Αποκριές στον Πολιχνίτο Λέσβου
Στα παλιά τα χρόνια οι Αποκριές ήταν πολύ πιο εύθυμες και γραφικές
από σήμερα.
Στην εποχή μας η ζωή έχει γίνει πιο δύσκολή, το κέφι λιγόστεψε και η
πρόοδος έσβησε τα ωραία παλιά μας έθιμα.
Ας τα θυμηθούμε λοιπόν ξανά και ας τα μεταδώσουμε στα παιδιά μας,
για να μάθουν και αυτά τις Απόκριες του παλιού καιρού.
Η πρώτη βδομάδα της Αποκριάς αρχίζει από την Κυριακή του Τελώνου
και του Φαρισαίου, που ανοίγει το Τριώδιο. Είναι η «Προφώνη» ή
«Προσφώνη». Οι τελάληδες των χωριών φώναζαν να αγοράσουν οι χωρικοί
τα γουρούνια για την Αποκριά. Όλα τα χωριά ήταν γεμάτα από πολλά
θρεφτάρια – γουρούνια. Την Πέμπτη της επόμενης βδομάδας τα έσφαζαν
και από παντού έβγαινε η λαχταριστή τσίκνα με το ψήσιμο τους. Ήταν η
«Τσικνοπέμπτη» που ετοίμαζαν τα λουκάνικα, τα «σύγληνα» και άλλους μεζέδες
της Αποκριάς.
Έπιναν, χόρευαν, τραγουδούσαν μέχρι την Καθαρά Δευτέρα. Τα γλέντια
κρατούσαν για ένα εικοσαήμερο περίπου. Μαγείρευαν πολλά φαγητά, οι
νοικοκυρές είχαν πολλές δουλειές και έτσι ξεχνούσαν τα φαγητά, που
«τσίκνωναν», «έπιαναν», «κολλούσαν» και μύριζαν Τσίκνα. Έτσι η Πέμπτη
αυτή ονομάστηκε «Τσικνοπέμπτη»
Η δεύτερη εβδομάδα ήταν η «Κρεατινή» έτρωγαν κρέας, λουκάνικα και
υπήρχε πολύ κέφι με πολύ κρασί, βεγκέρες σε γνωστά σπίτια με αστεία και
γλέντι. Λένε σατυρικά τραγούδια – λογοπαίγνια –ξεφαντώνουν.
Η τρίτη εβδομάδα ήταν η «Τυρινή» έτρωγαν τυριά, γαλακτερά,
ρυζόπιττες, κολοκυθόπιτες. Λεγόταν και «Μακαρονού» γιατί στη Λέσβο
έτρωγαν και πολλά μακαρόνια. Τα γλέντια κορυφωνόταν αυτή την εβδομάδα,
ως την Καθαρά Δευτέρα.
Μασκαρευόνταν με παλιά ρούχα, μουτζουρωνόταν, έβαζαν δέρματα
ζώων, γινόταν αγνώριστοι. Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, έλεγαν αστεία,
χόρευαν, έπιναν και γλεντούσαν όλοι μαζί. Ήταν δηλαδή ένας σωστός
Καρνάβαλος, πρωτόγονα οργανωμένος από τους χωρικούς.
Παρέες – παρέες ντυμένες αποκριάτικα με μουσική γυρνούσαν όλες τις
γειτονιές. Ο κόσμος ακολουθούσε τις μασκαρεμένες ομάδες και όλοι μαζί
κατέληγαν σε μια πλατεία στο επάνω μέρος του χωριού, στο «Χορό».
Εκεί γινόταν το μεγάλο αποκριάτικό γλέντι, χόρευαν και έπιναν με τα
ποτά που είχαν μαζί τους οι άντρες. Στις κοπέλες κερνούσαν από μισό
λουκούμι και ήταν ευκαιρία η κάθε κοπελιά να δει και να χορέψει με το
παλικάρι που ποθούσε η καρδιά της.
Τα αποκριάτικα γλέντα τελείωναν την Κ. Δευτέρα με πολλά σατυρικά –
άσεμνα – ελευθερόστομα τραγούδια και μεταμφιέσεις που είχαν την καταγωγή
τους σε πανάρχαιές τελετές. (Μεταμφιέζονταν σε ναύτες, βρακούσες –
τσιγγάνες με κόκκινο γαρύφαλλο στο αυτί.... κουδούνια στο λαιμό και
μουτζουρωμένα πρόσωπα).
Αποκριάτικα τραγούδια Πολιχνίτου
Η μηλιά
Μηλιά που είσαι στο γκρεμό
με μήλα φορτωμένη
τα μήλα σου λιμπήστηκα
μα το γκρεμό φοβούμαι
Σαν τον φοβάσαι τον γκρεμό
έλα απ’ το μονοπάτι
να σε χορτάσω με γλυκά
και μυρωδάτα μήλα
Το μονοπάτι μ’ έβγαλε
σ’ ένα ρημοκλησάκι
που ‘χει σαράντα μνήματα
αδέλφια και ξαδέρφια.
Ο πετεινός
Ένας πετεινός μεγάλος και τρανός
μας την πλάκωσε την κότα
μπρος τ’ παπά τ’ Μουτζούρ τη πόρτα.
Η κλώσσα
Η κλώσσα τα πουλιά
η κλώσσα τα πουλιά
δεν τ’ έβγαλε σουστά
ή σουστά ή σουστα
θα μας τα βγαλς
ή στου διάουλου (2) θα πας
Κλώσσα του κακνις
δεν το πιασι κανες
μόνο γω θα σι του πιάσω
τσι θα σι του ξιμαλιάσω.
Χόρευαν μπροστά στο φούρνο όλες οι γειτόνισσες μόλις τον σφράγιζαν με τη
λάσπη και έλεγαν:
«Ψηνότιν τα αρνοκάφκαλα
Ψηνότιν τσι οι κτσουπαπούδις»
Ήταν ένα τραγούδι για αυτήν την γειτόνισσα (την φτωχιά) που είχε στο ταψί
της (κλειστά) βρεγμένα κουκιά γιατί δεν είχε.
Ακολουθεί βίντεο με αποκριάτικα έθιμα και αποκριάτικους χορούς από το Σύλλογο της Αθήνας ''Ο Πολιχνίτος Λέσβου''
Πηγή: Νηπιαγωγείο Πολιχνίτου - Σύλλογος Αθήνας ''Ο Πολιχνίτος Λέσβου''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου