Έθιμα του Πάσχα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας

 

Ικαρία

Ο «Σωρός» και το «Αφανό» είναι στην ουσία δύο διαφορετικές ονομασίες για το ίδιο έθιμο. Ο Σωρός, λαμβάνει χώρα στον Άγιο Κήρυκο και το Αφανό στο χωριό Καραβόσταμο. Και στις δύο περιπτώσεις, κάθε χωριό χωρίζεται σε δύο ομάδες. Η κάθε ομάδα μαζεύει ένα σωρό από ξύλα, στον οποίο βάζει φωτιά την ώρα που της Ανάστασης. Η ομάδα που καταφέρνει να φτιάξει τη μεγαλύτερη φωτιά, κερδίζει. Παράλληλα, η κάθε ομάδα προσπαθεί να σαμποτάρει τους αντιπάλους, βάζοντας φωτιά στα συγκεντρωμένα ξύλα πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία της συλλογής. Αυτός είναι και ο λόγος που οι κάτοικοι φυλάνε το σωρό τους μέχρι και την Ανάσταση.

Μια μέρα μετά τον Σωρό και τον Αφανό πραγματοποιείται μια ακόμα γιορτή, η γνωστή καύση του ομοιώματος του Ιούδα, ο οποίος στην Ικαρία ονομάζεται Τσιφούτης. Το έργο αυτό το αναλαμβάνουν εναλλάξ τα χωριά Χριστός και Γλαρέδο. Το ομοίωμα του Ιούδα προετοιμάζεται σε κάποιο σπίτι του εκάστοτε χωριού και ακολουθεί περιφορά στα γύρω χωριά. Όταν ο Τσιφούτης επιστρέψει στο χωριό, αρχίζει η εκκλησιαστική λειτουργία και παράλληλα κάποιος δένει ή κρεμάει το ομοίωμα σε κάποιο κεντρικό σημείο. Όταν η λειτουργία τελειώσει, κάποιος βάζει φωτιά στο ομοίωμα, ενώ ξεκινάει μια διαδικασία ανάλογη της ανάστασης, με κροτίδες κ.τ.λ.

Ανήμερα το Πάσχα, στη Βόρεια και τη Δυτική Ικαρία τελείται ένα από τα παλαιότερα πασχαλινά έθιμα, τα Μνημόσυνα. Στόχος τους είναι να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών, φέρνοντας τους κατοίκους όλους μαζί σε ένα κοινό τραπέζι. Οι Ικαριώτες συγκεντρώνουν κρέας, ψωμί και κρασί, ως προσφορά στους νεκρούς, το οποίο μαγειρεύουν σε μεγάλα καζάνια. Έπειτα, τοποθετούν το κρέας σε μεγάλες ξύλινες σκάφες, όπου ζυγίζεται και ευλογείται από τον ιερέα κάθε χωριού για «να συγχωρεθούν τα πεθαμένα». Τότε, το γλέντι ξεκινάει.

 

Ρόδος

Τις ημέρες του Πάσχα η Ρόδος μπολιάζει τον κοσμικό της χαρακτήρα με τις απαραίτητες δόσεις κατάνυξης. Ήδη από την Μεγάλη Πέμπτη ανάβει ο Καλαφουνός, μια μεγάλη φωτιά που πρέπει να κρατήσει τουλάχιστον μέχρι την Ανάσταση για να καεί το ομοίωμα του Ιούδα. Τα στενά της Μεσαιωνικής Πόλης παραμένουν κατάλληλα διακοσμημένα καθ’ όλη την Μεγάλη Εβδομάδα και αγγίζουν την πιο μυστηριακή τους στιγμή κατά τη διάρκεια της περιφοράς του επιταφίου του Αγίου Φανουρίου. Παραδοσιακά πάντως ο μεγαλύτερος επιτάφιος, που συγκεντρώνει και τον περισσότερο κόσμο, είναι αυτός που στολίζεται στο Δημοτικό Κοιμητήριο Ρόδου, ενώ πολύ μεγαλοπρεπής είναι και ο επιτάφιος της Παναγιάς Καθολικής στο χωριό Κρεμαστή. Ιδιαίτερη στιγμή όταν κατά την πρώτη Ανάσταση το πρωί του Σαββάτου οι πιστοί αναπαριστούν τον ήχο της κατάρρευσης του Άδη χτυπώντας δυνατά τα θρονιά της εκκλησίας.

 

 

Φολέγανδρος

Η ιδιαιτερότητα του εορτασμού του Πάσχα στη Φολέγανδρο έχει τις ρίζες της στην εκκλησία της Παναγίας, που βρίσκεται σκαρφαλωμένη σε βράχο πάνω από τη Χώρα. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και η εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται εκεί θα βγει από το ναό και για τρεις μέρες θα γυρνάει σε όλα τα σπίτια του νησιού για να τα ευλογήσει. Ανήμερα θα περάσει από όλα τα σπίτια της Χώρας και τα στενά του Κάστρου, ενώ τη δεύτερη μέρα θα περπατήσουμε μαζί με την εικόνα και πλήθος κόσμου μέχρι τον δεύτερο οικισμό του νησιού, την Άνω Μεριά. Την Τρίτη μέρα η εικόνα θα καταλήξει στο λιμάνι, στον Καραβοστάσι, όπου θα μπει και στα καΐκια για να ευλογήσει τα ταξίδια τους. Η περιφορά είναι μια συναρπαστική εμπειρία, αφού όλα τα σπίτια είναι ανοιχτά και οι ντόπιοι υποδέχονται την εικόνα και τους επισκέπτες που ακολουθούν την πομπή με κεράσματα και με ρακή. Η εικόνα επιστρέφει στη θέση της το βράδυ της Τρίτης μέχρι το επόμενο Πάσχα.

 

 

Αμοργός

Καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας αλλά και μετά την Κυριακή του Πάσχα γίνεται περιφορά των εικόνων στα χωριά του νησιού, συχνά με πολύωρες πεζοπορίες. Το μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας έχει τη τιμητική του και η περιφορά της εικόνας στη Χώρα είναι σημαντική στιγμή. Τη Μεγάλη Παρασκευή, κατά την περιφορά του Επιταφίου στα χωριά, οι γυναίκες, από τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών, ραίνουν τον κόσμο με κολόνιες και αρώματα και καίνε αγριοβότανα. Το Μεγάλο Σάββατο γίνεται η ετοιμασία του αρνιού, που οι περισσότεροι Αμοργιανοί το μαγειρεύουν ψητό στο φούρνο με δεντρολίβανο, μυρωδικά και ρύζι.

 

 

Άνδρος

Το πιο γνωστό έθιμο του νησιού είναι αυτό που λαμβάνει χώρα το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα στην πλατεία του χωριού Στενιές. Τα «Μάσκουλα» όπως ονομάζεται το έθιμο, είναι αυτοσχέδια βαρελότα που σκάνε από κάθε πλευρά.

 

Κάλυμνος

Η Κάλυμνος είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς για το Πάσχα.

Τη Μεγάλη Πέμπτη χαρακτηριστικό είναι το μοιρολόι της Παναγιάς στον Άγιο Θεολόγο.

Τη Μεγάλη Παρασκευή, «παρέλαση» επιταφίων πραγματοποιείται στο νησί με τους 14 επιταφίους να «κλέβουν την παράταση», στην Πόθια, το γραφικό λιμάνι της Καλύμνου που σφύζει από ζωή μέσα σε μία κατανυκτική ατμόσφαιρα. Το Μεγάλο Σάββατο η πρώτη Ανάσταση σηματοδοτεί τον κάψιμο του Ιούδα σε πολλά σημεία του νησιού, ενώ ξεκινά η ρίψη πυροτεχνημάτων στην κεντρική πλατεία, που μαζί με τις καμπάνες σείουν όλο το νησί.

Στην Κάλυμνο το Πάσχα, «πρωταγωνιστεί» το «μουούρι» μια παραδοσιακή συνταγή με γεμιστό αρνί ή κατσικάκι που αργοψήνεται όλο το βράδυ του Μ. Σαββάτου σε πήλινο σκεπαστό σκεύος μέσα σε ξυλόφουρνο που έχει σφραγιστεί πριν με τούβλα και λάσπη.

Την Κυριακή του Πάσχα το μεσημέρι στήνεται παραδοσιακό γλέντι στην κεντρική πλατεία με τοπικά χορευτικά συγκροτήματα. Το απόγευμα την σκυτάλη παίρνουν τα πυροτεχνήματα. Τις πλαγιές που περιτριγυρίζουν το λιμάνι καταλαμβάνουν δυο ομάδες από όλες τις γειτονιές της Καλύμνου που ξεκινούν τη δική τους «θορυβώδη μάχη» με βεγγαλικά. Η ιδιότυπη «σύρραξη» κρατά μέχρι αργά το βράδυ και φωτίζει τον ουρανό με όλα τα χρώματα, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία στους ταξιδιώτες.

 

Πηγή: ieidiseis.gr

          athinorama.gr

          zarpanews.gr

          newsit.gr