Η σκλάβα παπαδιά τση Σκεπαστής

 

Η Σκεπαστή είναι ένα μικρό χωριό του Ρεθύμνου που βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό, κοντά στο Πάνορμο, και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει μόλις 267 κατοίκους.
Η ιστορία του χωριού ξεκινά από τη βυζαντινή περίοδο, γύρω στο 10ο αιώνα και αναφέρεται στην απογραφή του 1583 με 222 κατοίκους, ενώ το 1881 στον Δήμο Μελιδονίου με 117 χριστιανούς και 40 Τούρκους. Την την ονομασία της την οφείλει στο άσυλο-σκέπη που παρείχαν οι κάτοικοί της, στους διάφορους κατατρεγμένους από τους κατακτητές και ιδιαίτερα από τους πειρατές που υπήρξαν κατά τον 14ο-16ο αιώνα μεγάλη πληγή για την Κρήτη.

 

Σε μια από τις επιδρομές αυτές λοιπόν, γύρω στο 1571 πιθανότατα από τον Αλγερινό αρχιπειρατή Ουλούτζ Αλή, παραμονή του Τ. Σταυρού στις 14 του Σεπτέμβρη, οι πειρατές, παρότι υπήρχαν τέσσερις σκοπιές στους λόφους του χωριού, έκαναν αιφνιδιαστική έφοδο και άρχισαν την ανελέητη αρπαγή σε οτιδήποτε πολύτιμο έβρισκαν έμψυχο και άψυχο.

 

Όσοι πρόλαβαν έφυγαν μακριά για να σωθούν κι απόμειναν λιγοστοί να αντικρίζουν την καταστροφή του χωριού τους κι ανάμεσα σ' αυτούς και ο παπάς Νικόδημος Ταρμάρος.

Οι πειρατές, αφού πρώτα λήστεψαν και μαχαίρωσαν, μπήκαν στα καράβια τους κι έφυγαν παίρνοντας μαζί τους τον ανθό του χωριού για να τον πουλήσουν στα σκλαβοπάζαρα κι ανάμεσά τους και την όμορφη πρεσβυτέρα.

Ο λεβέντης παπάς όμως δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια κι αποφάσισε να βάλει το δρόμο μπρος του για να αναζητήσει τη σύντροφό του, ειδεμή να χαθεί κι αυτός μαζί της.

 

Έτσι, μπάρκαρε σε ένα καράβι και ξεκινώντας από τα λιμάνια της Β. Αφρικής, άρχισε να ψάχνει παντού, δίχως όμως αποτέλεσμα. Μέχρι τη στιγμή που του ήρθε η ιδέα να τρέξει στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής και ρωτώντας να αρχίσει να μαθαίνει σε ποια λιμάνια πουλήθηκαν σκλάβοι.

 

Κάποια στιγμή βρέθηκε και στη Σμύρνη και συνεχίζοντας το ψάξιμο, έμαθε κάποια στιγμή ένας γέρος την ιστορία του, τον λυπήθηκε και του έδωσε μια γωνιά στο πανδοχείο του για να μείνει.

 

Έχοντας πλέον πού να αναπαύεται τα βράδια συνέχισε πιο δυναμικά την αναζήτηση και χτυπώντας πόρτα την πόρτα έφτασε κάποια στιγμή σ’ ένα αρχοντόσπιτο, όπου του άνοιξε μια γυναίκα και τον ρώτησε τι ήθελε.

 

Αφού εκείνος τις είπε το και το, η γυναίκα τον άφησε να περιμένει στην εξώπορτα και γύρισε δίνοντας του ένα μεγάλο καρβέλι ψωμί και λέγοντας του ότι δεν ήξερε τίποτα για το θέμα του και τον έστειλε στο καλό.

 

Όταν ο παπάς έμεινε μόνος του, ξεκίνησε να τρώει το ψωμί που του έδωσαν. Έκπληκτος όμως, βρίσκει ξάφνου μέσα του χρυσά φλουριά και ένα σημείωμα που έγραφε:

 

«Όντε θα πας στη Σκεπαστή την ανασκεπασμένη

χτίσ’ εκκλησιά διμάρτυρη για με την κολασμένη».

 

Αμέσως κατάλαβε ότι η υπηρέτρια του αρχοντόσπιτου ήταν η παπαδιά του που είχε πουληθεί σκλάβα και τότε πια αποφάσισε να γυρίσει στο χωριό του και να πράξει κατά πως έγραφε το σημείωμα.

 

Έτσι, το 1592 άρχισε να χτίζει δίπλα στην παλιά εκκλησία του Αγ. Νικόλαου, άλλο ένα κλίτος αφιερωμένο στην Παναγία τη Ζωοδόχο Πηγή.

 

Στη Σμύρνη όμως, η παπαδιά δεν ησύχαζε κι ένα πρωί που έδινε νερό στον αφέντη της να πλυθεί, αναστέναζε. Αυτός τη ρώτησε τι έχει και αυτή, του είπε:

«Σήμερα είναι του Σταυρού, ταχιά τ’ Αϊ Νικήτα και γίνεται στο σπίτι μου μεγάλο πανηγύρι».

 

Αυτός περιγελώντας της απάντησε:

«Αν έχει δόξα ο Σταυρός και χάρη ο Αϊ-Νικήτας θε να βρεθείς στο σπίτι σου μ’ ότι βαστάς στη χέρα».

 

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την παράδοση, χάθηκε από μπροστά του και βρέθηκε στο σπίτι της στη Σκεπαστή μετά από 28 χρόνια στις 23 Μαρτίου 1600, όπως αναφέρεται στην επιγραφή του ναού.

 

Η επιγραφή αναφέρει: «Ο θείος ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου χτίστηκε με έξοδα του Ιερομόναχου Νικόδημου Ταρμάρου, στις 3 Μαρτίου 1592, καθώς η πρεσβυτέρα του έκαμε σκλάβα 28 χρόνια και επέστρεψε στις 23 Μαρτίου 1600».

 

Πηγή: maleviziotis.gr