«Κάτω στον τρανό τον κάμπο» - Χριστιάνοι Μεσσηνίας [Πελοπόννησος]

 

 

«Κάτω στον τρανό τον κάμπο» ή «Παναγιώτης».

Ιστορικό, Πασχαλιάτικο τραγούδι και διμερής χορός από την περιοχή της Μεσσηνίας και συγκεκριμένα από την περιοχή της κωμόπολης της Μεσσήνης (παλιά ονομασία Νησί). Πρόκειται για την περιγραφή ενός πανάρχαιου θρύλου, οι καταβολές του οποίου φθάνουν στη Βυζαντινή εποχή και στα τραγούδια του Ακριτικού κύκλου. Παραλλαγές του τραγουδιού απαντώνται και στη Θράκη, στη Μακεδονία, στην Ήπειρο και αλλού.

 

Ο ερευνητής Ευάγγελος Αν. Λαμπρόπουλος αναφέρει σχετικά με το τραγούδι: «παλαιός συρτός με πιάσιμο από τα ζωνάρια από την κωμόπολη Μεσσήνη, καθώς και από τα γειτονικά χωριά Μικρομάνη και το Μαυρομάτι Παμίσου με δύο μέρη, το πρώτο σε συρτό στα τρία και το δεύτερο με μέσα – έξω βηματισμό. Χορεύονταν μόνο στους χορούς του Πάσχα, αλλά και το τραγουδούσαν ως τραγούδι του τραπεζιού. Σύμφωνα με την παράδοση, το τραγούδι αναφέρεται σε αρνησίθρησκο Έλληνα που πήρε το αξίωμα του μπέη και καταδυνάστευε τους κατοίκους της περιοχής μη κάνοντας διάκριση σε χριστιανούς και μουσουλμάνους. Τον σκότωσε ο αδερφός του Παναγιώτης (κατ’ άλλη πληροφορία Παναγιώτης ονομαζόταν ο μπέης), μετά από απόφαση της οικογένειας και με την συνεργασία της γυναίκας του για να ξεπλύνουν την ντροπή που επέφερε πάνω τους αυτό το γεγονός».

 

 

 

Οι στίχοι:

Κάτω στον - καλέ Παναγιώτη –

κάτω στον τρανό τον κάμπο

 

κάτω στον τρανό τον κάμπο

και στης θάλασσας τον άμμο

στέκει Μπέης ξαπλωμένος

μεσ’ στο αίμα βουτηγμένος.

 

Και σ' ενός δέντρου τη ρίζα

στέκει ο γρίβας του δεμένος

[βρόνταγε τα πέταλά του

κι έσκουζε για τον αγά του].

 

- Σήκω Μπέη καβαλίκα

για να μπούμε στο σεφέρι

[εσκουριάσαν τ’ αρματά σου

και τ’ ασημοχάντζαρά σου

 

δε μπορώ καημένε γρίβα

δε μπορώ να πολεμήσω

γιατί μ’ έχουν λαβωμένο

στην καρδιά πετυχημένο

 

σκάψε λάκκο με τα νύχια

με τ’ ασημοπέταλά σου

τράβηξέ με με τα δόντια

ρίξε με μέσα στο χώμα

 

πάρε και τα άρματά μου

να τα πας στα γονικά μου

πάρε και το δαχτυλίδι

το χρυσό μου το μαντήλι

 

τα ασημένιο χαϊμαλί μου

θυμητάρι στην καλή μου

πάρ’ τα γρίβα πήγαινέ τα

να με κλαίει σαν θα τα γλέπει].

 

 

Ακούστε το τραγούδι:

https://www.youtube.com/watch?v=e0IhxwWcG9k

 

 

 

ΜΟΥΣΙΚΟΙ:

Τραγούδι - Λαούτο: Λύσανδρος Παναγόπουλος

Βιολί: Γιάννης Οικονόμου

Κλαρίνο: Φώτης Τζανέτος

Νταούλι: Γιώργος Τζανέτος

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Τριφυλίας και οι κάτοικοι των Χριστιάνων (Χριστιανούπολης)

 

ΧΟΡΟΣ: Χορευτική Ομάδα του Συλλόγου Φιλοπρόοδων Φιλιατρών Μεσσηνίας ΧΟΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ: Άρης Θεοδωρόπουλος

 

ΕΚΠΟΜΠΗ: ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΞΑΝΑ - Χριστιάνοι Μεσσηνίας

Παρουσίαση - Σενάριο: Κωστής Ζαφειράκης

Σκηνοθεσία: Κώστας Αυγέρης

Αρχισυνταξία: Άνη Κανέλλη

Διεύθυνση φωτογραφίας: Διονύσης Πετρουτσόπουλος

Οπερατέρ: Διονύσης Πετρουτσόπουλος, Μάκης Πεσκελίδης, Κώστας Αυγέρης, Μπάμπης Μιχαλόπουλος

Εναέριες λήψεις: Μπάμπης Μιχαλόπουλος

Ήχος - Μίξη ήχου: Σίμος Λαζαρίδης

Σχεδιασμός γραφικών: Θανάσης Γεωργίου

Μοντάζ: Βαγγέλης Μολυβιάτης

Creative producer: Γιούλη Παπαοικονόμου

Οργάνωση παραγωγής: Χριστίνα Γκωλέκα

ΕΡΤ3 2023

 

Πηγή:

Youtube.com - #greek_folk_music

https://el.wikipedia.org/