Πώς εορτάζεται το Πάσχα στην Ελλάδα – Έθιμα

 

Με πατροπαράδοτα έθιμα, που κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά, εορτάζεται το Πάσχα σε όλη την Ελλάδα.

 

Κάλυμνος

Η Ανάσταση είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή και «εκρηκτική» με αυτοσχέδιους δυναμίτες που ρίχνονται από τα υψώματα του νησιού και που είναι ιδιαίτερα μεγάλης ισχύος και στην κυριολεξία ταρακουνούν το νησί. Το μεγάλο Σάββατο όλες οι οικογένειες ετοιμάζουν το παραδοσιακό «μουούρι» που είναι γεμιστό αρνί ή κατσίκι που ψήνεται σε πήλινος σκεύος στους φούρνους.

 

Σύμη

Στη Σύμη μπορείτε να ζήσετε το Πάσχα με δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Από τη μια ο Γιαλός και το Χωριό διανύουν την πιο έντονη εβδομάδα της χρονιάς, με αλλεπάλληλες φωτοβολίδες και εκρηκτικά που σείουν το νησί σε ανύποπτο χρόνο. Αρκετοί επισκέπτες κάνουν την εμφάνισή τους και μαζί με τους ντόπιους τη Μεγάλη Παρασκευή το μεσημέρι περνούν από όλους τους Επιταφίους του νησιού, που παρά το μικρό του μέγεθος έχει συνολικά επτά(!). Την ίδια στιγμή, στο μεγάλο προσκύνημα του Πανορμίτη η Ανάσταση είναι κατανυκτική.

 

Αστυπάλαια

Τη Μεγάλη Εβδομάδα μυρίζει κανέλα και σαφράν. Τα γαλατοκούλουρα, με κατσικίσιο γάλα, κανέλα και ζάχαρη και τα κίτρινα κουλούρια, με το χλωρό ανθότυρο και το περίφημο ντόπιο σαφράν, έχουν την τιμητική τους, αλλά ιδιαίτερα είναι και τα λαζαράκια, που είναι ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπου. Στο νησί τρώνε επίσης ψάρι με ζαφορά και πιλάφι, φτιάχνουν λαμπρόπιτες (πιτάκια με χλωρή και σαφράν), γιαπράκια και αυγότες (πλεκτή κοτσίδα με κόκκινα αυγά και μαύρο σουσάμι). Πρωταγωνιστής είναι ο λαμπριανός: το κατσίκι με ρύζι και συκωτάκια που ψήνεται σε πήλινη γάστρα όλη τη νύχτα. Καταναλώνεται μετά την Ανάσταση και τη φαντασμαγορική ανταλλαγή βεγγαλικών μεταξύ των συνοικιών του Γιαλού και του Κάστρου.

 

Λέρος

Ένα από τα παλαιά έθιμα που υπάρχουν είναι οι κάτοικοι του νησιού, τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής να επισκέπτονται τα νεκροταφεία του νησιού και να φροντίζουν τους τάφους των συγγενών τους ενώ την παραμονή του Μεγάλου Κανόνα πραγματοποιείται στο νησί το έθιμο των «κλημάτων» όπου οι κάτοικοι υπό τον συντονισμό της εκκλησίας συγκεντρώνουν δεμάτια από κλήματα τα οποία τα καίνε φτιάχνοντας καρβουνάκια για τα θυμιατά.

 

Κάρπαθος

Τα πασχαλινά έθιμα ξεχωρίζουν στον Όλυμπο, όπου οι κάτοικοι ακολουθούν παραδόσεις πένθους και θρήνου στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά και λαμπρού εορτασμού, που κορυφώνεται τη Λαμπρή Τρίτη. Αποχωρίζονται τις παραδοσιακές πολύχρωμες στολές τους μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα, όταν τις αντικαθιστούν με μια «πένθιμη» ενδυμασία. Μετά το συγκινητικό Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής, οι γυναίκες ετοιμάζουν το Μεγάλο Σάββατο, το λαμπριάτικο οφτό για την επόμενη μέρα, δηλαδή κατσικάκι ή αρνί με γέμιση, κυρίως από ρύζι. Τη Δευτέρα του Πάσχα οι γυναίκες πηγαίνουν στους φούρνους, για να φουρνίσουν πασχαλινές πίτες με μυζήθρα και μπαχαρικά και στη συνέχεια στο νεκροταφείο για να ασπρίσουν και να στολίσουν με λουλούδια τους τάφους. Οι Ολυμπίτες στολίζουν τη Λαμπρή Τρίτη τις εικόνες της εκκλησίας με χρωματιστές μαντίλες και τις κουβαλάνε στα χέρια, οδεύοντας ξανά προς το νεκροταφείο.

 

Κάσος

Από τα φαγητά ξεχωρίζουν τα κασιώτικα ντολμαδάκια που αποτελούν τοπική σπεσιαλιτέ, τα οποία παρασκευάζουν κατά χιλιάδες(!) οι γυναίκες του νησιού, ενώ από τα πιο χαρακτηριστικά πανηγύρια είναι αυτό του Αϊ Γιώργη στις Χαδιές, την Τρίτη μετά το Πάσχα στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του νησιού.

 

Νίσυρος

Τη Μεγάλη Παρασκευή σε όλη τη διάρκεια της περιφοράς του επιταφίου στους δρόμους και τα σοκάκια, ψάλλονται τα εγκώμια από νέους και νέες του νησιού. Το Μεγάλο Σάββατο ο κόσμος γεμίζει τους ναούς για να πάρει μέρος στα «θρονιά», την ώρα δηλαδή που ψάλλεται το «Ανάστα ο Θεός…» και ο ιερέας ραίνει με ροδοπέταλα τους πιστούς, αυτοί με τη σειρά τους χτυπούν τα στασίδια των ναών και παράγεται ένας πολύ δυνατός θόρυβος. Το μεσημέρι και ύστερα από τις πρώτες κωδωνοκρουσίες μαζεύονται όλοι στην κεντρική πλατεία του Μανδρακιού, την Ηλικιωμένη, όπου γίνεται ο λεγόμενος «πόλεμος», όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται τα τελευταία χρόνια με χρήση διαφόρων βεγγαλικών που ετοιμάζουν όλους για τον ερχομό της Ανάστασης. Την Κυριακή του Πάσχα γίνεται η λιτάνευση της εικόνας της Αναστάσεως στους δρόμους του νησιού και καταλήγει στους ναούς που τελείται ο εσπερινός της Αγάπης. Μετά όλοι μαζεύονται οικογενειακά και γιορτάζουν με το καθιερωμένο κατσικάκι, το λεγόμενο «καππαμάς», το οποίο στη Νίσυρο συνηθίζεται να μαγειρεύεται στο φούρνο γεμιστό με ρύζι.

 

Τέμενη Αιγίου

Την Κυριακή του Πάσχα ή της Αγάπης, στην στην πλατεία του χωριού τελείται το έθιμο της καύσης του Ιούδα. Το έθιμο αναβιώνει από τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Τεμένης Αιγίου. Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα στην πλατεία, μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, πραγματοποιείται θεατρικό δρώμενο που αναπαριστά τη δίκη του Ιούδα, του οποίου στο τέλος ρίχνουν το ομοίωμα στη φωτιά.

 

Τυρός Κυνουρίας

Οι κάτοικοι του Τυρού δεν ξεχνούν τις παραδόσεις τους και αν βρεθείτε σε κάποια γιορτή ή πανηγύρι θα νιώσετε την Τσακώνικη ζεστασιά. Ιδανική εποχή για να επισκεφθείτε τον Τυρό είναι και η περίοδος του Πάσχα με πολλά έθιμα που αναβιώνουν οι νέοι του τόπου, σε συνεργασία με τους συλλογικούς φορείς και τους πολίτες της περιοχής. Τη Μεγάλη Παρασκευή θα δείτε την περιφορά των δύο Επιταφίων στην παραλιακή οδό με την συνοδεία των ψαροκάϊκων, ενώ από στεριάς χιλιάδες κόσμου ακολουθούν με ευλάβεια τους δύο Επιτάφιους. Το Μεγάλο Σάββατο από νωρίς το βράδυ τα μικρά παιδιά γεμίζουν τον κόλπο του Τυρού από άκρη σε άκρη με χιλιάδες κεριά, που φωτίζουν την θάλασσα και συμβολίζουν τις ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων που έχουν χαθεί. Τη στιγμή της Ανάστασης, στο γραφικό ψαροχώρι, οι Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες φωτίζουν τον αναστάσιμο ουρανό με εκατοντάδες πυροτεχνήματα. Στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο λιμάνι, θα δείτε ένα από τα πιο φαντασμαγορικά έθιμα της Ελλάδας, το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε ειδική σχεδία από τους Τσάκωνες πυρπολητές με την συνοδεία βεγγαλικών και τρομερών δυναμιτών, που φωτίζουν τον Τυρό από άκρη σε άκρη, ένα έθιμο που άρχισε από την εποχή της Τουρκοκρατίας και φτάνει έως τις μέρες μας. Την Κυριακή του Πάσχα στην ενορία της Αγίας Μαρίνας στην πλατεία, θα ακούσετε την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην Τσακώνικη διάλεκτο από τους ιερείς του Τυρού και μετά ακολουθεί γλέντι στην κεντρική πλατεία με σούβλες ντόπιο κρασί και λαϊκή ορχήστρα. Εκεί θα δείτε να χορεύεται και ο ιστορικός τσακώνικος χορός.

 

Τουρλάδα Καλαβρύτων

Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γιορτάζεται το έθιμο της «Κουλούρας». Σε αυτό οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μέρος σε αγώνα δρόμου, ο οποίος βέβαια γίνεται μέσα στην ανθισμένη φύση. Το έπαθλο του νικητή είναι μια «κουλούρα», ένα είδος ψωμιού με γλυκιά γεύση, που παρασκευάζεται τη Μεγάλη Πέμπτη μαζί με τα κόκκινα αυγά από ανύπαντρες κοπέλες του χωριού. Οι νικητές τεμαχίζουν τις κουλούρες και τις μοιράζουν στους παρευρισκόμενους.

 

Καλαμάτα

Η ανάμνηση του Θείου Πάθους και η Ανάσταση του Ιησού Χριστού και το Πάσχα, επιτελούνται στην Καλαμάτα με λαμπρότητα και με σεβασμό στις παραδόσεις και τα έθιμα του λαού μας. Ένα από αυτά, που συντελεί στον εορτασμό με ιδιαίτερο, εντυπωσιακό τρόπο και διεξάγεται με την υποστήριξη του δήμου Καλαμάτας, είναι η ρίψη σαϊτών και ο σαϊτοπόλεμος, με φλόγα και βροντή. Σαΐτες, λοιπόν, θα ρίξουν οι σαϊτολόγοι καταρχήν τη Μεγάλη Παρασκευή, την ώρα που οι πιστοί θα περιφέρουν τον Επιτάφιο σε όλες τις γειτονιές της Καλαμάτας προς ευλογία της πόλης καθώς και ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, το βράδυ στο κέντρο της πόλης. Οι ετοιμασίες των σαϊτολόγων έχουν ξεκινήσει από καιρό και το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, στο λημέρι τους, κοντά στον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννη στην αγορά της Καλαμάτας, θα φθάσουν στο αποκορύφωμα. Υπό τους ήχους της τελετής της Αποκαθήλωσης, που θα ακούγεται μέσω ραδιοφώνου, οι πρωτεργάτες του εθίμου θα κάνουν τα τελευταία γεμίσματα της σαΐτας. Την τέχνη τους θα την δείξουν οι σαϊτολόγοι στο σαϊτοπόλεμο το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα.

Πρόκειται για ένα λαοφιλές ξεχωριστό τοπικό έθιμο, μοναδικό κι εντυπωσιακό που έρχεται από παλιά κι έχει μέλλον.

 

Τρίπολη

Τη Μ. Παρασκευή νωρίς το απόγευμα η περιφορά του Επιταφίου στο άλσος του Αγίου Γεωργίου είναι εντυπωσιακή μέσα στο δασάκι, ενώ το βράδυ, στην κεντρική πλατεία γίνεται η περιφορά των Επιταφίων σε παράταξη, όπου για μιάμιση περίπου ώρα περνούν περισσότεροι από δέκα Επιτάφιοι ισάριθμων ενοριών και οι δύο χορωδίες της πόλης ψάλλουν τα εγκώμια δημιουργώντας κλίμα κατάνυξης. Εκείνο που ξεχωρίζει την Μεγάλη Παρασκευή είναι ο Επιτάφιος του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Βασιλείου, που στολίζεται με χιλιάδες πέρλες. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο στολισμός του Επιταφίου της μητρόπολης, ξεκινά πολλούς μήνες νωρίτερα και γίνεται από γυναίκες της ενορίας, που καθημερινά αφιερώνουν αρκετές ώρες στο στολισμό, ενώ οι πέρλες που χρησιμοποιούνται είναι εκατοντάδες χιλιάδες κάθε χρόνο. Πρόκειται για ένα πραγματικό έργο τέχνης, που μαζί με τα λουλούδια που μπαίνουν τη Μεγάλη Παρασκευή ολοκληρώνεται. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου αμέσως μετά το Χριστός Ανέστη, δίνεται το σύνθημα κι ανάβουν με το αναστάσιμο φως οι κληματόβεργες σε όλες τις ψησταριές της πόλης, προκειμένου ως το πρωί να «γίνουν» τα κάρβουνα για να αρχίσει το σούβλισμα των αρνιών. Το γλέντι όμως δεν σταματά την Κυριακή του Πάσχα, αλλά συνεχίζεται και την Δευτέρα του Πάσχα στην Αγία Τριάδα, στην συνοικία Σέχι το μεσημέρι και το βράδυ της Δευτέρας του Πάσχα, μετά τον Εσπερινό του Αγίου Ραφαήλ τη σκυτάλη παίρνει η συνοικία Μπασιάκου με σούβλες και κεράσματα στην πλατεία Μαντινείας.

 

Λεωνίδιο

Η αρχοντική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, το Λεωνίδιο, αποχαιρετά το χειμώνα και υποδέχεται τη πολύχρωμη και ευωδιαστή εποχή της άνοιξης, γιορτάζοντας μοναδικά το Πάσχα. Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός γίνεται πολύχρωμος και φωτίζεται από το Αγιο Φως που δίνει ώθηση στα πασχαλινά αερόστατα, τα οποία με περισσή φροντίδα έχουν ετοιμαστεί από τους νέους της κωμόπολης. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, λίγο πριν από την Ανάσταση, τα αερόστατα με τις κολλημάρες και τις αφάνες βγαίνουν και μοιράζονται στους ντόπιους που ξέρουν, αλλά και σε επισκέπτες. Αμέσως μόλις οι ιερείς δώσουν το Άγιο Φως και ψάλλουν το Χριστός Ανέστη, ανάβουν τις αφάνες και τις κολλημάρες και ο ουρανός του Λεωνιδίου γίνεται πολύχρωμος. Τα αερόστατα ταξιδεύουν στο Μυρτώο πέλαγος φτάνοντας ως τις Σπέτσες, όταν ο καιρός το επιτρέπει. Την Κυριακή του Πάσχα οι γιορτές κρατούν όλη την ημέρα. Το πρωί στον κήπο του δημαρχείου οι σούβλες έχουν ανάψει και ντόπιοι κι επισκέπτες του Λεωνιδίου παίρνουν ένα μικρό κέρασμα από το δήμο, πριν πάνε στο δικό τους τραπέζι. Το απόγευμα μετά την τελετή της Αγάπης που το Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην Τσακώνικη διάλεκτο, στην πλατεία, τζουμπελούδες και φουστανελάδες μοιράζουν δίπλες κι αρχίζει ο τσακώνικος χορός και το γλέντι διαρκεί ως αργά, ενώ για τελευταία φορά - γι' αυτό το Πάσχα - θα πετάξουν ξανά αερόστατα.

Πηγή: iefimerida.gr