Φορεσιά Τανάγρας

 

Νυφική ενδυμασία Τανάγρας Βοιωτίας. Αρχές 20ού αι. Συλλογή ΠΛΙ, Ναύπλιο

 

Η φορεσιά της Τανάγρας, εμφανίζεται σε πολλά χωριά της Βοιωτίας και μοιάζει με την αντίστοιχη της Αττικής αλλά διαφέρει στα κεντήματα και τη γενικότερη διακόσμηση. Τα χρώματα των σχεδίων δεν είναι έντονα και χαρακτηρίζονται από λιτότητα ενώ κυριαρχούν το μαύρο και το καφέ. Η φορεσιά αποτελείται από: το πουκάμισο ή φούντι, τον τζάκο με τα πανωμάνικα, τα κατωμάνικα, την τραχηλιά, τη σιγκούνα, τη ζώνη, την ποδιά, τα γουρουνοτσάρουχα και τις κουντούρες.

 

Για γιορτινό κεφαλόδεσμο είχαν το φεσάκι, τη μπόλια, τις φούντες και τα πεσκούλια, ενώ για καθημερινό το τσεμπέρι. Τέλος, στα κοσμήματα παρατηρούμε το μικρό γιορντάνι, το γιορντάνι του στήθους, το μεγάλο γιορντάνι, τις άλυσες και τα μπελεντζίκια με τις πλάκες.

 

Τα κομμάτια που απαρτίζουν τη φορεσιά
Το πουκάμισο ή φούντι ήταν από βαμβακερό ύφασμα συνήθως χωρίς μανίκια, με κέντημα από μαύρο μετάξι στον ποδόγυρο. Ήταν στολισμένο με κατακόρυφες κεντητές ταινίες. Ο τζάκος συγκρατεί τα πανωμάνικα, τα οποία είναι κεντημένα με σκούρο μετάξι και φτάνουν έως τον αγκώνα. Τα κατωμάνικα φτάνουν ως τον καρπό και είναι ραμμένα πάνω στον τζάκο, ενώ έχουν ίδια κεντήματα με τα πανωμάνικα. Η τραχηλιά που κάλυπτε το στήθος ήταν ολοκέντητη με σκούρο μετάξι σε ίδιους σχηματισμούς με τα πανωμάνικα. Η σιγκούνα από ολόμαλλο χοντρό ύφασμα, είχε μαύρα κεντήματα, παρόμοια με αυτά των φορεσιών της Ελευσίνας και της Μάνδρας. Η μπρέζα είναι η νυφική μεταξωτή ζώνη συνήθως σε κόκκινες αποχρώσεις, ενώ η καθημερινή ήταν μάλλινη με ρίγες. Η ποδιά παλιότερα ήταν μάλλινη και αργότερα μεταξωτή. Το ρόλο των υποδημάτων είχαν αρχικά τα γουρουνοτσάρουχα, τα οποία φοριόνταν χωρίς κάλτσες. Αργότερα αντικαταστάθηκαν από τις κουντούρες (χοντρά παπούτσια) που συνοδεύονταν από μάλλινες κάλτσες.

Κεφαλόδεσμος και κοσμήματα
Ο κεφαλόδεσμος ο γιορτινός μοιάζει με της Αττικής αλλά και της Ελευσίνας, με το φεσάκι να έχει χρυσά νομίσματα, την μπόλια να είναι μεταξωτή με χρυσές δαντέλες και κρόσσια, δώρο του γαμπρού και τις φούντες και τα πεσκούλια που τα έπλεκαν για στόλισμα μαζί με τα μαλλιά. Πάνω στο τσεμπέρι έβαζαν το μικρό γιορντάνι το οποίο συνήθως είχε κρεμασμένα φλουριά, όπως και το γιορντάνι του λαιμού. Το μεγάλο γιορντάνι λέγεται και άλυσες, με σειρές αλυσίδες με νομίσματα και ένα σταυρό στο κέντρο. Τα κλειδωτάρια χρησίμευαν να δένουν τη μεταξωτή ζώνη, την μπρέζα, ενώ τα μπελετζίκια είναι βραχιόλια με αλυσίδες.

 

Πηγές

Ifadi.gr/istologio

• Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά (Τόμοι Πρώτος & Δεύτερος) Αγγελική Χατζημιχάλη, Μουσείο Μπενάκη, Εκδόσεις "Μέλισσα"
• Το γυναικείο παραδοσιακό πουκάμισο της ηπειρωτικής Ελλάδας, Άννα Γουήλ - Μπαδιεριτάκη, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1980.