Τα έθιμα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου

Τα έθιμα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου – Μια μέρα παράδοσης και ευλογίας

 

Η γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτωβρίου είναι μια από τις πιο αγαπημένες φθινοπωρινές πανηγύρεις του ελληνικού λαού. Ο Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης τιμάται σε όλη την Ελλάδα, όχι μόνο ως προστάτης της Θεσσαλονίκης, αλλά και ως άγιος της σοδειάς, της ελπίδας και της ανανέωσης.

 

Τα έθιμα της μέρας αυτής συνδυάζουν τη βαθιά πίστη με τις παραδόσεις της υπαίθρου και τα σημάδια της αλλαγής του χρόνου.

 

Στη Θεσσαλονίκη, η πόλη ζει κάθε χρόνο μεγάλες στιγμές. Από την παραμονή τελείται μεγαλοπρεπής λιτανεία της εικόνας και του λειψάνου του Αγίου στους δρόμους, με τη συμμετοχή πλήθους πιστών, στρατιωτικών αγημάτων και μαθητών. Οι Θεσσαλονικείς θεωρούν τη μέρα του Αγίου Δημητρίου δεύτερη Πρωτοχρονιά, αφού συμπίπτει με την απελευθέρωση της πόλης το 1912. Οι καμπάνες ηχούν πανηγυρικά, τα σπίτια στολίζονται και οι εκκλησίες πλημμυρίζουν από κόσμο και μύρο.

 

Στην ύπαιθρο, η γιορτή του Αγίου Δημητρίου σηματοδοτεί την αρχή του χειμώνα. Ο λαός έλεγε:

«Άη Δημήτρης έρχεται, καλοκαίρι φεύγει».

Οι αγρότες σταματούσαν τις θερινές δουλειές και προετοίμαζαν τα χωράφια για τη σπορά. Σε πολλά μέρη, έσφαζαν ζώα και ετοίμαζαν φθινοπωρινά φαγητά: πίτες, κόκκορα με μακαρόνια, ρεβίθια ή τραχανά. Οι γυναίκες έψηναν ψωμιά και μοίραζαν στους γείτονες, λέγοντας «για το καλό του Μήτρη».

 

Στην Κεντρική Ελλάδα και στη Θράκη, τη μέρα του Αγίου Δημητρίου τελείται το έθιμο του «Κλήδονα του χειμώνα»: οι κοπέλες μαζεύονται το βράδυ, λένε μαντικά τραγούδια και προβλέπουν τη χρονιά που έρχεται. Σε κάποιες περιοχές ανάβουν μεγάλες φωτιές του Άη Δημήτρη, γύρω από τις οποίες χορεύουν και τραγουδούν.

 

Στα νησιά, ο Άγιος θεωρείται προστάτης των ναυτικών και των καραβιών. Οι ψαράδες σταματούν τα μακρινά ταξίδια και προσεύχονται για ήσυχο χειμώνα και ευλογημένη θάλασσα.

 

Όπου κι αν βρίσκεται κανείς, η μέρα του Αγίου Δημητρίου είναι μέρα χαράς, ευγνωμοσύνης και μνήμης. Ενώνει τους ανθρώπους γύρω από το τραπέζι, το καντήλι και την προσευχή, θυμίζοντας πως η πίστη δεν είναι μόνο λόγια, αλλά ζωντανή παράδοση που περνά από γενιά σε γενιά.

 

Ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου από τους Θεσσαλονικείς, ήταν πάντοτε πάνδημος, λαμπρός και η συμμετοχή του λαού και του κλήρου, προσέδιδε ακόμη μεγαλύτερη λαμπρότητα.

 

Οι εκδηλώσεις παλιότερα άρχιζαν έξι ημέρες πριν από τη γιορτή και τελείωναν οκτώ ημέρες μετά τη γιορτή, γύρω στις 3 Νοεμβρίου. Κατά την περίοδο του 14ου αιώνα, το λαμπρό αυτό εορταστικό πανηγύρι κρατούσε περίπου ένα μήνα. Στην πόλη της Θεσσαλονίκης, με την ευκαιρία του εορτασμού του Αγίου, διοργανώνονταν τα γνωστά ΔΗΜΗΤΡΙΑ, που ήταν μια μεγάλη εμποροπανήγυρη, όπου έρχονταν πωλητές και αγοραστές προϊόντων, από την Ευρώπη, Αίγυπτο, Αραβία, Λιβύη και από πολλά άλλα μέρη.

 

Τις πληροφορίες αυτές για την εμποροπανήγυρη αυτή μας τις δίνουν, ο Γρηγοράς, ο Καβάσιλας, και ο Αρμενόπουλος, οι οποίοι χαρακτηρίζουν την εορτή του Αγίου, ως ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ. Στη γιορτή του Αγίου, έρχονταν και αρκετοί σοφοί, διανοούμενοι και καλλιτέχνες, με αποτέλεσμα η πόλη της Θεσσαλονίκης, να θεωρείται ως πόλη ένδοξη και προγονική.

 

Ο Άγιος Δημήτριος, επηρέασε και τη χριστιανική ζωγραφική, η οποία τον απεικόνισε με παραστάσεις της ζωής, με θαύματα και με άλλες αξιόλογες ιερές πράξεις. Αξιόλογη είναι η εικόνα του έφιππου Δημητρίου, η οποία πλουτίζεται διά μέσου των αιώνων και δημιουργούνται έτσι νέες εικονογραφικές παραλλαγές του εικονογραφικού αυτού τύπου. Μια άλλη σημαντική απεικόνιση είναι αυτή που δείχνει τον Αγιο δεόμενο ανάμεσα σε παιδιά, σε κτήτορες, με λευκά ενδύματα, του υπάτου, με στρατιωτική εξάρτυση, έφιππος, με ξίφος και σιδηρά πανοπλία.

 

Ο Αγιος Δημήτριος, είναι κατεξοχήν Αγιος των γεωργών και τσοπάνηδων και χαρακτηρίζεται ως φθινοπωρινός Άγιος, όπως και ο Αγιος Γεώργιος, ως Αγιος της Άνοιξης. Οι κτηνοτρόφοι τον χαρακτηρίζουν, ως προβατάρη Αγιο; αφού για τους τσοπάνηδες είναι η ημέρα της εορτής του, ορόσημο, για τις κτηνοτροφικές ασχολίες τους. Παλαιότερα την ημέρα αυτή οι τσελιγκάδες, ταίριαζαν τους βοσκούς των κοπαδιών τους, με συμφωνία, η οποία κρατούσε μέχρι την εορτή του Αγίου Γεωργίου.

 

Επίσης την ημέρα στα αγροτικά και κτηνοτροφικά χωριά, συμφωνούσαν οι κάτοικοι για το ταίριασμα του αγελαδάρη, ο οποίος φύλαγε τις αγελάδες του χωριού, ύστερα από σχετική συμφωνία. Οι γεωργοί, την ημέρα αυτή ξεχώριζαν τον σπόρο για τη νέα σπορά και τον ράντιζαν με μύρο της εκκλησίας. Εξάλλου, οι αμπελουργοί, άνοιγαν την ημέρα του Αγίου και τα πρώτα γιοματάρια, βαρέλια κρασιών.

 

Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, την ημέρα της εορτής του Αγίου, υπήρχε το έθιμο του κουρμπανιού. Μετέφεραν στον ναό του Αγίου έναν ταύρο, τον οποίο έσφαζαν και στη συνέχεια τον μαγείρευαν με ρύζι και έδιναν φαγητό σε όλους τους πιστούς

 

Στη περιοχή της Χαλκιδικής, έσφαζαν τράγο, τον μαγείρευαν με φασόλια και τα μοίραζαν σε όλους τους κατοίκους και στη συνέχεια ακολουθούσε ομαδικό γλέντι, με άφθονο κρασί .Έτσι, τιμούσαν παλιότερα οι πιστοί χριστιανοί, την εορτή του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος προστάτευε και προστατεύει πάντα τους πιστούς χριστιανούς

 

Πηγή: ekklisiaonline.gr