Γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά Μάνης

 

 

 

Βλέπετε τη γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά της Μάνης. Είναι πολύ χαρακτηριστική και την ξεχωρίζουμε ανάμεσα σε πολλές άλλες φορεσιές της Πελοποννήσου. Την αναγνωρίζουμε πολύ εύκολα από την τριχρωμία του βασικού της φορέματος που ονομάζεται «βελέσι» και είναι βαμβακερό, συνήθως σκούρο μπλε. Στο κάτω μέρος του, στο μέσον, έχει ραμμένη μία φαρδιά κατακόκκινη λωρίδα, που ονομάζεται «μπουγάζι».

 

Το «μπουγάζι» το φορούσαν οι «χαιράμενες», δηλαδή οι γυναίκες εκείνες που δεν βρίσκονταν σε πένθος, αλλά χαίρονταν, παντρεμένες και ανύπαντρες. Αν η γυναίκα χήρευε, πάνω στον τάφο του άντρα της ξήλωνε ένα μέρος του μπουγαζιού, ενώ αν πέθαινε αδελφός της, το ξήλωνε ολόκληρο! Το «βελέσι» που φορούσαν οι Μανιάτισσες αποτελεί μοναδική εξαίρεση σε όλες τις τουρκοκρατούμενες περιοχές, καθώς θυμίζει ευρωπαϊκό φόρεμα (και όχι σαλβάρι ή καβάδι που έχουν άλλες ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές). Ίσως αυτό να οφείλεται στις πυκνές εμπορικές σχέσεις των Μανιατών με τη Δύση. Το φόρεμα κατέβαινε χαμηλά στο μπούστο, για να φαίνεται το κλειστό ως τον λαιμό άσπρο πουκάμισο με το κέντημά του.

Η γυναικεία φορεσιά της Μάνης, εκτός από το βελέσι/φόρεμα, αποτελείται από πουκάμισο με μακριά μανίκια κεντημένα στα άκρα, από πάνω «κοντογούνι» (δηλαδή κοντό γιλέκο με μακριά μανίκια, που το λένε επίσης «μπόρκα» ή «καμιγιόλα») υφασμάτινη ζώνη, είτε μονόχρωμη, συνήθως κόκκινη, είτε με ρίγες, όπως η ανδρική, στο κεφάλι «τσεμπέρι ή τσεμπέρα», τυλιγμένο γύρω από το κεφάλι και τον λαιμό όχι σφιχτά αλλά κάποιες φορές αρκετά ψηλά ώστε να καλύπτει και το στόμα. Το χρώμα της τσεμπέρας ήταν ανάλογο της ηλικίας. Οι μικρότερες φορούσαν άσπρη, κίτρινη ή ανοιχτή καφέ που με την ηλικία σκούραινε, ώσπου να γίνει μαύρη στα γεράματα.

 

Κάτω από την τσεμπέρα φορούσαν (όχι πάντα) ένα είδος κεφαλόδεσμου με άλλο μαντήλι, το «κεφαλογιούρι» (κεφάλι και γυρίζω), που το έδεναν σφιχτά γύρω από το κεφάλι, για να συγκρατεί τα μαλλιά τους, τα οποία συνήθιζαν να πλέκουν σε κοτσίδες και να τις γυρίζουν και αυτές γύρω από το κεφάλι. Γενικότερα, το κεφαλογιούρι είναι τρόπος δεσίματος του μαντηλιού που τον συναντάμε ως εσωτερικό κεφαλόδεσμο, πριν από τα εξωτερικά μαντήλια.
Αποτελεί βάση για πολλούς κεφαλόδεσμους, καθώς συγκρατεί και φορμάρει τα μαλλιά, αλλά και δίνει την αίσθηση πυκνών και πλούσιων μαλλιών. Συγκεκριμένα, σε παλιές φωτογραφίες της γυναικείας μανιάτικης φορεσιάς, συναντάμε ένα εντυπωσιακό κεφαλογιούρι που δίνει την αίσθηση στερεού αντικειμένου, σαν κορόνας, και δεν έχουμε πληροφορίες για το πώς ακριβώς είναι κατασκευασμένο.

Οι Μανιάτισσες στα πόδια φορούσαν τσαρούχια. Στους ώμους έριχναν (όχι υποχρεωτικά) την «μπελερίνα», μία πλεχτή, χειροποίητη, συνήθως μαύρη εσάρπα.

 

Πηγές
https://el.wikipedia.org/wiki
https://oimaniateseinaipantou.blogspot.com/p/blog-page_26.html
https://messinia.mobi/el/article/customs-and-traditions/i-maniatiki-foresia/675
https://ellas2.wordpress.com/2020/11/12/η-παραδοσιακή-φορεσιά-της-Μάνης
https://omorfimani.blogspot.com/2020/09/blog-post_59.html#mores

Έγραψαν για τα «Ατίθασα πινέλα» οι μαθητές/τριες του Γ3 του 8ου Γυμνασίου Καλαμαριάς: Νίκος Καλαϊτζάκης, Σάρα Χίντρη.
Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ευαγγελία Βελλή.

 

Πηγή: blogs.sch.gr