Μεταξάδες Έβρου – Ονομασία, ιστορία, γυναικεία φορεσιά

 

 

 

Ενδυμασίες από τους Μεταξάδες Έβρου.

Αρχές 20ού αι. Συλλογή Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Ναύπλιο

 

Ως γιορτινή φορεσιά των Μεταξάδων αναφέρεται η γυναικεία ενδυμασία που φοριόταν τα παλιότερα χρόνια από τον γυναικείο πληθυσμό των Μεταξάδων του Έβρου κατά τις επίσημες περιστάσεις. Οι Μεταξάδες είναι πεδινός οικισμός και πρώην δήμος της περιφερειακής ενότητας Έβρου σε υψόμετρο 120 μέτρα. Αποτελούν τον πιο γραφικό οικισμό της ευρύτερης περιοχής, λόγω της παραδοσιακής πέτρινης αρχιτεκτονικής τους.

 

Οι ρίζες του χωριού χάνονται μέσα στα βάθη των χρόνων. Πολλά στοιχεία για την ιστορία του χωριού αντλούμε από το χειρόγραφο βιβλίο του Κωνσταντίνου Γκεργκένη, παλιού κατοίκου του χωριού. Ο ίδιος, μετά από πολύχρονη έρευνα, μας αναφέρει ότι το παλιό χωριό, επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, λεγόταν Δογάντζια (ή Ντουγάντζια) και ήταν χτισμένο δύο χιλιόμετρα δυτικά του σημερινού χωριού. Η ονομασία αυτή στηρίζεται μάλλον στη λέξη ντουγάντζι, που είναι αρπακτικό πουλί και δηλώνει την ορεινή και βραχώδη θέση του τότε χωριού. Η παράδοση αναφέρει ότι εκεί ήταν ο χώρος της πρώτης εγκατάστασης των κατοίκων των Μεταξάδων, έως το 1285 όπου μια επιδημία χολέρας ανάγκασε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τον οικισμό, και αργότερα να ψάξουν για νέο τόπο εγκατάστασης. Ψάχνοντας, διάλεξαν τη σημερινή δασώδη τοποθεσία από την ύπαρξη ενός δέντρου 3-4 χρόνων τότε (καραγάτσι) και επακόλουθα από τη σκέψη της ύπαρξης νερού. Πράγματι, όπως αναφέρεται στα χειρόγραφα, δίπλα στο καραγάτσι άνοιξαν πηγάδι, το οποίο σωζόταν ως το 1928, όπου τότε σκεπάστηκε από τον πρόεδρο Παπαναγιώτου Αθανάσιο, λόγω αλλαγής στη διαμόρφωση της πλατείας. Το διάστημα από 15 έως 20 Μαΐου 1949, η περιοχή του χωριού υπήρξε κρίσιμη κατά την διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου όπου και σημειώθηκε η πενθήμερη Μάχη των Μεταξάδων. Ήταν η μεγαλύτερη και τελευταία μεγάλη και αιματηρή μάχη στον νομό Έβρου.

 

Ονομασία - Διοικητικά

Το χωριό φέρει επίσης την ονομασία "Τουκμάκι" που είναι τουρκικής προέλευσης και σημαίνει "Σφυροχώρι". Οι κάτοικοί του φημίζονται για τις οικοδομικές τους ικανότητες και την σμίλευση της πέτρας με το "τοκμάκ", το σφυρί, εξού και το όνομα. Το σημερινό όνομα Μεταξάδες, το πήρε από το άφθονο μετάξι που παραγόταν από την απασχόληση των κατοίκων με τη σηροτροφία και που αποτέλεσε και τη βασική ενασχόληση τους μέχρι το 1921. Το χωριό, μαζί με την Αβδέλλα αποτελούν την τοπική κοινότητα Μεταξάδων που ανήκει στη δημοτική ενότητα Μεταξάδων του δήμου Διδυμοτείχου όπως διαμορφώθηκε με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 687 κατοίκους. Με την απογραφή του 2001 ήταν 873.

 

Η γυναικεία γιορτινή φορεσιά των Μεταξάδων έχει απλό σχήμα και διαθέτει έντονα χρώματα που της δίνουν μια ανάγλυφη μορφή. Αποτελείται από το πουκάμισο, το φουστάνι, τη ποδιά, τη ζώνη και τον κεφαλόδεσμο.

Το πουκάμισο είναι βαμβακερό υφαντό που φτάνει μέχρι τη μέση της κνήμης. Το χρώμα του πουκάμισου ποικίλει με το λευκό, το καρό, το κόκκινο και το μουσταρδί να αποτελούν τις κυρίαρχες αποχρώσεις.

Το φουστάνι είναι αμάνικο, κατασκευάζεται από υφαντό με ρίγες και διαθέτει κάθετα ανοίγματα που περιβάλλονται με κέντημα (κορφουλήθρες) όπως και πολύχρωμα κεντήματα στο στήθος.

Η ποδιά είναι κατασκευασμένη από βαμβακερό ύφασμα με σκουρόχρωμες δαντέλες και δένεται στη μέση ενώ στα πόδια φοριούνται μακριές κάλτσες που είναι πλεγμένες με νήματα διάφορων χρωμάτων. Χαρακτηριστικό εξάρτημα είναι η ζώνη, γνωστή και ως μπακιροζούναρο, η οποία ανήκει στα είδη ζώνης που χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στον γεωγραφικό χώρο της Θράκης.

Για το στολισμό του κεφαλιού χρησιμοποιούνται δύο μαντήλια από βαμβάκι πλαισιωμένα από κρόσσια και ανθικό διάκοσμο. Ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της κάθε οικογένειας, τοποθετούνταν στο λαιμό κοσμήματα.

 

Πηγή: el.wikipedia.org