή

6. Χορεύω γιατί νιώθω πως μεταδίδω τη σκυτάλη των γενεών, ο χορός είναι κάτι αρχέγονο και πρέπει να διατηρηθεί και στις νέες ηλικίες

7. Χορεύω γιατί ο χορός σημαίνει δίψα για ζωή, σημαίνει πως δε σου αρέσει η στασιμότητα, αλλά σου αρέσει να προχωράς και να εξελίσσεσαι

8. Χορεύω γιατί όταν βρίσκομαι μπροστά σε κοινό και φοράω τη φορεσιά νιώθω περήφανος, σαν να εκπροσωπώ τον τόπο μου και την ιστορία της πατρίδας μας

9. Χορεύω γιατί ο χορός δεν έχει ηλικία, τόπους, σημαίες και γλώσσες, αν γνωρίζεις τα βήματα τότε μπορείς να χορέψεις κι εσύ

10. Χορεύω γιατί συναντώ τον εαυτό μου, με ανακαλύπτω μέσα από αυτό

Πηγή : Γιώργος Ιατρίδης

80 Χρόνια από την Ιστορική Επέτειο του ΟΧΙ

 

Χρόνια Πολλά Ελλάδα! 

Ογδόντα χρόνια μετά την ημέρα που η Ελλάδα μπήκε επισήμως στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον αγώνα της, ογδόντα χρόνια από την ημέρα που σηματοδότησε το έπος του ’40 και την ηρωική Εθνική Αντίσταση,Μια ιστορική επέτειος που εορτάζεται πολύ διαφορετικά και βρίσκεται στον αστερισμό της πανδημίας. 

Χρόνια Πολλά με υγεία! Χρόνια Πολλά κρατώντας τη δύναμη που έχει η ψυχή μας , το ηθικό μας, η μνήμη μας !

Άγιος Δημήτριος: Αρματωμένος την Αρματωσιά του Θεού

 Άγιος Δημήτριος: Αρματωμένος την Αρματωσιά του Θεού

 

Ο άγιος Δημήτριος μαζί με τον άγιο Γεώργιο, είναι τα δυό παλληκάρια της χριστιανοσύνης. Αυτοί είναι κάτω στη γη, κ οἱ δυό αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ είναι απάνω στον ουρανό. Στα αρχαία χρόνια τους ζωγραφίζανε δίχως άρματα, πλην στα κατοπινά τα χρόνια, τους παριστάνουνε αρματωμένους με σπαθιά και με κοντάρια και ντυμένους με σιδεροπουκάμισα. Στον έναν ώμο έχουνε κρεμασμένη την περικεφαλαία και στον άλλον το σκουτάρι, στη μέση είναι ζωσμένοι τα λουριά που βαστάνε το θηκάρι του σπαθιού και το ταρκάσι πόχει μέσα τις σαγίτες και το δοξάρι. Τα τελευταία χρόνια, ύστερα από το πάρσιμο της Πόλης, οι δυό αυτοί Άγιοι και πολλές φορές κι ἄλλοι στρατιωτικοί Άγιοι, ζωγραφίζουνται καβαλλικεμένοι απάνω σε άλογα, σε άσπρο ο άγιος Γεώργης, σε κόκκινο ο άγιος Δημήτρης. Κι ὁ μεν ένας κονταρίζει ένα θεριό κι ὁ άλλος έναν πολεμιστή, τον Λυαίο.

 

Η συνέχεια του άρθρου στη σελίδα Λαογραφική Παράδοση 2020.

 

Οκτώβριος: όνομα, συνήθειες, παραδόσεις, λαϊκή σοφία

 

 

Ο Οκτώβριος ή Οκτώβρης είναι ο δεύτερος μήνας του φθινοπώρου και δέκατος όλου του χρόνου στο Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Είναι ένας από τους 7 μήνες που έχουν 31 μέρες (Ιανουάριος, Μάρτιος, Μάιος, Ιούλιος, Αύγουστος, Δεκέμβριος οι άλλοι).

 

Από που πήρε το όνομά του: Η ονομασία του προέρχεται από το λατινικό October, -bris. Octo είναι το οκτώ και ottavo ο έβδομος. Αυτό το otto τροφοδότησε και όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες (otto στα ιταλικά, ocho στα ισπανικά, eight στα αγγλικά,  acht στα γερμανικά κ.ο.κ). Οι Ρωμαίοι τον ονόμαζαν και Sementilius (semen = σπόρος), από την σπορά, βασική ασχολία της εποχής.

 

Η συνέχεια στη σελίδα Λαογραφική Παράδοση 2020...

 

Σεπτέμβριος: Έθιμα και παραδόσεις της Ελλάδος

Μπαίνουμε στον ένατο μήνα του χρόνου. Ωστόσο , την εποχή που το ρωμαϊκό έτος άρχιζε το Μάρτη, ο Σεπτέμβριος κατείχε την έβδομη θέση στη σειρά των μηνών, όπως δείχνει και τ’ όνομά του. Γιατί septem στα λατινικά σημαίνει εφτά. Όταν πρώτος μήνας καθιερώθηκε από το Νουμά Πομπίλιο ο Γενάρης, τότε ο Σεπτέμβρης έγινε ένατος.

Η 1η Σεπτέμβρη ήταν κι αυτή για τους Ρωμαίους ένα είδος πρωτοχρονιάς. Την ονόμαζαν indictio (ινδικτιώνα), που σημαίνει κατανομή φόρων (” επινέμηση”). Γιατί το μήνα Σεπτέμβριο έχουν πια συγκεντρωθεί όλα τα εισοδήματα και το κράτος όριζε τότε στον κάθε νοικοκύρη τι φόρο πρέπει να πληρώσει απ’ την παραγωγή του. ‘Ηταν σαν να λέμε ένα είδος αρχής του οικονομικού έτους. Η συνήθεια αυτή διατηρήθηκε και στους Βυζαντινούς, που το 313 μ.Χ. καθιέρωσαν την 1η Σεπτεμβρίου ως αρχή του εκκλησιαστικού έτους.

Για τον αγροτικό πληθυσμό, με την 1η Σεπτεμβρίου αρχίζει το γεωργικό έτος, αφού τότε ξεκινούν όλες οι προετοιμασίες για το όργωμα και τη σπορά, που είναι η αρχή μιας μακριάς σειράς εργασιών στην ύπαιθρο. Στην ουσία, λοιπόν, ο λαός μας γιορτάζει τρεις πρωτοχρονιές, πράγμα που φαίνεται μέσα απ’ τις δοξασίες και τα έθιμά του.

Η αριθμητική σειρά του μήνα δεν παίζει, όπως δείχνουν τα πράγματα, κανένα σπουδαίο ρόλο στην ψυχολογία του λαού μας. Αυτό ταίριαζε περισσότερο στους Ρωμαίους, που αγαπούσαν υπερβολικά την τάξη και τη σειρά. Ακόμη και στα παιδιά τους έδιναν αριθμητικά ονόματα, όπως Οκτάβιος (απ’ το οκτώ), Σεπτέμβριος (απ’ το επτά), Σίξτος (απ’ το έξι ) κ.ο.κ.

Εορτές

Του Αγίου Μάμαντος (2 Σεπτεμβρίου): Είναι άγιος βοσκός. Γίνονται θυσίες αμνών στα ξωκλήσια του. «… Προσέχοντας το αίμα να τρέξει μες στ’ αυλάκι το νερό, που βγαίνει κάτω από το ιερό της εκκλησίας». (Σκύρος)

Το Γενέθλιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου): Της Παναγίας της Αποσοδειάς (Αιτωλία), της Καρυδούς (Καστοριά)

Της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου): Την ημέρα αυτή κηδεύουν και θρηνούν στην Αίγινα με μιμική παράσταση και με αποχαιρετιστήριο ύμνο τον Διόνυσο – Λειδινό: ένα ντυμένο ανδρείκελο με υπερμεγέθη φαλλό, σύμβολο της γονιμότητας καθώς του τραγουδούν: «Φεύγεις, πάεις, Λειδινέ μου,/ τσ’ εμάς αφήνεις κρύους,/ πεινασμένους, διψασμένους/ τσ’ όχι λίγο μαραμένους/ Λειδινέ μου, Λειδινέ μου!/ Πάλι θα ‘ρθης Λειδινέ μου,/ με του Μάρτη τις δροσιές,/ με τ’ Απρίλη τα λουλούδια/ τσαι του Μάη τις δουλειές/ Λειδινέ μου, Λειδινέ μου» [Π. Ηρειώτη, Λαογρ. Η (1921), σ. 289]

23 Σεπτεμβρίου: Σύλληψις του Προδρόμου

Έθιμα

1^η Σεπτεμβρίου (εορτή του αγίου Συμεών του Στυλίτη): Οι έγκυες γυναίκες απείχαν από κάθε εργασία, για να μην γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του αγίου (Συμεών/ σημαδεύω). Την ίδια μέρα γιορταζόταν η «Αρχιχρονιά», ένα έθιμο, κατάλοιπο των βυζαντινών χρόνων, καθώς οι βυζαντινοί τον είχαν ως πρώτο μήνα του επίσημου ημερολογίου.

Στη Χώρα της ΚΩ, το βράδυ της 31^ης Αυγούστου, δηλ. της τελευταίας ημέρας του μήνα, αστρονομούν, όπως λένε, δηλ. αφήνουν κάτω από τ’ άστρα ένα μεγάλο καρπούζι, με πολλά σπόρια, ένα ρόδι, μια σκελίδα σκόρδο, ένα κυδώνι, ένα φύλλο από τον «πλάτανο του Ιπποκράτη» κι ένα τσαμπί σταφύλι. Το πρωί της «Αρχιχρονιάς» γυναίκες και παιδιά σηκώνονται πριν βγει ο ήλιος και κατεβαίνουν στην παραλία παίρνοντας μαζί, τους «αστρονομημένους» αυτούς καρπούς που φύλαγαν για ένα χρόνο στο εικονοστάσι, τους πετούν στη θάλασσα και βουτάνε στο νερό τους καινούργιους. Βρέχουν το πρόσωπό τους, μαζεύουν θαλασσινό νερό από σαράντα κύματα και βότσαλα από την ακρογιαλιά. Στο δρόμο για το σπίτι σταματούν στον «πλάτανο» και αγκαλιάζουν τον κορμό του για να πάρουν τα χρόνια του και τη δύναμή του. Στο σπίτι πια κρεμούν την καινούρια «Αρχιχρονιά» στο εικονοστάσι, σα σύμβολο αφθονίας για την καινούρια χρονιά. Ρίχνουν λίγα βότσαλα στα μπαούλα, να μην τρώνε οι ποντικοί τα ρούχα, βάζουν λίγα στις τσέπες τους «για το καλό», σκορπίζουν μερικά στην αυλή και ραντίζουν το σπίτι με θαλασσινό νερό για την γλωσσοφαγιά.

Στη ΡΟΔΟ, τη μέρα αυτή κρεμούν στο μεσιά – το μεσαίο χοντρό δοκάρι, που βαστάζει τη στέγη – τη δική τους «Αρχιχρονιά»: ένα άσπρο σακουλάκι γεμάτο στάχυα και σιτάρι. Γύρω απ’ αυτό δένουν μια αρμαθιά καρύδια, ένα κρεμμύδι, ένα σκόρδο, ένα κεχρί, καρπό βαμβακιού κι ένα τσαμπί σταφύλι. Αν δεν κάνουν την «Αρχιχρονιά», δεν αρχίζουν καμιά αγροτική εργασία. Την «Αρχιχρονιά» αυτή την ξεκρεμούν από το μεσιά την Πρωτοχρονιά το πρωί. Τα καρύδια και το τσαμπί που γίνεται σταφίδα το τρώνε, ενώ το σιτάρι, το σκόρδο και το κρεμμύδι τα φυλάγουν για να τα ρίξουν μέσα στο σπόρο, όταν θα αρχίσουν τη σπορά. Το θεωρούν καλό ν’ ανακατευτούν με το σπόρο οι καρποί της «Αρχιχρονιάς».

Στο άλλο άκρο της Ελλάδας, στη ΣΩΖΟΠΟΛΗ ΘΡΑΚΗΣ, οι κάτοικοι, το πρωί της 1^ης Σεπτεμβρίου, ράντιζαν ο καθένας με αγιασμό το σπίτι του, τα αμπέλια του και τα δίχτυα του, για να ευλογηθούν και να δώσουν πολλά σταφύλια και πολλά ψάρια αντίστοιχα. Ένας δάσκαλος, πριν αρκετά χρόνια, στα Χάσια Κοζάνης, διηγείται τι συνέβαινε την πρώτη μέρα που άνοιγαν τα σχολεία:

«Στα σχολεία των χωριών τούτων, όταν ανοίξει το σχολείο, έρχονται οι μαθητές, φιλούν το χέρι του δασκάλου. Τους καταγράφει. Έπειτα αρχίζουν με τη σειρά και φέρνουν οι μαθητές μια πίτα, ένα ψωμί, κρασί. Όταν όμως θα αλλάξουν τα βιβλία ή τις τάξεις, τότε ο κάθε μαθητής θα παρουσιάσει τα νέα βιβλία του στο δάσκαλο να τα ράψει κι ο δάσκαλος τα ράφτει όλα τα βιβλία και τα φυλάγει επάνω στον πάγκο. Οι μαθητές φέρνουν τότε ένα δώρο στο διδάσκαλο, μαντίλι ή τσιράπια ή κότα ή αρνί, ό,τι θέλει ο καθένας, στους δε μαθητές φέρνουν μύγδαλα ή καρύδια ή ζαχαρωτά. Όλοι φέρνουν μικροί και μεγάλοι. Τότε οι μαθητές σηκώνονται όρθιοι, έρχονται στην παράδοση, στρώνουν μια βελέντζα ή παλτό καταγής. Σηκώνεται ο δάσκαλος, παίρνει το βιβλίο ενός μαθητή της δευτέρας ή της τρίτης κ.λ.π. τάξης στα χέρια και λέγει: «να αξιώσετε το μαθητή αυτό στην Β ή Γ ή Δ τάξη». Όλοι τότε οι μαθητές σηκώνουν εκείνον το μαθητή με τη βελέντζα καθισμένο μέσα και τον σύρουν άνω κάτω και φωνάζουν «άξιος», τον ανεβάζουν και τον κατεβάζουν 3 φορές. Κατόπιν εκείνος φιλεί το χέρι του δασκάλου και παίρνει τα βιβλία. Ο δάσκαλος του εύχεται Καλή Πρόοδο και μοιράζει στα παιδιά ό,τι φρούτα έφερε ο μαθητής. Έτσι όλοι οι μαθητές αξιώνονται, όχι την ίδια μέρα, αλλά τις άλλες. Τέλος με τη σειρά φέρουν ο καθένας στο δάσκαλο το κανίσκι του με το ψωμί, πίτα, αυγά, κρασί, ρακή κ.ά.

Πηγή: ekklisiaonline.gr