Έθιμα για τον θαυματουργό Άη Γιώργη

Γράφει ο π. Ηλίας Μάκος

 

Πολλά έθιμα διασώζονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, που έχουν σχέση με τον θαυματουργό Άγιο Γεώργιο. Ο Άη Γιώργης είναι συνδεδεμένος με τα ήθη των Ελλήνων.

Νικητής των πειρασμών του κόσμου, ήρθε μιμητής του αναστημένου Κυρίου, να αναδειχθεί και νικητής στο μαρτύριο. Τα φρικτά βασανιστήρια, το μαστίγιο, ο τροχός, ο λάκκος με ασβέστη δεν έκαμψαν το γενναίο φρόνημά του. Έμεινε πιστός μέχρι θανάτου και γι' αυτό αναδείχθηκε τροπαιοφόρος και μεγαλομάρτυρας του Χριστού και της νικηφόρου Ανάστασής Του.

 

ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΩΡΓΗ

Εκτός από το ότι είναι προστάτης του Στρατού Ξηράς, αφού υπήρξε αξιωματικός των Ρωμαίων με λαμπρή σταδιοδρομία, υπάρχουν έθιμα, που έχουν να κάνουν με το θρύλο του φόνου του δράκοντα και την προστασία της βασιλοπούλας.

Αλλά και έθιμα, που σχετίζονται με τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους και ειδικά τους Σαρακατσαναίους.

Στην πλατεία κάποιων χωριών, κυρίως στη Θράκη και στη Μακεδονία, οι κάτοικοι βάζουν ένα ομοίωμα δράκου, το οποίο σκοτώνει ο Άγιος Γεώργιος, που αναπαριστά συνήθως ένας νεαρός, που καταφθάνει με λευκό άλογο.

Αλλού, όπως στη Λήμνο, γίνονται ιπποδρομίες προς τιμή του αγίου.

Την περίοδο της εορτής του οι γεωργοί αρχίζουν να σπέρνουν.

Μάλιστα ανήμερα του Αγίου Γεωργίου αγιάζουν τα χωράφια τους, ενώ στήνουν και χορούς.

Μάλιστα συνδυάζουν το όνομά του Γεώργιος με το «γεώργιο», δηλαδή την καλλιέργεια.

Οι Σαρακατσαναίοι κτηνοτρόφοι, σφάζουν για την εορτή του το καλύτερο μαύρο κριάρι της στάνης τους. Μάλιστα κάνουν και αυτοί αγιασμό, γιατί είναι η εποχή που αφήνουν τα χειμαδιά και ανεβαίνουν στα βουνά.

 

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΤΗΛΑΣ

Ανήμερα της εορτής του αγίου Γεωργίου αναβιώνει στο Καστράκι Καλαμπάκας το έθιμο των μαντηλιών, με επίκεντρο το εξωκλήσι του Άη Γιώργη του Μαντηλά.

Κάτοικοι του χωριού, της περιοχής, αλλά και επισκέπτες από όλη την Ελλάδα, τιμούν τον Άγιο προσφέροντας ένα μαντήλι και παίρνουν ένα κομμάτι ως φυλακτό από τα προηγούμενα μαντήλια, που έμειναν στο ερειπωμένο μοναστήρι.

Τα κατεβάζουν ορειβάτες και όσοι καταφέρνουν να σκαρφαλώσουν εκεί ψηλά, που είναι μια δύσκολη και ενίοτε επικίνδυνη ανάβαση, ενώ την ίδια στιγμή ανεβάζουν τα καινούργια μαντήλια.

Ταυτόχρονα με το ανεβοκατέβασμα των μαντηλιών τελείται η Θεία Λειτουργία στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.

Το έθιμο ξεκίνησε από πολύ παλιά όταν ένας Τούρκος στρατιώτης, έκοβε δέντρα στο δασάκι του Αγίου Γεωργίου, που υπήρχε κάτω από το ομώνυμο ασκητήριο.

Κατά τη διάρκεια της κοπής, ένας κορμός τον καταπλάκωσε, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά. Τότε η γυναίκα του Τούρκου, έβγαλε το μαντήλι της (φερεντζέ) και το «έταξε» (χάρισε) στον Άγιο για να γιάνει τον άντρα της. Αμέσως ένας κάτοικος του Καστρακίου ανέβασε το μαντήλι στο μοναστήρι και ο Τούρκος συνήλθε.

 

ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΚΑΒΑΛΑΡΗΔΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ

Ο μεγαλομάρτυρας Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος αποτελεί γόνο της μικρασιατικής γης και συγκεκριμένα της Καππαδοκίας. Γι' αυτό άλλωστε τιμώνταν ιδιαίτερα στη Μικρά Ασία, τον ευλαβούνται ακόμη και σήμερα Μουσουλμάνοι, και κατ' επέκταση στις περιοχές όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες στη μητροπολιτική Ελλάδα.

Οι πιο γνωστοί ναοί του Αγίου Γεωργίου στη Μικρά Ασία ήταν της Σμύρνης, της Προύσας, των Κυδωνιών και της Νεάπολης της Καππαδοκίας.

Στην πατρίδα του Αγίου Γεωργίου, την Καππαδοκία, συναντούμε τις πρώτες αγιογραφίες του έφιππου Αγίου Γεωργίου, αλλά και τραγούδια που τον εξυμνούν.

Στη Νέα Σελεύκεια Θεσπρωτίας, προς το τέλος του Εσπερινού, ξεκινούν καβαλάρηδες από το ναό του Αγίου Γεωργίου, κρατώντας εικόνες (του αγίου Γεωργίου, της Αναστάσεως και άλλες) και τους ακολουθούν ιερείς και πιστοί.

Οι καβαλάρηδες του Άη-Γιώργη της Ν. Σελεύκειας είναι ένα έθιμο, που έφεραν από τον τόπο τους, το Ανεμούριο Μικράς Ασίας, πριν από 95 χρόνια, οι πρόσφυγες Μικρασιάτες.

Στη θέση του ναού του Αγίου Γεωργίου υπήρχαν παλαιότερα δύο σπίτια προσφυγικών οικογενειών. Αυτές οι οικογένειες δώρισαν τα σπίτια και έγιναν ναός. Σε ειδική προθήκη μέσα στο ναό σώζονταν μέχρι το 1979, οπότε ξέσπασε φωτιά και καταστράφηκαν.

Εξάλλου στα Σύβοτα, οι ιππείς μεταφέρουν την εικόνα του Άη-Γιώργη από τον ενοριακό ναό, που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, σε εξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο, περίπου 7 χιλιόμετρα μακρύτερα, στη διαδρομή Πλαταριάς - Συβότων. Φτάνοντας στο παρεκκλήσι περιφέρουν την εικόνα τρεις φορές γύρω από το εκκλησάκι και μετά την παραδίδουν στον ιερέα, ο οποίος ευλογεί τους «καβαλάρηδες». Το έθιμο έρχεται από πολύ παλιά και αναβιώνει την τελευταία 20ετία, οπότε και χτίστηκε το γραφικό εξωκλήσι.

 

ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Η εορτή του είναι η κατ' εξοχήν πανηγύρι της Άνοιξης, της χαράς, της ευφροσύνης, του θριάμβου. Αιώνες τώρα, οι Χριστιανοί φέρουν με καύχηση το όνομά του, του χτίζουν ναούς, εορτάζουν την πανένδοξη μνήμη του, πανηγυρίζουν μέσα στην αναστάσιμη χαρά τη μνήμη του.

 

Και όσοι δεν πανηγυρίζουν μόνο, αλλά και μιμούνται τον Άγιο Γεώργιο στην αρετή και στην ψυχική ανδρεία, γίνονται και αυτοί μάρτυρες της Ανάστασης του Χριστού.

 

Πηγή: romfea.gr